Na pewnym etapie swojego życia każdy człowiek może doświadczyć ubóstwa. Jednakże niektóre grupy społeczne są szczególnie zagrożone ryzykiem ubóstwa. Są to rodziny z dziećmi – szczególnie rodziny wielodzietne i rodzice samotnie wychowujący dzieci – osoby starsze, niepełnosprawne oraz imigranci. W każdej z tych kategorii ubóstwo jest bardziej powszechne wśród kobiet niż wśród mężczyzn.
Ubóstwo dotyka ludzi na wiele sposobów i jest ściśle powiązane z problemem wykluczenia społecznego. Oprócz dobrze znanych problemów, takich jak np. złe warunki mieszkaniowe czy brak dachu nad głową, ludzie ubodzy mogą również borykać się z:
W celu walki z tymi oraz innymi problemami związanymi z ubóstwem Unia Europejska stworzyła ramy umożliwiające krajom członkowskim rozwój własnych strategii i priorytetów. Ramy te biorą pod uwagę wielowymiarową naturę ubóstwa i skupiają się na następujących elementach:
Fakty i dane liczbowe nt. ubóstwa w UE en
Najważniejsze wskaźniki w poszczególnych krajach 
en
Około 19 milionów dzieci w UE żyje w ubóstwie. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że dzieciom dorastającym w ubogich rodzinach oraz ich późniejszemu potomstwu również przyjdzie żyć w ubóstwie.
Dzieci żyjące w ubóstwie muszą zmagać się z wieloma problemami bezpośrednio związanymi z tym zjawiskiem, łącznie ze złymi warunkami mieszkaniowymi, brakiem odpowiedniej opieki medycznej, ograniczonym dostępem do edukacji oraz brakiem odpowiedniego pożywienia i odzieży.
W 2006 r. Rada Europejska uznała eliminację ubóstwa za jeden z czołowych priorytetów politycznych Unii Europejskiej. W rezultacie rządy państw członkowskich zobowiązały się do stworzenia strategicznych, długofalowych planów, mających na celu zapobieganie i eliminację ubóstwa wśród dzieci. Plany te obejmują szeroki wachlarz narzędzi z zakresu polityki społecznej, kulturalnej oraz gospodarczej.
Dostęp do odpowiednich warunków mieszkaniowych to fundamentalne prawo każdego człowieka. Bezpieczny dach nad głową należy się wszystkim ludziom, a mimo to tysiące Europejczyków mieszka na ulicy.
Ludzie stają się bezdomni z wielu powodów, np. z powodu utraty pracy lub z powodu przemocy w rodzinie. Osoby bezdomne są bardziej narażone na choroby psychiczne oraz uzależnienie od narkotyków lub alkoholu. Bezdomni stanowią jedną z najbardziej marginalizowanych i bezbronnych grup społecznych.
Brak dachu nad głową lub zbyt wysoki udział kosztów mieszkania w budżecie gospodarstwa domowego może prowadzić nie tylko do bezdomności, ale i do wykluczenia społecznego.
Wysiłki mające na celu walkę z bezdomnością i wykluczeniem mieszkaniowym zostały ujęte w unijnej Strategii Zabezpieczenia Społecznego i Integracji Społecznej, której celem jest koordynacja działań państw członkowskich oraz zachęcanie do wymiany najlepszych praktyk.
Trwają prace nad stworzeniem wspólnej definicji bezdomności i opracowaniem wskaźników oceny tego zjawiska. Lepsze zrozumienie zjawiska bezdomności oraz jego kontekstu pozwoli wypracować lepsze narzędzia służące do walki z bezdomnością i wykluczeniem mieszkaniowym. Narzędzia te powinny pomagać UE oraz państwom członkowskim w tworzeniu skuteczniejszej polityki skierowanej na pomoc ludziom bezdomnym.
Niektóre grupy społeczne są szczególnie zagrożone ryzykiem ubóstwa i wykluczenia społecznego. Są to rodziny z dziećmi – szczególnie rodziny wielodzietne i rodzice samotnie wychowujący dzieci – osoby w podeszłym wieku, niepełnosprawni oraz imigranci.
