Science Flash For You

Στις 3 Απριλίου ακολούθησε επίσκεψη από το 5ο Λύκειο της Κέρκυρας. Οι ιδιαίτερα επιτυχείς αυτές εκδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο των επαφών μεταξύ του JRC και του δικτύου Europe Direct στην Ελλάδα.

Εκτός από τις επισκέψεις, άλλα 35 ιδρύματα δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης από την Ελλάδα συμμετείχαν στα ψηφιακά επιστημονικά σεμινάρια του JRC στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Science is Everywhere, Let’s talk about...» (Η επιστήμη είναι παντού. Ας μιλήσουμε για...). Το θέμα του σεμιναρίου, που πραγματοποιήθηκε στις 11 Μαΐου, ήταν οι εφαρμογές στον τομέα του διαστήματος. Το διαδικτυακό σεμινάριο εξακολουθεί να είναι διαθέσιμο στο διαδίκτυο.

Το JRC συμμετείχε επίσης στην εθνική συνάντηση του δικτύου Europe Direct στην Ελλάδα, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 21-22 Μαρτίου στην Αθήνα. Όλοι οι συμμετέχοντες ενημερώθηκαν για τις επιστημονικές δραστηριότητες του JRC και για τα ειδικά προγράμματα συμμετοχής του κοινού, τα οποία στηρίζουν τον ρόλο του JRC στη χάραξη πολιτικής με ισχυρή επιστημονική συμβολή.  

Ο Άτλας της Μετανάστευσης δημοσιεύεται από το Κέντρο Γνώσεων για θέματα Μετανάστευσης και Δημογραφίας της Επιτροπής. Πρόκειται για ένα διαδικτυακό εργαλείο αναφοράς που καθοδηγεί τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, τους επαγγελματίες και το ευρύ κοινό σχετικά με την πολυπλοκότητα της μετανάστευσης. Ο Άτλας είναι ελεύθερα προσβάσιμος στο διαδίκτυο και παρέχει ταχεία πρόσβαση σε ένα ολοκληρωμένο σύνολο δεδομένων και γνώσεων για τη μετανάστευση που παρατίθενται στο πιο υψηλό επίπεδο δημογραφικής λεπτομέρειας —με αναλυτικές πληροφορίες που εκτείνονται από τα ποσοστά φτώχειας στα παιδιά έως τις άδειες διαμονής που εκδίδονται για πρώτη φορά, ανά ιθαγένεια και ανά έτος.

Χαρτογραφήθηκαν συνολικά 23 942 εκτάρια καμένων εκτάσεων από 230 πυρκαγιές. Οι περισσότερες από αυτές εκδηλώθηκαν τον Ιούλιο, μεταξύ άλλων και η μεγαλύτερη πυρκαγιά της περιόδου στον νομό Έβρου με έκταση λίγο μεγαλύτερη από 4 000 εκτάρια. Άλλες πέντε πυρκαγιές υπερέβησαν τα 1 000 εκτάρια. Τα 9 778 εκτάρια των εκτάσεων που επλήγησαν από πυρκαγιές ανήκουν σε προστατευόμενες περιοχές «Natura2000» και αντιστοιχούν στο 41 % του συνόλου.

Η έκθεση του JRC παρέχει επισκόπηση της περιόδου πυρκαγιών του 2022 με βάση τα δεδομένα του Ευρωπαϊκού Συστήματος Πληροφόρησης για τις Δασικές Πυρκαγιές (EFFIS). Προηγείται της ετήσιας έκθεσης για το 2022 που δημοσιεύεται, με τις εθνικές συνεισφορές των χωρών στην ομάδα εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής για τις δασικές πυρκαγιές, οι οποίες θα δημοσιευθούν τον Οκτώβριο του 2023.

Οι οργανισμοί που ζουν στο έδαφος —από τους σκώληκες έως τους μύκητες και τα βακτήρια— ενεργοποιούν τις λειτουργίες του εδάφους και, ως εκ τούτου, την παροχή βασικών υπηρεσιών οικοσυστήματος του εδάφους. Ωστόσο, πολλοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τις εδαφικές συνθήκες και να απειλήσουν τη βιοποικιλότητα του εδάφους. Το επίπεδο αυτό συνδυάζει ένα σύνολο 13 παραγόντων, όπως ο κατακερματισμός των ενδιαιτημάτων, η αλλαγή της χρήσης γης, η ρύπανση του εδάφους ή η σφράγιση του εδάφους, που είναι γνωστό ότι αποτελούν δυνητικές απειλές που εμποδίζουν τη βιοποικιλότητα του εδάφους να επιτελέσει τις βιολογικές λειτουργίες της.

Στον πίνακα επισημαίνεται η τοποθεσία και εκτιμάται η έκταση των εδαφών στην ΕΕ που βρίσκονται σε κακή κατάσταση υγείας, καθώς και οι διεργασίες υποβάθμισης που υφίστανται. Συμπεριελήφθη πρόσφατα στο Παρατηρητήριο Εδαφών της ΕΕ(EUSO), το οποίο ανέπτυξε και διαχειρίζεται το JRC.

