Statistics Explained

Archive:PKB na poziomie regionalnym

Revision as of 10:06, 30 May 2017 by Rosswen (talk | contribs)
Dane pobrano z bazy w 2016 r. Najnowsze dane: Więcej informacji z Eurostatu, główne tablice i baza danych. Planowana aktualizacja artykułu: listopad 2017 r.

Mapy można przeglądać w sposób interaktywny, korzystając z Atlasu statystycznego Eurostatu (zob. podręcznik użytkownika (w jęz. angielskim)).

Mapa 1: Produkt krajowy brutto (PKB) na mieszkańca według standardów siły nabywczej (PPS) w stosunku do średniej dla UE-28, w podziale na regiony NUTS 2, 2014 r. (1)
(% średniej dla UE-28, UE-28 = 100)
Źródło: Eurostat (nama_10r_2gdp) oraz (nama_10_pc)
Wykres 1: Produkt krajowy brutto (PKB) na mieszkańca według standardów siły nabywczej (PPS) w stosunku do średniej dla UE-28, w podziale na regiony NUTS 2, 2014 r.
(% średniej dla UE-28, UE-28 = 100)
Źródło: Eurostat (nama_10r_2gdp) oraz (nama_10_pc)
Mapa 2: Zmiana produktu krajowego brutto (PKB) na mieszkańca według standardów siły nabywczej (PPS) w stosunku do średniej dla UE-28, w podziale na regiony NUTS 2, lata 2008–2014 (1)
(różnica w punktach procentowych między 2008 r. a 2014 r.)
Źródło: Eurostat (nama_10r_2gdp) oraz (nama_10_pc)
Mapa 3: Wartość dodana brutto na osobę zatrudnioną w stosunku do średniej dla UE-28, w podziale na regiony NUTS 2, 2014 r. (1)
(% średniej dla UE-28, UE-28 = 100)
Źródło: Eurostat (nama_10r_3gva), (nama_10r_3empers), (nama_10_a10) oraz (nama_10_a10_e)
Mapa 4: Dochody pierwotne prywatnych gospodarstw domowych w stosunku do liczby ludności, w podziale na regiony NUTS 2, 2013 r.
(standard siły nabywczej w zakresie spożycia (PPCS) na mieszkańca)
Źródło: Eurostat (nama_10r_2hhinc)
Wykres 2: Dochód do dyspozycji prywatnych gospodarstw domowych w stosunku do liczby ludności, w podziale na regiony NUTS 2, 2013 r. (1)
(standard siły nabywczej w zakresie spożycia (PPCS) na mieszkańca)
Źródło: Eurostat (nama_10r_2hhinc)
Mapa 5: Zmiana w dochodzie do dyspozycji prywatnych gospodarstw domowych w stosunku do liczby ludności, w podziale na regiony NUTS 2, lata 2008–2013 (1)
(całkowita różnica w standardzie siły nabywczej w zakresie spożycia (PPCS) na mieszkańca w latach 2008–2013)
Źródło: Eurostat (nama_10r_2hhinc)

Niniejszy artykuł jest częścią zbioru artykułów prezentujących dane statystyczne na podstawie regionalnego rocznika statystycznego Eurostatu. Wykorzystano w nim zestaw regionalnych rachunków ekonomicznych do celów analizy zmian sytuacji gospodarczej w Unii Europejskiej (UE). Pierwsza sekcja opiera się na produkcie krajowym brutto (PKB), który jest najważniejszym agregatem umożliwiającym pomiar rozwoju/wzrostu gospodarczego; druga zawiera krótką analizę wydajności pracy (zdefiniowanej jako wartość dodana brutto na osobę zatrudnioną). Artykuł kończy regionalna analiza dochodu i dochodu do dyspozycji prywatnych gospodarstw domowych.

