Archive:Dane statystyczne dotyczące społeczeństwa informacyjnego – gospodarstwa domowe i osoby indywidualne

Dane z kwietnia 2014 roku. Najnowsze dane: Więcej informacji z Eurostatu, Główne tabele i Baza danych. Planowana aktualizacja artykułu: sierpień 2015 r.

Wykres 1: Dostęp do internetu i szerokopasmowe łącza internetowe w gospodarstwach domowych, UE-28, lata 2007–2013
(% wszystkich gospodarstw domowych) – źródło: Eurostat (isoc_pibi_hiac) i (isoc_pibi_hba)

Wykres 2: Dostęp do internetu w gospodarstwach domowych, 2008 i 2013 r.
(% wszystkich gospodarstw domowych) – źródło: Eurostat (isoc_ci_in_h)

Tablica 1: Stosowanie technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) oraz korzystanie z usług online, lata 2011–2013
(% osób w wieku od 16 do 74 lat) – źródło: Eurostat (isoc_ci_cfp_cu), (isoc_ci_ifp_iu) i (isoc_ci_ac_i)

Wykres 3: Częstotliwość korzystania z internetu, 2013 r.
(% osób w wieku od 16 do 74 lat) – źródło: Eurostat (isoc_ci_ifp_iu) i (isoc_ci_ifp_fu)

Wykres 4: Osoby, które zamawiały towary lub usługi przez internet do celów prywatnych w okresie 12 miesięcy poprzedzających badanie, lata 2012–2013
(% osób w wieku od 16 do 74 lat) – źródło: Eurostat (isoc_ec_ibuy)

Wykres 5: Korzystanie z internetu i z mobilnego internetu, 2013 r. (1)
(% osób w wieku od 16 do 74 lat) – źródło: Eurostat (isoc_ci_ifp_iu) i (isoc_cimobi_dev)

Tablica 2: Korzystanie z internetu przy użyciu urządzeń mobilnych, w podziale według rodzaju urządzenia, 2012 r.
(% osób w wieku od 16 do 74 lat) – źródło: Eurostat (isoc_cimobi_dev)

Wykres 6: Korzystanie z internetu przy użyciu urządzeń mobilnych, w podziale według grupy wiekowej, płci i rodzaju urządzenia, UE-28, 2012 r.
(% osób indywidualnych) – źródło: Eurostat (isoc_cimobi_dev)

Wykres 7: Aktywność internetowa za pośrednictwem urządzeń mobilnych trzymanych w dłoni, UE-28, 2012 r.
(% osób, które korzystały z internetu przy użyciu urządzeń mobilnych trzymanych w dłoni) – źródło: Eurostat (isoc_cimobi_purp)

W poniższym artykule przedstawiono najnowsze dane dotyczące różnych aspektów społeczeństwa informacyjnego w Unii Europejskiej (UE), ze szczególnym uwzględnieniem dostępności technologii informacyjno-komunikacyjnych i ich wykorzystania przez osoby indywidualne i gospodarstwa domowe. Rozwój społeczeństwa informacyjnego uważany jest za niezbędny dla zaspokojenia społecznych i gospodarczych potrzeb UE.

Technologie informacyjno-komunikacyjne (ICT) na wiele sposobów wpływają na życie codzienne ludzi, zarówno w pracy, jak i w domu, na przykład podczas komunikowania się czy zakupów online. Polityka UE w tej dziedzinie dotyczy różnych zagadnień, od regulacji całych obszarów, takich jak handel elektroniczny, po starania o ochronę prywatności osób fizycznych.

Główne ustalenia statystyczne

Dostęp do technologii informacyjno-komunikacyjnych i ich wykorzystanie

W ciągu ostatniej dekady technologie informacyjno-komunikacyjne upowszechniły się wśród ogółu społeczeństwa, zarówno ze względu na dostępność, jak i koszty. Istotną granicę przekroczono w 2007 r., kiedy większość (55 %) gospodarstw domowych w UE-28 zadeklarowała, że posiada dostęp do internetu. Odsetek ten stale wzrastał i w 2013 r. osiągnął poziom 79 %, o 3 punkty procentowe wyższy niż w 2012 r. Szeroko rozpowszechniony i niedrogi dostęp szerokopasmowy to jeden ze sposobów promowania społeczeństwa opartego na wiedzy i informacji. We wszystkich państwach członkowskich zdecydowanie najbardziej rozpowszechnionym środkiem dostępu do internetu było łącze szerokopasmowe; w 2013 r. korzystało z niego 76 % gospodarstw domowych w UE-28, o 34 punkty procentowe więcej niż w 2007 r. – zob. wykres 1..

