Archive:Statystyki dotyczące kształcenia i szkolenia na szczeblu regionalnym
- Dane z marca 2011 roku. Najnowsze dane: Więcej informacji Eurostatu, Główne tabele i Baza danych.
Kształcenie, szkolenie zawodowe i uczenie się przez całe życie odgrywają zasadniczą rolę w strategiach gospodarczych i społecznych Unii Europejskiej (UE).
W tym artykule omawia się statystyki regionalne Eurostatu dotyczące liczby osób kształcących się, poziomu wykształcenia oraz uczestnictwa w programach uczenia się przez całe życie. Dane te umożliwiają pomiar postępów na poziomie regionalnym i monitorowanie, które regiony osiągają zadowalające wyniki, a które radzą sobie gorzej.
Główne ustalenia statystyczne
Studenci szkół wyższych
Kształcenie wyższe to poziom kształcenia oferowany przez uniwersytety, wyższe szkoły zawodowe, instytuty technologiczne oraz inne instytucje, przyznające stopnie naukowe lub dyplomy zawodowe. Dostęp do szkolnictwa wyższego wymaga zwykle ukończenia z powodzeniem szkoły średniej II stopnia lub szkoły policealnej.
Szkolnictwo wyższe można sklasyfikować według następujących cech:
- poziom ISCED 5A ma zasadniczo charakter teoretyczny i służy zapewnieniu odpowiednich kwalifikacji do udziału w zaawansowanych programach naukowych oraz do pracy w zawodach wymagających wysokiego poziomu umiejętności; typowymi przykładami w tej kategorii są trzyletnie studia licencjackie i cztero- lub pięcioletnie studia magisterskie;
- poziom ISCED 5B ma charakter bardziej praktyczny, techniczny i zorientowany na zatrudnienie;
- poziom ISCED 6 (studia typu doktoranckiego) zapewnia zaawansowane kwalifikacje naukowe.
Wskaźnik wykształcenia wyższego podkreśla mobilność studentów. W 2009 r. liczba studentów szkół wyższych w państwach UE-27 wynosiła prawie 19 mln.
Mapa 1 przedstawia liczbę studentów szkół wyższych (poziomy ISCED 5 i 6) w 2009 r. (rok akademicki 2008/09) jako odsetek odnośnej populacji regionalnej w wieku od 20 do 24 lat. Ten wskaźnik jest funkcją liczby studentów w regionie i liczby mieszkańców tego regionu w wieku od 20 do 24 lat. Daje on wyobrażenie, jak atrakcyjny jest dany region dla studentów szkół wyższych. Ponieważ opiera się on na danych dotyczących obszaru, gdzie studenci studiują, a nie obszaru, z którego pochodzą lub w którym mieszkają, jest prawdopodobne, że niektórzy studenci nie są mieszkańcami obszaru, w którym studiują. Dlatego też w regionach, w których ten wskaźnik jest wysoki (np. jego wartość jest wyższa niż 100), są zlokalizowane duże uniwersytety lub inne instytucje szkolnictwa wyższego, przyciągające licznych studentów spoza regionu.
Do czynników, które należy uwzględnić przy interpretacji tego wskaźnika należą: struktura wiekowa populacji w regionach oraz międzyregionalne różnice w strukturze systemu szkolnictwa wyższego. Wskaźnik umożliwia też zorientowanie się w zagęszczeniu lub rozprzestrzenieniu instytucji szkolnictwa wyższego w regionach.
Uczniowie w wieku 17 lat
Kształcenie obowiązkowe i wiek, w którym dobiega ono końca, są bardzo zróżnicowane w poszczególnych państwach członkowskich UE. W większości krajów obowiązek szkolny dotyczy osób w wieku do lat 15 lub 16, kiedy zwykle kończy się kształcenie średnie I stopnia. W niektórych krajach do 17 roku życia można ukończyć kształcenie na poziomie średnim, podczas gdy w innych uczniowie w tym wieku mogą dopiero rozpoczynać szkołę średnią drugiego stopnia (przy czym ukończenie szkoły średniej lub szkolenia zawodowego często zapewnia bezpośrednio kwalifikacje potrzebne na rynku pracy). W wieku 17 lat większość młodych osób w Unii Europejskiej nadal się kształci.
W wieku 17 lat młodzi ludzie stają przed wyborem: czy kształcić się dalej, czy podjąć szkolenie, czy też szukać pracy. Nawet tam, gdzie kształcenie obowiązkowe kończy się przed 17 rokiem życia, w ciągu ostatniego dziesięciolecia wzrosło prawdopodobieństwo dalszego kształcenia się młodzieży.