Rachunki regionalne są podstawą przydziału wydatków w ramach unijnej polityki spójności. Objęte tą polityką są wszystkie regiony UE, niemniej większość funduszy strukturalnych kierowana jest do regionów NUTS 2, w których PKB na mieszkańca nie przekracza 75 % średniej dla UE-28. Obecnie przydział środków z Funduszu Spójności odbywa się na podstawie decyzji odnoszącej się do średniego PKB na mieszkańca w trzyletnim okresie od 2007 r. do 2009 r. W 2016 r. odbywa się przegląd średniookresowy środków przydzielonych w ramach polityki spójności, który prawdopodobnie doprowadzi do pewnych zmian w systemie – więcej informacji na ten temat przedstawiono w artykule na temat polityki regionalnej i strategii „Europa 2020”.

Główne ustalenia statystyczne

PKB w cenach rynkowych w UE-28 w 2014 r. oszacowano na 14,0 bln EUR, co równało się średniemu poziomowi około 27,5 tys. według standardów siły nabywczej (PPS) na mieszkańca.

Regionalny PKB na mieszkańca

Na mapie 1 przedstawiono PKB na mieszkańca w 2014 r. w regionach NUTS 2, przy czym wartość dla każdego regionu obliczono najpierw według standardów siły nabywczej (PPS), a następnie wyrażono jako odsetek średniej dla UE-28 (którą przyjęto za równą 100 %). Mapa pokazuje zatem regiony stosunkowo „bogate” (oznaczone kolorem niebieskim), w których PKB na mieszkańca przekraczał średnią dla UE-28, oraz regiony stosunkowo „ubogie” (oznaczone kolorem fioletowym). Dzięki zastosowaniu PPS możliwe jest porównanie siły nabywczej w różnych regionach państw członkowskich UE, w których stosuje się różne waluty i w których występują różne poziomy cen. Na mapie wyraźnie widać podział wschód–zachód. Niemniej ta prawidłowość jest mniej wyrazista niż nieco ponad dziesięć lat temu, kiedy dokonywało się największe rozszerzenie UE w wyniku przystąpienia 10 nowych państw członkowskich. Na taką sytuację złożyły się dwa najważniejsze czynniki:

  • stopniowy proces konwergencji gospodarczej, wynikający ze stosunkowo szybkiego wzrostu wśród regionów słabiej rozwiniętych;
  • kryzys finansowy i gospodarczy, który wywarł znaczący wpływ na wyniki gospodarcze większości państw członkowskich UE.

Co więcej, w wielu regionach na wschodzie UE, zwłaszcza w regionach stołecznych, zaobserwowano wzrost PKB na mieszkańca (skorygowany o różnice w poziomie cen) w ujęciu absolutnym i w stosunku do średniej dla UE-28. Natomiast wpływ kryzysu finansowego i gospodarczego spowodował, że w 2014 r. PKB na mieszkańca był niższy od średniej dla UE-28 w szeregu regionów NUTS 2, w których wcześniej (w 2008 r.) był wyższy od tej średniej: były to cztery regiony brytyjskie, trzy regiony niderlandzkie, po dwa regiony w Grecji, we Włoszech i w Finlandii oraz po jednym regionie w Hiszpanii, na Cyprze (który stanowi pojedynczy region na tym poziomie szczegółowości), w Słowenii i Szwecji. Z kolei w trzech regionach w Niemczech i po jednym regionie we Francji i w Polsce PKB na mieszkańca wzrósł z poziomu poniżej średniej dla UE-28 w 2008 r. do poziomu powyżej tej średniej w 2014 r.

Działalność gospodarcza — definicja PKB

PKB jest podstawową miarą stosowaną w rachunkach narodowych, która podsumowuje pozycję gospodarczą danego państwa lub regionu. PKB można obliczać przy użyciu różnych podejść: podejścia opartego na produkcie, podejścia opartego na wydatkach ipodejścia opartego na dochodach.