W 2013 r. najwyższy odsetek (95 %) gospodarstw domowych mających dostęp do internetu odnotowano w Niderlandach (zob. wykres 2), ale również w Luksemburgu, Danii i Szwecji co najmniej dziewięć na dziesięć gospodarstw domowych miało dostęp do internetu w 2013 r. Wśród państw członkowskich UE najniższy odsetek gospodarstw domowych z dostępem do internetu odnotowano w Bułgarii (54 %). Równocześnie jednak w Bułgarii zaobserwowano szybki wzrost odsetka gospodarstw domowych mających dostęp do internetu: o 29 punktów procentowych między rokiem 2008 a 2013. W tym samym okresie jeszcze tylko w Republice Czeskiej i Grecji odnotowano wzrost o co najmniej 25 punktów procentowych.

Na początku 2013 r. w UE-28 nieco ponad trzy czwarte osób w wieku od 16 do 74 lat używało komputera; podobny był też odsetek osób korzystających z internetu. W Danii, Luksemburgu, Niderlandach, Finlandii, Szwecji i Zjednoczonym Królestwie co najmniej dziewięć na dziesięć osób korzystało z komputera i z internetu. Dla porównania w Bułgarii i Rumunii około połowa mieszkańców w wieku od 16 do 74 lat używała komputera i internetu. W 2013 r. blisko trzy piąte (59 %) respondentów w UE-28 korzystało z internetu w poszukiwaniu informacji o towarach i usługach — zob. tablica 1.

W 2013 r. znacząca większość osób (62 %) korzystała z internetu codziennie – zob. wykres 3 – zaś 10 % co najmniej raz w tygodniu (lecz nie codziennie). Odsetek regularnych i częstych użytkowników internetu był wysoki we wszystkich państwach członkowskich UE, jak również w Islandii, Norwegii i Turcji.

Zwiększyła się grupa osób zamawiających towary lub usługi przez internet do prywatnego użytku. W 2013 r. 47 % respondentów w wieku od 16 do 74 lat zadeklarowało, że przynajmniej raz dokonało zamówienia przez internet; odsetek ten wzrósł o 3 punkty procentowe w porównaniu z 2012 r. (zob. wykres 4). W Danii, Zjednoczonym Królestwie, Szwecji, Luksemburgu, Niemczech i Niderlandach ponad dwie trzecie osób zamawiało towary lub usługi przez internet, natomiast we Włoszech postępowała tak zaledwie jedna piąta respondentów, a w Bułgarii i Rumunii – mniej więcej jedna dziesiąta.

Korzystanie z urządzeń mobilnych

Znacznie rozpowszechniło się w UE korzystanie z internetu przy użyciu urządzeń mobilnych: podczas gdy trzy czwarte (75 %) respondentów korzystało z internetu w 2013 r., ponad dwie piąte (43 %) używało w tym celu urządzeń mobilnych, takich jak komputery przenośne lub urządzenia trzymane w dłoni (w tym telefony komórkowe), poza domem i miejscem pracy. Stosowanie urządzeń mobilnych do łączenia się z internetem uzupełnia lub zastępuje bardziej tradycyjne połączenia stacjonarne (zwykle w domu, pracy, szkole lub uczelni, bądź w kawiarni internetowej). Państwa członkowskie różnią się znacząco pod względem korzystania z mobilnego internetu, co widać na wykresie 5. Odsetek osób, które korzystały z urządzeń mobilnych za pośrednictwem sieci telefonii komórkowej lub sieci bezprzewodowych (wi-fi) poza domem i miejscem pracy, przekraczał 60 % w Szwecji, Danii, Luksemburgu, Zjednoczonym Królestwie, Niderlandach i Finlandii, a także w Norwegii i Islandii. Z kolei na Litwie, w Portugalii, Bułgarii, Włoszech i Rumunii, a także w Turcji takich użytkowników było jednak nie więcej niż 25 %.

W tablicy 2 przedstawiono więcej szczegółów na temat rodzajów urządzeń mobilnych używanych do łączenia się z internetem poza domem i miejscem pracy: dane te pochodzą z 2012 r., kiedy 36 % mieszkańców UE-28 w wieku od 16 do 74 lat korzystało z internetu za pomocą urządzeń mobilnych. Najczęściej używanymi do łączenia się z internetem urządzeniami mobilnymi były z jednej strony laptopy, notebooki i netbooki, a z drugiej strony telefony komórkowe i smartfony. Z każdej z tych kategorii korzystała około jedna czwarta respondentów w UE-28. Tablety oraz inne urządzenia mobilne trzymane w dłoni (takie jak odtwarzacze MP3 lub trzymane w dłoni konsole do gier) były przeważnie rzadziej używane. W Szwecji odnotowano najwyższy odsetek osób korzystających z mobilnego internetu przy użyciu laptopów, notebooków i netbooków (46%) oraz telefonów komórkowych i smartfonów (59 %), zaś najwięcej użytkowników tabletów (23 %) i innych urządzeń trzymanych w dłoni (9 %) było w Zjednoczonym Królestwie.