Mapa 2 przedstawia osoby w wieku 17 lat (na wszystkich poziomach kształcenia) jako odsetek odnośnej grupy wiekowej w każdym regionie. Prawie wszędzie w Europie wartość tego wskaźnika wynosi ponad 75 %. To oznacza, że, z takiego czy innego powodu, młodsze pokolenia nadal korzystają z systemu kształcenia, nawet jeśli nie dotyczy ich już obowiązek szkolny.
Uczestnictwo czterolatków w kształceniu
Zaczynamy się uczyć z chwilą przyjścia na świat. Okres między narodzinami a rozpoczęciem szkoły podstawowej to bardzo ważny dla wzrostu i rozwoju dzieci etap nauki. Jeśli dzieci właściwie uczą się i rozwijają w latach poprzedzających rozpoczęcie regularnego kształcenia, osiągają później lepsze wyniki w nauce oraz efektywniej przyswajają wiedzę i umiejętności w szkole podstawowej.
Celem edukacji przedszkolnej jest przygotowanie dzieci fizycznie, emocjonalnie, społecznie i umysłowo do rozpoczęcia nauki w 1 klasie szkoły podstawowej, poprzez zapewnienie im zdolności i umiejętności niezbędnych do wejścia do systemu kształcenia.
Ten wskaźnik odzwierciedla uczestnictwo we wczesnej edukacji według regionu NUTS 2, przedstawiając odsetek czterolatków objętych edukacją przedszkolną lub podstawową. Zdecydowana większość czterolatków uczęszcza do przedszkoli. Czterolatka można zapisać do przedszkola lub do szkoły podstawowej. Z danych wynika jasno, że czterolatki w większości uczęszczają do przedszkola. Irlandia i Zjednoczone Królestwo to jedyne kraje, w których znaczna część dzieci w tym wieku jest objęta edukacją podstawową. To oznacza, że większość dzieci w wieku czterech lat w Unii Europejskiej jest objęta edukacją przedszkolną, zasadniczo dostępną w państwach członkowskich w wieku od co najmniej trzech do czterech lat. Korzystanie z edukacji przedszkolnej jest często dobrowolne. Niemniej jednak wiele krajów charakteryzuje maksymalny wskaźnik uczestnictwa.
Jak wynika z mapy 3, w krajach takich jak Belgia, Dania, Francja, Niemcy, Islandia, Włochy, Luksemburg, Malta, Niderlandy, Norwegia i Hiszpania kształceniem objęte są prawie wszystkie czterolatki. Z drugiej strony w Chorwacji, Grecji, Irlandii, Polsce, większości regionów Finlandii, w Byłej Jugosłowiańskiej Republice Macedonii, Turcji i Szwajcarii dotyczy to mniej niż 50 % dzieci w tym wieku.
Uczniowie szkół średnich II stopnia i policealnych
W wieku 16 lat młodzi ludzie stają przed wyborem: czy kształcić się dalej, czy podjąć szkolenie zawodowe, czy też poszukać zatrudnienia. W ciągu ostatniego dziesięciolecia wzrosła liczba młodych osób wybierających w tym wieku dalsze kształcenie.
Mapa 4 przedstawia odsetek uczniów uczęszczających do szkół średnich drugiego stopnia (poziom ISCED 3) i do szkół policealnych (poziom ISCED 4) w stosunku do populacji osób w wieku 15-24 lat w regionie.
Ogólne kształcenie w szkołach średnich II stopnia zapewnia rozległą, wieloaspektową wiedzę bazującą na kształceniu otrzymanym wcześniej. Celem jest wyposażenie uczniów w umiejętności i wiedzę wystarczające do podjęcia studiów. Kształcenie na tym poziomie zwykle rozpoczyna się po zakończeniu kształcenia obowiązkowego w pełnym wymiarze czasu i wymaga ukończenia dziewięciu lub więcej lat szkoły w pełnym wymiarze czasu (od rozpoczęcia kształcenia na poziomie podstawowym). Szkoły średnie II stopnia o profilu ogólnym oferują programy, których udane ukończenie zwykle zapewnia dostęp do programów na poziomie uniwersyteckim. Szkoły średnie II stopnia o profilu zawodowym mają za zadanie przede wszystkim wprowadzenie uczniów w świat pracy i przygotowanie ich do dalszych programów kształcenia zawodowego lub technicznego. Szkoły policealne (poziom ISCED 4) oferują programy wykraczające poza zakres szkoły średniej II stopnia, jednak nie uważa się ich za instytucje szkolnictwa wyższego. Często realizują bardziej zaawansowane programy szkoleń technicznych i zawodowych dla nauczycieli, personelu medycznego, a także z zakresu handlu i marketingu.