PKB jest wykorzystywany do analizy wyników gospodarczych i cyklów koniunkturalnych (takich jak recesje, ożywienia i boomy). Aby ułatwić porównywanie, dane w różnych walutach można przeliczyć na wspólną walutę, na przykład euro lub dolary. Kursy wymiany walut nie odzwierciedlają jednak wszystkich różnic w poziomach cen poszczególnych państw lub regionów. Aby temu zaradzić, PKB można przeliczyć za pomocą wskaźników przeliczenia znanych pod nazwą parytetów siły nabywczej (PPP). Za pomocą PPP (a nie rynkowych kursów wymiany walut) wskaźniki te przelicza się na sztuczną wspólną walutę, zwaną standardem siły nabywczej (PPS). Dzięki zastosowaniu PPS możliwe jest porównanie siły nabywczej w różnych regionach państw członkowskich UE, w których stosuje się różne waluty i w których występują różne poziomy cen.

Ogólnie rzecz ujmując, wykorzystanie serii PPS zamiast serii na podstawie euro ma skutek wyrównawczy, ponieważ w regionach o bardzo wysokim PKB na mieszkańca wyrażonym w euro odnotowuje się zwykle również stosunkowo wysokie poziomy cen (przykładowo koszty utrzymania w centrum Paryża czy Londynu są na ogół wyższe niż koszty utrzymania na obszarach wiejskich Bułgarii czy Węgier).

Najwyższy poziom PKB na mieszkańca w UE odnotowano w regionie Londyn wewnętrzny – część zachodnia

W pięciu regionach PKB na mieszkańca w 2014 r. był ponad dwukrotnie wyższy od średniej dla UE-28; były to regiony: Londyn wewnętrzny – część zachodnia, Luksemburg (pojedynczy region na tym poziomie analizy), region (stołeczny) Brukseli, Hamburg oraz Londyn wewnętrzny – część wschodnia. Wszystkie powyższe pięć regionów o najwyższym PKB na mieszkańca w 2014 r. charakteryzowały się znaczącym napływem osób dojeżdżających do pracy: na przykład wiele osób codziennie pokonuje duże odległości, aby dojechać do pracy w centrum Londynu, natomiast region (stołeczny) Brukseli jest stosunkowo niewielkim obszarem (liczącym zaledwie 160 km²), który również przyciąga znaczną liczbę osób dojeżdżających do pracy z okolicznych regionów. Chociaż największe liczby bezwzględne odnotowywano zazwyczaj w odniesieniu do krajowych przepływów osób dojeżdżających do pracy do regionów, w których znajdują się niektóre z największych miast Europy, warto również zauważyć, że w niektórych regionach istniał stosunkowo wysoki odsetek osób dojeżdżających do pracy za granicą. Na przykład duża część osób zatrudnionych w Luksemburgu przekracza granice państwowe, przyjeżdżając do pracy z sąsiadujących krajów – Belgii, Niemiec i Francji.

Więcej informacji można znaleźć w artykule na temat trendów w zakresie dojeżdżania do pracy.

Czy majątek i dochód należy mierzyć według miejsca zamieszkania czy według miejsca pracy?

Średni PKB na mieszkańca nie dostarcza informacji na temat podziału majątku między różnymi grupami populacji w tym samym regionie ani nie zapewnia pomiaru dochodu ostatecznie dostępnego dla prywatnych gospodarstw domowych w regionie, ponieważ przepływy osób dojeżdżających do pracy mogą skutkować wnoszeniem przez osoby zatrudnione wkładu do PKB w jednym regionie (regionie, w którym pracują), a do dochodu gospodarstwa domowego w innym regionie (regionie, w którym mieszkają).

Wady takiego pomiaru są szczególnie istotne w przypadku znaczącego napływu osób dojeżdżających do pracy do danego regionu lub odpływu takich osób z danego regionu. Obszary, do których napływa znacząca liczba osób dojeżdżających do pracy, często cechuje wyjątkowo wysoki regionalny PKB na mieszkańca (w porównaniu z okolicznymi regionami). Prawidłowość tę obserwuje się w wielu obszarach metropolitalnych UE, a przede wszystkim w miastach stołecznych. Z powodu tej anomalii wysokie poziomy PKB na mieszkańca notowane w niektórych regionach, do których napływają osoby dojeżdżające do pracy, niekoniecznie przekładają się na odpowiednio wysokie poziomy dochodów dla osób zamieszkałych w danym regionie.