Korzystanie z urządzeń mobilnych do łączenia się z internetem jest szczególnie rozpowszechnione wśród młodszych osób (zob. Figure 6). W 2012 r. ponad trzy piąte (63 %) respondentów w wieku od 16 do 24 lat w UE-28 używało w tym celu urządzenia mobilnego. W grupie wiekowej 25–54 lata były to już tylko dwie piąte (40 %), a wśród osób w wieku od 55 do 74 lat – jedna siódma (14 %). W dwóch grupach wiekowych, 16–24 i 25–54 lata, urządzenia trzymane w dłoni (w tym telefony komórkowe i smartfony) były używane częściej niż komputery przenośne, natomiast osoby starsze (w wieku od 55 do 74 lat) łączyły się z internetem raczej przy pomocy komputera przenośnego. Różnice w korzystaniu z mobilnego internetu były mniej wyraźne między płciami, choć mężczyźni częściej niż kobiety łączyli się z internetem za pomocą urządzenia mobilnego, bez względu na to, czy był to komputer przenośny czy urządzenie trzymane w dłoni.

Na wykresie 7 przedstawiono różne wykorzystania internetu przy użyciu wyłącznie urządzeń mobilnych trzymanych w dłoni (a więc bez uwzględnienia komputerów przenośnych); dane pochodzą z 2012 r. W UE-28 trzy czwarte (76 %) wszystkich użytkowników urządzeń trzymanych w dłoni korzystało z internetu w celu wysyłania lub otrzymywania wiadomości e-mail. Większość łączyła się też z internetem przy użyciu urządzeń trzymanych w dłoni po to, by uczestniczyć w sieciach społecznościowych (takich jak Facebook lub Twitter) oraz czytać lub ściągać wiadomości online (na przykład z gazet lub czasopism informacyjnych).

Źródła i dostępność danych

Statystycy dobrze zdają sobie sprawę z wyzwań związanych z szybkimi zmianami technologicznymi w dziedzinach związanych z internetem i nowymi zastosowaniami ICT. W efekcie w tej dziedzinie nastąpił znaczący rozwój i narzędzia statystyczne zostały odpowiednio dostosowane w sposób umożliwiający zaspokojenie nowych potrzeb w zakresie danych. Statystyki z tej dziedziny corocznie poddaje się ponownej ocenie w celu określenia potrzeb użytkowników i uwzględnienia szybkiego tempa zmian technologicznych.

To podejście znajduje odzwierciedlenie w prowadzonym przez Eurostat badaniu wykorzystania ICT w gospodarstwach domowych i przez osoby indywidualne. Ten coroczny sondaż służy monitorowaniu zjawisk związanych z ICT, zarówno przez obserwację zmian podstawowych zmiennych w czasie, jak i przez bardziej dogłębną analizę innych aspektów w określonym momencie. Początkowo badania skupiały się na kwestiach dostępu i jakości połączeń, później jednak ich zakres poszerzono o różnorodne zagadnienia (np. administrację elektroniczną i handel elektroniczny) oraz o analizę społeczno-gospodarczą, w tym dotyczącą zróżnicowania regionalnego, specyfiki płci, wieku, różnic w poziomie wykształcenia i sytuacji osób fizycznych pod względem zatrudnienia. Dostosowuje się również zakres badania w odniesieniu do różnych technologii, uwzględniając nowe grupy produktów i sposoby dostarczania technologii komunikacyjnych użytkownikom końcowym.

Zakres i definicje

Badanie gospodarstw domowych obejmuje gospodarstwa domowe, do których należy co najmniej jedna osoba z grupy wiekowej 16–74 lata. Dostęp do internetu w gospodarstwach domowych to wskaźnik odnoszący się do odsetka gospodarstw domowych posiadających dostęp do internetu, dzięki któremu każda osoba w gospodarstwie domowym może korzystać z internetu w domu, jeśli takie jest jej życzenie, choćby w celu wysyłania wiadomości e-mail.

