1. Wat is een kankerverwekkende stof?
In de loop van de jaren heeft medisch onderzoek een toenemend aantal gevaarlijke stoffen en industriële processen vastgesteld waarvan wordt gedacht dat ze kanker veroorzaken bij mensen. Deze stoffen en processen staan bekend als "carcinogenen" en zijn onderhevig aan eigen, specifieke controles en voorschriften.
Daar de lijst van bekende carcinogenen steeds langer wordt, moet u ervan uitgaan dat alle chemische stoffen potentieel gevaarlijk zijn en moet u ze allemaal op dezelfde manier behandelen.
2. Wat is kanker?
Kanker is een aandoening die de weefsels van het lichaam en in het bijzonder de ontwikkeling van nieuwe cellen aantast. "Kankercellen" zijn ofwel:
- goedaardig, wat betekent dat ze op dezelfde plaats blijven en zich niet verspreiden naar naburige weefsels; of
- kwaadaardig, wat betekent dat ze tumoren veroorzaken die naburige weefsels kunnen aantasten en vernietigen of in de bloedvaten en andere holtes kunnen doordringen om zich te verspreiden naar andere lichaamsdelen. Uitzaaiingen (metastasen) kunnen aanzienlijke schade veroorzaken en meestal verwijst de term "kanker" hiernaar.
3. Welke soorten stoffen zijn kankerverwekkend?
De informatie over gevaarlijke stoffen geeft aan welke ervan kankerverwekkend zijn. De volgende afdeling bevat informatie over enkele minder bekende kankerverwekkende stoffen.
Vier stoffen zijn verboden omdat ze bijzonder gevaarlijke carcinogenen zijn. Het betreft:
- 2-naftylamine;
- benzidine;
- 4-aminodifenyl; en
- 4-nitrodifenyl.
Deze stoffen en de zouten ervan mogen enkel met een vergunning worden gebruikt of ingevoerd.
4. Waar kunt u ze tegenkomen?
Het is onwaarschijnlijk dat u gevaarlijke concentraties kankerverwekkende stoffen tegenkomt, hoewel sommige soorten toch worden ingevoerd. Houd er echter rekening mee dat bepaalde carcinogenen het resultaat zijn van industriële processen, bijvoorbeeld:
- lederstof bij de vervaardiging van laarzen of schoenen;
- rubbervervaardiging en -verwerking;
- bewerking van steenkoolteer, roet, pek enz.;
- hantering van gebruikte motoroliën;
- houtstof bij houtbewerking.
Asbest kan ook in bouw- en isolatiemateraal van oudere gebouwen en schepen zitten.
5. Welke soorten kanker kunnen ze veroorzaken?
Dat hangt ervan af. Verschillende soorten kankerverwekkende stoffen tasten verschillende lichaamsdelen aan, bijvoorbeeld:
- arseen en arseenverbindingen tasten de huid en de longen aan;
- kankerverwekkende oliën worden in verband gebracht met scrotumkanker;
- benzeen kan het beenmerg aantasten en leukemie veroorzaken;
- aromatische aminen (bv. benzidine en 2-naftylamine) kunnen blaaskanker veroorzaken.
Kankerverwekkende stoffen kunnen ongeacht de manier waarop ze in aanraking komen met het lichaam schade veroorzaken, hetzij door inademen, inslikken of huidcontact. Daarom is het cruciaal elke vorm van rechtstreeks contact ermee te voorkomen.
6. Hoe kunnen de risico’s worden beperkt?
Kijk steeds op de veiligheidsinformatiebladen. De meeste kankerverwekkende stoffen kunnen veilig worden bemonsterd op voorwaarde dat de nodige veiligheidsmaatregelen worden getroffen, maar de bemonstering van extreem kankerverwekkende producten, zoals asbest, mag niet door douanebeambten worden gedaan (zie hoofdstuk 2.1 over
Algemene informatie over bemonstering). De meeste douanelaboratoria zijn niet uitgerust voor de analyse van asbest. Indien er geen veiligheidsinformatieblad voorhanden is, stop dan met de inspectie en bemonster pas als er zekerheid is over de aard van het product en als de nodige veiligheidsmaatregelen zijn getroffen.
Als u er niet in slaagt te bepalen welke goederen het betreft en de controle en bemonstering toch moet uitvoeren, wees dan uiterst voorzichtig en raadpleeg een deskundige. Zie Bemonstering van gevaarlijke en onbekende goederen.| Gelieve de wetgeving en de richtlijnen van uw nationale overheidsdiensten te raadplegen voor meer informatie. |