W 2014 r. około 15 % z 276 regionów NUTS 2, dla których dostępne były dane (zob. zasięg geograficzny na mapie 1), odnotowało PKB na mieszkańca co najmniej 25 % wyższy od średniej dla UE-28; oznaczono je najciemniejszym odcieniem koloru niebieskiego. Wiele z nich to regiony stołeczne lub skupiska regionów otaczające stolice, zaś większość pozostałych tworzy grupę regionów w środkowej części mapy, obejmującą zachodnie i południowe Niemcy, zachodnią Austrię i północne Włochy, a także Szwajcarię. Pozostałymi regionami były fiński region Wysp Alandzkich oraz dwa regiony związane z wydobyciem ropy naftowej i gazu ziemnego na Morzu Północnym, mianowicie Groningen w Niderlandach i North Eastern Scotland w Zjednoczonym Królestwie. Mimo że w Niemczech znajdowała się największa liczba regionów, w których PKB na mieszkańca był co najmniej 25 % wyższy od średniej dla UE-28, nie zaliczał się do nich niemiecki region stołeczny – Berlin.

Niemal wszystkie z 21 regionów UE, w których PKB na mieszkańca wynosił mniej niż połowę średniej dla UE-28, znajdowały się w Europie Wschodniej

W regionach, do których kierowanych jest najwięcej środków z Funduszu Spójności, odnotowuje się średni PKB na mieszkańca niższy niż 75 % średniej dla UE-28; na mapie 1 regiony te oznaczono ciemnym odcieniem koloru fioletowego. W 2014 r. 78 regionów NUTS 2 należało do tej kategorii. Należy zauważyć, że podstawę do celów finansowania w okresie programowania 2014–2020 ustalono w oparciu o średni PKB na mieszkańca z trzyletniego okresu 2007–2009.

W ponad jednej czwartej (21) z 78 regionów o stosunkowo niskim PKB na mieszkańca poziom produkcji gospodarczej na mieszkańca wynosił mniej niż połowę średniej dla UE-28. Spośród tych 21 regionów 19 było położonych w Europie Wschodniej, w czterech państwach członkowskich UE: po pięć regionów w Bułgarii, Polsce i Rumunii oraz cztery na Węgrzech. Pozostałymi dwoma regionami były francuski region zamorski Majotta i grecki region Macedonia Wschodnia i Tracja. Oba bułgarskie regiony – region północno-zachodni i region południowo-centralny – oraz francuski region wyspiarski Majotta odnotowały najniższe średnie poziomy PKB na mieszkańca w UE; w każdym z tych regionów poziom produkcji na mieszkańca mieścił się poniżej jednej trzeciej średniej dla UE-28.

W regionie Londyn wewnętrzny – część zachodnia PKB na mieszkańca był prawie 18 razy wyższy niż w regionie północno-zachodnim Bułgarii

W 2014 r. średni PKB na mieszkańca w regionie Londyn wewnętrzny – część zachodnia (539 % średniej dla UE-28) był 18 razy wyższy — uwzględniając różnice w poziomie cen — niż w regionie północno-zachodnim Bułgarii, w którym odnotowano najniższy średni PKB na mieszkańca (30 % średniej dla UE-28).

PKB na mieszkańca przekraczał średnią dla UE-28 w każdym regionie Norwegii

We wszystkich wieloregionowych państwach członkowskich UE istniał co najmniej jeden region NUTS 2, w którym średni PKB na mieszkańca był niższy od średniej dla UE-28 w 2014 r., choć prawidłowość ta nie dotyczyła regionów poziomu 2 w Norwegii, gdyż we wszystkich siedmiu odnotowano wartości PKB powyżej średniej dla UE-28. PKB na mieszkańca był wyższy od średniej dla UE-28 tylko w jednym z państw członkowskich UE, które stanowią pojedyncze regiony na tym poziomie analizy, mianowicie w Luksemburgu; podobnie było w przypadku Islandii, a także Szwajcarii (w odniesieniu do której dostępne są wyłącznie dane krajowe).