Użytkowników internetu definiuje się jako wszystkie osoby fizyczne w wieku od 16 do 74 lat, które korzystały z internetu w ciągu trzech miesięcy poprzedzających badanie. Regularni użytkownicy internetu to osoby, które korzystały z internetu średnio co najmniej raz w tygodniu w ciągu trzech miesięcy poprzedzających badanie.

Okresem odniesienia dla tego badania był pierwszy kwartał 2013 r. i w większości państw badanie przeprowadzono w drugim kwartale. W badaniu z 2013 r. zawarto specjalny moduł poświęcony administracji elektronicznej, zaś w badaniu z 2012 r. – moduł dotyczący korzystania z mobilnego internetu.

Technologie używane najczęściej w celu uzyskania dostępu do internetu dzieli się na szerokopasmowe i dostęp za pośrednictwem dial-up przez zwykłą linię telefoniczną lub ISDN. Technologie szerokopasmowe obejmują cyfrowe linie abonenckie (DSL) i umożliwiają przesyłanie danych z dużą prędkością. Łącza szerokopasmowe definiuje się jako mające przepustowość wyższą niż ISDN, a więc równą co najmniej 144 kbit/s. Popularnymi urządzeniami do łączenia się z internetem w domu są komputery stacjonarne i przenośne. Korzystanie z mobilnego internetu oznacza korzystanie z internetu poza domem i miejscem pracy przy użyciu komputerów przenośnych lub urządzeń trzymanych w dłoni, za pośrednictwem sieci telefonii komórkowej lub sieci bezprzewodowej (wi-fi).

Zamawianie towarów i usług przez osoby fizyczne odnosi się do 12 miesięcy poprzedzających badanie i obejmuje potwierdzone rezerwacje zakwaterowania, dokonywanie inwestycji finansowych, udział w loteriach i zakładach, aukcje internetowe, a także usługi informacyjne w internecie, za które płaci się bezpośrednio. Nie uwzględnia się towarów i usług pozyskanych bezpłatnie za pośrednictwem internetu. Nie uwzględnia się też zamówień dokonanych za pośrednictwem wiadomości e-mail.

Kontekst

Technologie szerokopasmowe uważa się za ważne przy mierzeniu stopnia dostępu do internetu i korzystania z niego, gdyż oferują one użytkownikom możliwość szybkiego przesyłania dużych ilości danych bez przerw w transmisji. Rozpowszechnienie dostępu szerokopasmowego uważa się za kluczowy wskaźnik w ramach kształtowania polityki w dziedzinie ICT. Sądzi się, że ma on podstawowe znaczenie dla rozwoju zaawansowanych usług w internecie, takich jak e-biznes, administracja elektroniczna czy e-uczenie się. Cyfrowe linie abonenckie (DSL) to nadal główna forma dostarczania technologii szerokopasmowych, aczkolwiek coraz częściej stosuje się rozwiązania alternatywne, takie jak sieci kablowe, satelity, światłowody i bezprzewodowe pętle lokalne.

Do 2010 r. ramy polityki UE w zakresie ICT określała inicjatywa i2010 o nazwie „Europejskie społeczeństwo informacyjne na rzecz wzrostu i zatrudnienia” (COM(2005) 229 final), która miała na celu zwiększenie wydajności w całej gospodarce UE poprzez szersze zastosowanie ICT. Po przeglądzie śródokresowym zaktualizowaną strategię i2010 przedstawiono w kwietniu 2008 r., uwzględniając w niej kluczowe wyzwania na lata 2008-10.

W maju 2010 r. Komisja Europejska przyjęła komunikat w sprawie Europejskiej agendy cyfrowej (COM(2010) 245 final), czyli strategii zakładającej stworzenie do 2020 r. dobrze prosperującej gospodarki cyfrowej. Europejska agenda cyfrowa to jedna z siedmiu inicjatyw przewodnich strategii „Europa 2020” na rzecz inteligentnego, trwałego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu. Określono w niej politykę i działania zmierzające do maksymalizacji korzyści wynikających z ery cyfrowej dla wszystkich sektorów społeczeństwa i gospodarki. W agendzie skupiono się na siedmiu obszarach priorytetowych, którymi są: stworzenie jednolitego rynku cyfrowego, wzmocnienie interoperacyjności, zwiększenie zaufania do internetu i poprawa jego bezpieczeństwa, zapewnienie dostępu do znacznie szybszego internetu, wzrost nakładów na badania naukowe i rozwój, podnoszenie poziomu umiejętności cyfrowych i e-integracji oraz wykorzystanie ICT w celu sprostania wyzwaniom, takim jak zmiana klimatu czy starzenie się społeczeństwa.