Park Stacja Wisła na krakowskim Zabłociu to nowy teren rekreacyjny powstały na miejscu dawnej stacji kolejowej w dzielnicy, w której istniało duże zapotrzebowanie na zieleń. Na terenie parku znalazł się między innymi duży stół piknikowy, otwarta przez cały rok kawiarnia, w której mieszkańcy mogą organizować imprezy, plac zabaw oraz plenerowa galeria sztuki, gdzie miejscowi mogą prezentować swoje prace. Elementy starej stacji i nawiązania do kolei stanowią ozdobę parku i podkreślają historię miejsca.
- 18 December 2020
Projekt został stworzony z myślą o lokalnej społeczności, a park stał się miejscem, gdzie ludzie spędzają czas, odpoczywają, nawiązują znajomości oraz organizują wydarzenia takie jak prezentacje o podróżach czy warsztaty. Dzięki ogrodowi warzywnemu mieszkańcy, a zwłaszcza dzieci, mogą zobaczyć, jak rosną warzywa, oraz sami je zbierać.
Zasadzono nową zieleń, zwiększając bioróżnorodność i przywracając gatunki roślin i zwierząt, które w przeciwnym razie nie przetrwałyby na tym terenie. W części działki pozostawiono istniejące elementy, takie jak betonowe rampy, roślinność i mury, co pomogło obniżyć koszty inwestycji.
Aby pomóc zaradzić coraz częstszym suszom w Polsce, woda deszczowa z dachu kawiarni jest magazynowana i ponownie wykorzystywana. W parku znajduje się ogród deszczowy – złożony z roślin w niewielkim zagłębieniu, które zatrzymuje i wykorzystuje spływ wody deszczowej – oraz ogólnodostępny ogród warzywny.
Brak terenów zielonych
W ostatnich latach Zabłocie przekształciło się z dzielnicy przemysłowej w gęsto zaludniony teren zamieszkały głównie przez młodych ludzi. Choć to właśnie przemysłowa przeszłość przyciągnęła wielu mieszkańców, to wiązał się z nią brak zieleni. Lokalni mieszkańcy nie mieli gdzie odpocząć, spotykać się i nawiązywać więzi społecznych.
Jedynym miejscem w okolicy, które pozostało niezabudowane, była stara stacja kolejowa, która od czasu zamknięcia w 2002 r. popadła w ruinę i która przed rozpoczęciem projektu była wykorzystywana jako nielegalny parking.
Ze względu na różne pomysły mieszkańców na temat tego, co należy zrobić z działką, konsultacje społeczne trwały kilka miesięcy. Każdy mógł wyrazić swoje zdanie. Po długich dyskusjach mieszkańcy opowiedzieli się za nowym parkiem, a każdy element inwestycji został zaprojektowany z ich udziałem.
Wstęp do parku jest bezpłatny, a miejsce jest łatwo dostępne dla osób niepełnosprawnych. Wydarzenia takie jak pokazy filmów w lecie czy zajęcia jogi są organizowane przez firmę prowadzącą miejscową kawiarnię.
Korzyści w zakresie planowania miejskiego
Projekt wnosi pozytywny wkład w planowanie przestrzenne dzięki ponownemu wykorzystaniu terenów poprzemysłowych zamiast powiększania miasta o zewnętrzne tereny zielone, a także dzięki stworzeniu przestrzeni publicznej sprzyjającej zrównoważonym zachowaniom oraz dopasowaniu estetyki parku do jego naturalnego, kulturowego i społecznego kontekstu. Wpływ parku na lokalną społeczność oraz poszanowanie cech otoczenia w projekcie zostały docenione w krajowych i międzynarodowych konkursach.
Zwiększając ilość terenów zielonych w Krakowie, park poprawia wentylację miasta, ograniczając gromadzenie się gazów cieplarnianych i przyczyniając się do realizacji celów polityki środowiskowej – co jest szczególnie trudne w dzielnicach poprzemysłowych.
Zastosowane w projekcie rozwiązania, w tym znalezienie nowych zastosowań wcześniej zagospodarowanych terenów, wykorzystanie historii danego miejsca, zaangażowanie lokalnej społeczności i wdrażanie innowacyjnych rozwiązań ekologicznych, takich jak ogrody deszczowe, które zatrzymują i filtrują zanieczyszczenia, mogą zostać przeniesione do innych miast. Goście z innych części Polski i Europy odwiedzają park, aby przekonać się, w jaki sposób zrealizowano te cele.
Sukces projektu doprowadził do zmiany sposobu tworzenia obiektów komunalnych w Krakowie, w których konsultacje społeczne są teraz standardową praktyką. Pozwala to zwiększyć zainteresowanie mieszkańców i korzystnie wpływa na rozwój społeczeństwa obywatelskiego.
Łączna wartość inwestycji i dofinansowania UE
Łączna wartość inwestycji w projekt „Park Zabłocie - Stacja Wisła” wyniosła 603 462 EUR, przy czym wkład unijnego Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego o wartości 290 018 EUR został wniesiony za pośrednictwem Regionalnego Programu Województwa Małopolskiego na okres programowania 2014–2020. Inwestycja objęta jest priorytetem „Ograniczenie zanieczyszczenia powietrza”.