W Republice Czeskiej, Irlandii, na Węgrzech, w Polsce, Portugalii, Rumunii i Słowacji regiony stołeczne były jedynymi regionami, w których PKB na mieszkańca przekraczał średnią dla UE-28. Bułgaria, Grecja, Chorwacja, Słowenia i Węgry były jedynymi wieloregionowymi państwami członkowskimi UE, w których wszystkie regiony NUTS 2 miały średni PKB na mieszkańca poniżej średniej dla UE-28. PKB na mieszkańca był niższy od średniej dla UE-28 także w pozostałych pięciu państwach członkowskich UE, które stanowią pojedyncze regiony na tym poziomie analizy: w bałtyckich państwach członkowskich, na Cyprze i na Malcie; podobnie było w przypadku byłej jugosłowiańskiej republiki Macedonii, jak również Albanii i Serbii (w odniesieniu do tych dwóch państw dostępne są wyłącznie dane krajowe).

W większości państw członkowskich z reguły to regiony stołeczne odnotowywały najwyższy średni PKB na mieszkańca

Na wykresie 1 przedstawiono alternatywną analizę regionalnego rozkładu PKB na mieszkańca w 2014 r. Z wykresu tego wynika, że w większości wieloregionowych państw członkowskich UE regiony stołeczne odnotowywały z reguły najwyższy średni PKB na mieszkańca; jedynymi wyjątkami od tej reguły były Niemcy, Włochy i Niderlandy. W Niemczech najwyższy średni PKB na mieszkańca odnotowano w Hamburgu, natomiast Berlin był jedynym regionem stołecznym, w którym PKB na mieszkańca był niższy od średniej krajowej. Włoski region stołeczny Lacjum zajął dopiero szóste miejsce wśród regionów Włoch pod względem PKB na mieszkańca; wskaźnik ten był wyższy w większości regionów położonych bardziej na północ, przy czym najwyższy poziom odnotowano w Regionie Autonomicznym Bolzano. W Niderlandach region Groningen jako jedyny zarejestrował średni PKB na mieszkańca wyższy niż w regionie stołecznym Holandia Północna.

Regiony stołeczne Bułgarii, Republiki Czeskiej, Danii, Irlandii, Francji, Chorwacji, Portugalii, Słowenii, Słowacji i Szwecji były w tych państwach członkowskich UE jedynymi regionami, w których PKB na mieszkańca przekraczał średnią krajową w 2014 r.

Z analizy tych państw członkowskich UE składających się z więcej niż dwóch regionów wynika, że największe różnice między regionami tego samego państwa pod względem tworzenia dobrobytu odnotowano w Zjednoczonym Królestwie, gdzie PKB na mieszkańca w regionie Londyn wewnętrzny – część zachodnia był pięciokrotnie wyższy od tego wskaźnika w regionie West Wales and the Valleys. Istniały również znaczne różnice w poziomie PKB na mieszkańca między regionami Francji, Rumunii i Słowacji. Tworzenie dobrobytu było natomiast stosunkowo równomiernie rozłożone w Chorwacji, Słowenii, nordyckich państwach członkowskich, Portugalii, Irlandii, Niderlandach, Austrii, Hiszpanii i Grecji. W żadnym z tych państw członkowskich UE średni PKB na mieszkańca w regionie o najwyższym PKB na mieszkańca nie był ponad dwukrotnie wyższy od wskaźnika odnotowanego w regionie o najniższym PKB na mieszkańca; podobnie było w Norwegii.