Uczniowie zwykle rozpoczynają szkołę średnią II stopnia w wieku 15-17 lat i kończą ją dwa do czterech lat później. Wiek rozpoczęcia/ukończenia i przedział wiekowy zależą od krajowych programów kształcenia. Zwykle uczniowie mogą uczęszczać do szkoły średniej II stopnia względnie niedaleko miejsca, w którym dorastali. W odniesieniu do tego wskaźnika zdefiniowano szeroką grupę wiekową, aby uchwycić względnie duży przedział wiekowy, zależny od kraju.
Odsetek osób z wykształceniem wyższym
Mapa 5 przedstawia odsetek osób w wieku 25-64 lat, które z powodzeniem ukończyły kształcenie na poziomie uniwersyteckim lub podobnym (wykształcenie wyższe). Profil demograficzny regionu ma pewien wpływ na poziom wykształcenia, gdyż młodsze pokolenia zwykle osiągają pod tym względem lepsze wyniki niż starsze. W 2009 r. w 58 regionach UE ponad 32 % populacji miało wyższe wykształcenie.
Dotyczy to dużych miast, takich jak Bruksela, Londyn, Paryż, Berlin, Lipsk, Drezno, Helsinki, Sztokholm, Madryt i Utrecht w Niderlandach. Do tej kategorii należą również Oslo (Norwegia), Genewa i Zurych (Szwajcaria). W państwach członkowskich UE takich jak Irlandia, Szwecja, Finlandia, Niderlandy, Belgia, Niemcy i Estonia poziom wykształcenia jest zasadniczo wysoki na całym terytorium.
Regiony o najniższym odsetku osób z wyższym wykształceniem obejmują głównie obszary wiejskie dziewięciu krajów UE, w ostrym kontraście do większych miast w tych krajach. Dotyczy to w szczególności Portugalii i Rumunii, Turcji oraz, w mniejszym stopniu, Chorwacji, Bułgarii, Republiki Czeskiej, Włoch, Grecji, Węgier, Polski i Słowacji. Odnosi się to również do niektórych wysp, takich jak Sardynia i Sycylia (Włochy), Azory i Madera (Portugalia) oraz Malta.
Osoby przedwcześnie kończące kształcenie i szkolenie
Wskaźnik „osoby przedwcześnie kończące kształcenie i szkolenie” odnosi się do odsetka osób w wieku 18-24 lat, których wykształcenie nie wykracza poza średnie I stopnia i które nie są zaangażowane w dalsze kształcenie i szkolenia.
Jak wynika z mapy 6, odsetek takich osób znacznie się różni w poszczególnych państwach UE-27. W niektórych regionach wynosi on poniżej 10 %, co oznacza, że osiągnięto tam cele określone w strategii „Europa 2020”. Znajdują się one w Chorwacji, na Słowacji, w Polsce, Słowenii, Republice Czeskiej, Luksemburgu, na Litwie, w Austrii i Finlandii. Odsetek wyższy niż 20 % obserwuje się w Hiszpanii, Portugalii, na Malcie i w południowych regionach Włoch (Sud, Isole), a także w Turcji i Islandii.
Takie wysokie wskaźniki niekoniecznie wiążą się z wysokim bezrobociem w tej grupie wiekowej. Zatrudnionych jest ponad 70 % osób przedwcześnie kończących kształcenie i szkolenie na Malcie, w Portugalii i Islandii. Z drugiej strony 70 % takich osób na Słowacji, Węgrzech lub Bułgarii jest nieaktywnych zawodowo lub bezrobotnych.
Źródła i dostępność danych
Mapy przedstawiają poziom NUTS 2, z wyjątkiem wskaźników liczby osób objętych kształceniem dla Niemiec i Zjednoczonego Królestwa, w przypadku których dane są dostępne tylko na poziomie NUTS 1. W Szwajcarii, Chorwacji i Turcji na poziomie regionalnym nie są dostępne dane o liczbie osób objętych kształceniem w podziale wiekowym. W związku z tym w odniesieniu do tych krajów podano tylko dane całościowe.
Ponieważ struktura systemów kształcenia w poszczególnych krajach jest zróżnicowana, wstępnym warunkiem międzynarodowej porównywalności są ramy gromadzenia, opracowywania i prezentacji krajowych i międzynarodowych danych statystycznych i wskaźników w zakresie kształcenia. Podstawę dla gromadzenia danych w tej dziedzinie zapewnia Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (ISCED). ISCED-97, obecna wersja klasyfikacji wprowadzona w 1997 r., kategoryzuje wszystkie programy kształcenia według dziedziny i poziomu kształcenia.
ISCED-97 przedstawia standardowe koncepcje, definicje i kategoryzacje. Pełny opis jest dostępny na stronach internetowych Instytutu Statystycznego Unesco.