Grupy zagrożone ubóstwem charakteryzują się wyższą niż w innych grupach stopą bezrobocia i wysokim odsetkiem osób, które nie ukończyły edukacji szkolnej. Dodatkowo są one narażone na ryzyko wykluczenia finansowego w stopniu większym niż inne grupy społeczne.
UE pragnie lepiej zrozumieć, dlaczego ubóstwo często dotyka te właśnie grupy i jak najlepiej zintegrować je z resztą społeczeństwa. Wspólne cele oraz wskaźniki są niezbędne dla pełnego zrozumienia tego problemu. Narzędzia stosowane przez Unię Europejską są tak różnorodne, jak problemy, z którymi zmagają się te grupy społeczne.
Celem UE jest poprawa sytuacji tych grup społecznych poprzez:
Obecnie wielu Europejczyków – w szczególności osób żyjących w ubóstwie – nie ma dostępu do takich usług finansowych, jak np. rachunki depozytowe lub bieżące. Trudno im również uzyskać dostęp do usług ubezpieczeniowych, kredytowych, oszczędnościowych oraz płatniczych.
Dostęp do usług finansowych jest niezbędny, aby umożliwić obywatelom ekonomiczną i społeczną integrację ze współczesnym społeczeństwem. Stanowi on również niezbędny warunek dla wzrostu zatrudnienia, rozwoju gospodarczego, integracji społecznej i eliminacji ubóstwa.
W niektórych przypadkach ludzie żyjący na granicy ubóstwa nie mogą otworzyć konta w banku, co prowadzi do jeszcze większego wykluczenia finansowego. W celu walki z tym zjawiskiem Unia Europejska koordynuje odpowiednie działania polityczne i innego rodzaju narzędzia stosowane przez strony zainteresowane oraz rządy państw członkowskich.
W 2009 r. Komisja Europejska zainicjowała dwie procedury konsultacji społecznych w celu wprowadzenia zasad, które zagwarantują większości obywateli dostęp do podstawowych usług finansowych, takich jak np. konto w banku:
Podjęte kroki skupiają się na wspieraniu usług doradztwa finansowego dla osób zadłużonych oraz programów edukacyjnych i informacyjnych.
Dobrej jakości miejsca pracy odgrywają kluczową rolę, jeśli chodzi o możliwość wyjścia z ubóstwa i promowanie społecznej integracji.
Problem polega na tym, że osobom z grup najbardziej zagrożonych ubóstwem – czyli samotnym rodzicom, imigrantom, osobom w podeszłym wieku, osobom młodym, niepełnosprawnym i słabo wykwalifikowanym – bardzo trudno jest znaleźć stałe i dające bezpieczeństwo zatrudnienie. Te grupy społeczne również najbardziej odczuwają skutki recesji gospodarczych, takich jak ta, z którą obecnie zmaga się Europa.
UE dysponuje szeroką gamą narzędzi politycznych oraz finansowych, które zwiększają szanse zatrudnienia osób z marginalizowanych grup społecznych. Europejska Strategia Zatrudnienia, na przykład, ma na celu stworzenie więcej dobrej jakości miejsc pracy dla wszystkich Europejczyków. Z kolei Europejski Fundusz Społeczny oraz inne unijne programy finansują działalność edukacyjną, szkolenia i inne formy wsparcia dostępne w miejscu pracy, które mają na celu pomóc osobom z grup podwyższonego ryzyka w znalezieniu lub utrzymaniu posady.
Dążąc do eliminacji ubóstwa i wykluczenia społecznego, Unia Europejska zachęca państwa członkowskie do stosowania aktywnej polityki integracyjnej. Aktywna integracja ma na celu zapewnienie zatrudnienia możliwie największej liczbie osób, jednocześnie zapewniając konkretne wsparcie osobom, które nie są zdolne do pracy, tak, aby mogły one prowadzić wartościowe życie.
Aktywna integracja koncentruje się na trzech wspólnych założeniach:
Unia Europejska będzie wspierać rozwój działań mających na celu aktywną integrację poprzez koordynację tych działań na szczeblu europejskim i promocję wymiany doświadczeń pomiędzy krajami członkowskimi.
Strona główna