Analiza regionalnego rozwoju gospodarczego w czasie

W okresie kryzysu finansowego i gospodarczego PKB na mieszkańca w UE-28 osiągnął najwyższą wartość w 2008 r. – 26,0 tys. PPS. W 2009 r. nastąpił szybki spadek działalności i dopiero w 2011 r. średni poziom PKB na mieszkańca powrócił do poziomu (nieco) przewyższającego wartość maksymalną sprzed kryzysu. Tempo wzrostu PKB na mieszkańca zmniejszyło się w latach 2012–2013, kiedy PKB na mieszkańca wyniósł średnio 26,7 tys. PPS, po czym ponownie wzrosło w 2014 r., kiedy to PKB na mieszkańca wyniósł 27,5 tys. PPS.

PKB na mieszkańca wzrastał w szybkim tempie w szeregu regionów polskich, niemieckich i austriackich oraz na Litwie i w Luksemburgu

Mapa 2 przedstawia skutki kryzysu finansowego i gospodarczego, w tym szczegółowe dane na temat regionalnych wyników gospodarczych w latach 2008–2014 w regionach NUTS 2. Regiony, które rozwijały się w szybkim tempie – oznaczone najciemniejszym odcieniem koloru niebieskiego – znajdowały się głównie w Polsce (siedem z 16 regionów państwa), Austrii (trzy z dziewięciu regionów państwa), Niemiec (12 z 38 regionów państwa), na Litwie i w Luksemburgu (oba te państwa stanowią pojedyncze regiony na tym poziomie szczegółowości), natomiast PKB na mieszkańca – jako odsetek średniej dla UE-28 – wzrósł również o ponad 10,0 punktu procentowego w Zachodnim Kraju Zadunajskim (Węgry), regionie południowo-wschodnim (Rumunia), Bratysławie (Słowacja) oraz Londynie wewnętrznym – części wschodniej.

SPOJRZENIE NA REGIONY

Mazowieckie, Polska

Warsaw-center-free-license-CC0.jpg

Najszybciej rozwijającym się regionem, co zmierzono zmianą PKB na mieszkańca w latach 2008–2014, było województwo mazowieckie (region stołeczny Polski). Odnotowano w nim również największy wzrost dochodu do dyspozycji na mieszkańca wśród regionów NUTS 2 w latach 2008–2013.

©: skitterphoto.com

Wśród regionów NUTS 2 najszybszy wzrost gospodarczy w stosunku do średniej dla UE-28 w latach 2008–2014 odnotowano w polskim województwie mazowieckim, do którego należy stolica – Warszawa. W 2008 r. PKB na mieszkańca w województwie mazowieckim był o 17,1 % niższy od średniej dla UE-28, ale do 2014 r. wzrósł do poziomu o 8,4 % wyższego od średniej dla UE-28.

Na końcu tego rankingu znalazło się 38 regionów, w których w latach 2008–2014 nastąpił spadek PKB na mieszkańca w stosunku do średniej dla UE-28 o co najmniej 10,0 punktu procentowego (co zaznaczono najciemniejszym odcieniem koloru fioletowego na mapie 2). Wpływ kryzysu finansowego i gospodarczego na gospodarkę Grecji i Hiszpanii miał szeroki zasięg, bowiem 12 z tych regionów znajdowało się w Grecji, a 14 w Hiszpanii; Cypr (pojedynczy region na tym poziomie analizy) również należał do tej grupy regionów, podobnie jak siedem regionów włoskich, głównie na północy kraju, dwa regiony niderlandzkie oraz po jednym regionie Finlandii (region stołeczny) i Zjednoczonego Królestwa (Bedfordshire and Hertfordshire). Wśród regionów NUTS 2 w UE najszybszy spadek gospodarczy w stosunku do średniej dla UE-28 w latach 2008–2014 odnotowano w trzech regionach Grecji (Attyka, Wyspy Egejskie Południowe i Wyspy Jońskie), gdzie PKB na mieszkańca zmalał o ponad 26,0 punktu procentowego w stosunku do średniej dla UE-28. Na przykład w regionie stołecznym Attyka PKB na mieszkańca zmalał z 25,4 % powyżej średniej dla UE-28 do 1,2 % poniżej tej średniej.