Σύμφωνα με τον πίνακα, το εντυπωσιακό ποσοστό του 61 % των εδαφών της ΕΕ βρίσκεται σε κακή κατάσταση υγείας. Το μεγαλύτερο μέρος των εδαφών αυτών υπόκειται σε περισσότερους από έναν τύπους εδαφικής υποβάθμισης. Ο πίνακας EUSO για την υγεία του εδάφους βασίζεται σε σύνολο 15 δεικτών διεργασιών υποβάθμισης του εδάφους, οι οποίοι καλύπτουν τα ακόλουθα εννέα θέματα: διάβρωση του εδάφους, ρύπανση του εδάφους, θρεπτικές ουσίες, απώλεια του οργανικού άνθρακα του εδάφους, απώλεια της βιοποικιλότητας του εδάφους, συμπίεση του εδάφους, αλάτωση του εδάφους, απώλεια οργανικών εδαφών και σφράγιση του εδάφους.

Με βάση την ανάλυση με τηλεπισκόπηση προκύπτει ανάπτυξη βλάστησης άνω του μέσου όρου στη βόρεια Ελλάδα και συσσώρευση βιομάζας χειμερινών καλλιεργειών που είναι αρκετά προχωρημένη και πάνω από τον μέσο όρο. Ωστόσο, σε ορισμένες περιοχές της Ελλάδας, οι σποραδικά έντονες βροχοπτώσεις ενδέχεται να ευνοήσουν περισσότερο τις ασθένειες και την προσβολή από έντομα. Η σπορά των εαρινών καλλιεργειών έχει ολοκληρωθεί και οι τρέχουσες καιρικές συνθήκες ευνοούν τη βλάστηση. Για την Ελλάδα, οι προβλέψεις απόδοσης για τις χειμερινές καλλιέργειες παραμένουν πάνω από τον μέσο όρο των 5 ετών. Οι προβλέψεις για τις θερινές καλλιέργειες στην Ελλάδα ακολουθούν την τάση, με καλές προσδοκίες λόγω της επαρκούς υγρασίας και της καλής έναρξης της περιόδου.

Στόχος του δελτίου του JRC για την παρακολούθηση των γεωργικών πόρων (MARS) είναι η παροχή έγκαιρων, ανεξάρτητων και υψηλής ποιότητας πληροφοριών σχετικά με τις συνθήκες καλλιέργειας και τις ποσοτικές προβλέψεις για την απόδοση των καλλιεργειών στην ΕΕ. Το δελτίο παρέχει προβλέψεις για την απόδοση των καλλιεργειών και πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση των καλλιεργειών και τις καιρικές συνθήκες.

Το πρόσφατα αναβαθμισμένο RMIS παρέχει γνώσεις σχετικά με τις πρώτες ύλες, τόσο τις πρωτογενείς (εξορυσσόμενες/συγκομιζόμενες) όσο και τις δευτερογενείς (για παράδειγμα, από ανακύκλωση). Παρέχει πληροφορίες σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ σχετικά με συγκεκριμένα υλικά, χώρες, καθώς και διάφορους τομείς και τεχνολογίες. Τα δεδομένα αυτά υποστηρίζουν τη νομοθετική πράξη της ΕΕ για τις κρίσιμες πρώτες ύλες, την οποία παρουσίασε πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Προκειμένου η Ευρωπαϊκή Ένωση να επιτύχει τους φιλόδοξους στόχους που έχει θέσει όσον αφορά την ενεργειακή και την ψηφιακή μετάβαση καθώς και το θεματολόγιό της για την άμυνα και το διάστημα, χρειάζεται απρόσκοπτη πρόσβαση σε κρίσιμες πρώτες ύλες και σε πολλά προϊόντα που τις περιέχουν. Η Ευρώπη μπορεί να αναλάβει επί του παρόντος δράση για να αποφύγει την εξάρτηση από μεμονωμένες χώρες όσον αφορά τις εν λόγω ύλες.

Η πλέον πρόσφατη έρευνα του JRC περιλαμβάνει αναλύσεις τόσο για την προσφορά όσο και για την τρέχουσα και τη μελλοντική ζήτηση. Η ζήτηση για υλικά που προωθούν την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά. Παρουσιάζει μια συστηματική ανάλυση της πλήρους αξιακής αλυσίδας, από τις πρώτες ύλες και τα επεξεργασμένα υλικά έως τα κατασκευαστικά στοιχεία, τα συγκροτήματα και τα συστήματα, για 15 βασικές τεχνολογίες σε πέντε στρατηγικούς τομείς: ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ηλεκτροκίνηση, βιομηχανία, ψηφιακές τεχνολογίες και αεροδιαστημική/άμυνα.