Dane jakościowe o systemach szkolnictwa w państwach członkowskich są opracowywane i upowszechniane przez sieć Eurydice i obejmują, np., wiek, w którym zastosowanie ma obowiązek szkolny i liczne kwestie dotyczące organizacji szkolnictwa w państwach członkowskich (proces decyzyjny, programy nauczania, godziny zajęć itd.).
Dane statystyczne dotyczące liczby osób objętych kształceniem obejmują udział we wszystkich programach kształcenia początkowego, a także programach kształcenia dorosłych o zawartości podobnej do programów kształcenia początkowego lub zapewniających podobne kwalifikacje. Uwzględnia się programy przyuczenia do zawodu, z wyjątkiem tych, które w całości polegają na wykonywaniu pracy i nie podlegają formalnemu nadzorowi ze strony żadnej instytucji oświaty. Źródła danych wykorzystanych do przygotowania map 1-4 to dwie szczególne tabele Eurostatu wykorzystywane do gromadzenia danych dotyczących systemów kształcenia UOE. Dane „UOE” obejmują dane z Instytutu Statystycznego UNESCO, OECD i Eurostatu.
Poziom wykształcenia definiuje się jako odsetek osób w danej grupie wiekowej (z wyjątkiem tych, które nie odpowiedziały na pytanie dotyczące „najwyższego uzyskanego poziomu kształcenia lub szkolenia”), które osiągnęły dany poziom kształcenia.
Wskaźnik dotyczący „osób przedwcześnie kończących kształcenie i szkolenie” (dawniej zwanych „osobami przedwcześnie kończącymi naukę”) odnosi się do odsetka osób w wieku 18-24 lat, których wykształcenie nie wykracza poza średnie I stopnia (poziomy ISCED 0, 1, 2 lub 3c) i które nie uczestniczą w dalszym kształceniu i szkoleniu.
Te dwa wskaźniki opracowuje się w drodze gromadzenia rocznych serii danych na podstawie kwartalnych wyników badania siły roboczej. Zgłaszany poziom wykształcenia bazuje na klasyfikacji ISCED-97.
Kontekst
UE dąży obecnie do osiągnięcia szeregu celów i poziomów odniesienia w zakresie szkolnictwa wyższego. Główne cele to zwiększenie liczby absolwentów w dziedzinach matematyki, nauk przyrodniczych i technologii, zwiększenie liczby studentów biorących udział w programie Erasmus, wzmocnienie inwestycji w szkolnictwo wyższe oraz wspieranie mobilności studentów w całej Europie.
Przygotowanie, które zapewnia edukacja przedszkolna, uważa się za podstawę dalszego rozwoju. W grudniu 2008 r. Komisja Europejska zaproponowała nowy poziom odniesienia, zgodnie z którym do 2020 r. edukacja przedszkolna powinna objąć 95 % czterolatków. Celem tej propozycji jest ułatwienie postępów na drodze do osiągnięcia celu określonego w 2002 r. podczas szczytu w Barcelonie, przewidującego zwiększenie uczestnictwa w edukacji przedszkolnej do 90 % wszystkich dzieci w wieku od trzeciego roku życia do wieku rozpoczęcia obowiązku szkolnego.
Odsetek osób przedwcześnie kończących kształcenie i szkolenie oraz odsetek osób z wykształceniem wyższym to wskaźniki o zasadniczym znaczeniu dla strategii „Europa 2020”. Wybrano je wraz z innymi wskaźnikami w celu monitorowania postępów w kierunku inteligentniejszej, opartej na wiedzy, bardziej ekologicznej gospodarki, zapewniającej wysoki poziom zatrudnienia, wydajności i spójności społecznej.
„Odsetek osób przedwcześnie kończących kształcenie i szkolenie” to także jeden ze wskaźników zrównoważonego rozwoju, związany z tematem „włączenie społeczne”.
Więcej informacji Eurostatu
Publikacje
- Regional Yearbook 2011
- Key Data on Education in Europe 2009 edition
- Key Data on Education in Europe 2005
Główne tabele
- Education and training, zobacz:
- Education indicators - non-finance (t_educ_indic)
Baza danych
- Regional statistics (reg), zobacz:
- Regional education statistics (reg_educ)
Sekcja specjalna
- Education and training
- Regions and cities, zobacz:
- Regional statistics
Metodyka / Metadane
- Regional education statistics (ESMS metadata file - reg_educ_esms)
Linki zewnętrzne
- European Commission - Education & Training - Strategic framework for education and training
- European Commission - Employment, Social Affairs and Equal Opportunities - New Skills for New Jobs
- European Commission - Regional Policy - Inforegio - Education and training