Gospodarki krajowe wydają się w znaczący sposób decydować o regionalnym wyniku ekonomicznym, a w kilku wschodnich państwach członkowskich panuje powszechny wzrost

Można zauważyć, że chociaż poziomy średniego PKB na mieszkańca w poszczególnych regionach niektórych państw członkowskich UE znacznie się różnią, to tendencja w zakresie zmian w działalności gospodarczej w latach 2008–2014 była względnie jednolita. Wśród wieloregionowych państw członkowskich UE PKB na mieszkańca wzrastał w szybszym tempie niż średnia dla UE-28 w każdym regionie Bułgarii, Węgier, Polski, Rumunii i Słowacji, a także w każdym regionie z wyjątkiem stołecznego w Belgii, Republice Czeskiej i Austrii oraz w każdym regionie z wyjątkiem jednego (niebędącego regionem stołecznym) w Danii i Niemczech. Dla porównania w każdym regionie Grecji, Hiszpanii, Chorwacji, Włoch, Niderlandów, Słowenii, Finlandii (z wyjątkiem Wysp Alandzkich) i Szwecji średni PKB na mieszkańca rósł wolniej niż średnia dla UE-28 (zwykle na skutek powolnego wzrostu, a nie spadku PKB na mieszkańca w ujęciu bezwzględnym). W Irlandii w jednym regionie PKB na mieszkańca rósł szybciej niż średnia dla UE-28, a w jednym wolniej, natomiast tylko we Francji, w Portugalii i Zjednoczonym Królestwie sytuacja była bardziej zróżnicowana, ponieważ w większości regionów wskaźnik ten rósł wolniej niż średnia dla UE-28.

Wydajność pracy

W rachunkach regionalnych wydajność pracy określa się jako wartość dodaną brutto wyrażoną w euro w cenach bazowych na osobę zatrudnioną; na mapie 3 przedstawiono ten wskaźnik w odniesieniu do regionów NUTS 2 w 2014 r., a wyniki są przedstawione jako odsetek średniej dla UE-28. Regionalna wydajność pracy w idealnym przypadku powinna uwzględniać całkowitą liczbę przepracowanych godzin (a nie zwykłe obliczenie liczby zatrudnionych osób), pomiar ten jest jednak niepełny w przypadku wielu państw członkowskich UE.

SPOJRZENIE NA REGIONY

Luksemburg, Luksemburg

Kirchberg Luxembourg.jpg

W 2014 r. w Luksemburgu odnotowano najwyższy poziom wartości dodanej brutto na osobę zatrudnioną spośród regionów NUTS 2 w UE – wydajność pracy w tym regionie była dwukrotnie wyższa od średniej dla UE-28. Luksemburg odnotował również drugi najwyższy poziom PKB na mieszkańca (plasując się za regionem Londyn wewnętrzny – część zachodnia). Należy zwrócić uwagę, że PKB na mieszkańca niekoniecznie zapewnia jasne wskazanie dochodu ostatecznie dostępnego dla prywatnych gospodarstw domowych, ponieważ przepływy osób dojeżdżających do pracy mogą skutkować wnoszeniem przez osoby zatrudnione wkładu do PKB w jednym regionie (regionie, w którym pracują), a do dochodu gospodarstwa domowego w innym regionie (regionie, w którym mieszkają).

©: nicrob 77

W przypadku występowania znaczących przepływów osób dojeżdżających do pracy między regionami prawdopodobne jest, że regiony charakteryzujące się napływem netto osób dojeżdżających do pracy będą wykazywały niższe poziomy wartości dodanej brutto na osobę zatrudnioną niż odpowiadające im współczynniki PKB na mieszkańca, jeżeli dane dotyczące zatrudnienia odnoszą się raczej do regionu zatrudnienia niż do miejsca zamieszkania. Innymi słowy, w przypadku analizy wydajności pracy różnica między regionami może być mniejsza niż w przypadku analizy PKB na mieszkańca. Najwyższy poziom wartości dodanej brutto na osobę zatrudnioną w 2014 r. odnotowano jednak w Luksemburgu, który miał jeden z najwyższych poziomów PKB na mieszkańca; należy zwrócić uwagę, że dane dotyczące Londynu nie są dostępne.

Stosunkowo wysokie poziomy wydajności pracy mogą być związane z efektywnym wykorzystywaniem pracy (bez korzystania z większej ilości nakładów) lub mogą być wynikiem połączenia różnych rodzajów działalności tworzącej określoną gospodarkę (ponieważ w niektórych rodzajach działalności osiąga się wyższe poziomy wydajności pracy niż w innych). Na przykład sektor usług finansowych odgrywa szczególnie ważną rolę w gospodarce Luksemburga i działalność ta charakteryzuje się niezwykle wysokimi poziomami wydajności. Irlandzki region Southern and Eastern (obejmujący Dublin) – specjalizujący się w usługach finansowych – również znalazł się wśród trzech regionów o najwyższej wydajności pracy. Pozostałymi regionami z pierwszej dziesiątki były trzy regiony belgijskie (region stołeczny oraz regiony z nim sąsiadujące), regiony stołeczne Danii, Francji i Szwecji, a także dwa regiony związane z wydobyciem ropy naftowej i gazu ziemnego na Morzu Północnym (które już wspomniano jako posiadające wysokie PKB na mieszkańca), mianowicie Groningen i North Eastern Scotland.

Wydajność pracy jest niższa w tych państwach członkowskich UE, które przystąpiły do UE w 2004 r. lub później

W żadnym z regionów państw członkowskich, które przystąpiły do UE w 2004 r. lub później, poziom wartości dodanej brutto na osobę zatrudnioną nie przekraczał średniej dla UE-28. Spośród regionów NUTS 2 w tych 13 państwach członkowskich UE (w zależności od dostępności danych) najwyższy poziom wartości dodanej brutto na osobę zatrudnioną odnotowano w słowackim regionie stołecznym Bratysława – było to nieco ponad 80 % średniej dla UE-28 w 2014 r.

W 64 regionach NUTS 2 wartość dodana brutto na osobę zatrudnioną wynosiła mniej niż trzy czwarte średniej dla UE-28 w 2014 r. (co oznaczono najciemniejszym odcieniem koloru fioletowego na mapie 3). Spośród tych regionów w 46 regionach stosunek ten wynosił mniej niż połowę średniej dla UE-28: znajdowały się one w dwóch bałtyckich państwach członkowskich (na Litwie i Łotwie, przy czym oba te państwa stanowią pojedyncze regiony na tym poziomie szczegółowości) oraz na wschodnich obszarach UE – niskie współczynniki wydajności pracy odnotowano w każdym regionie Bułgarii, Chorwacji i Węgier, we wszystkich regionach z wyjątkiem dwóch w Republice Czeskiej i w Polsce, we wszystkich regionach Rumunii z wyjątkiem jednego oraz w jednym regionie Słowacji. Jedynym regionem południowym o wydajności pracy poniżej połowy średniej dla UE-28 w 2014 r. był region północny Portugalii.

Dochody pierwotne gospodarstw domowych

W ostatnich latach coraz częściej podejmowana jest dyskusja na temat jakości życia w Europie, w której wiele osób wyraża zdanie, że ogólny poziom ich życia uległ pogorszeniu od wybuchu kryzysu finansowego i gospodarczego, w szczególności w wyniku spadku płac realnych, większego bezrobocia, dodatkowych obciążeń podatkowych lub obciążeń socjalnych, niższych poziomów świadczeń lub rosnących cen.

Na mapie 4 przedstawiono przegląd dochodów pierwotnych na mieszkańca w regionach NUTS 2 w odniesieniu do 26 państw członkowskich UE; w przypadku Luksemburga i Malty nie ma dostępnych danych. Dane wyrażono w standardzie siły nabywczej w zakresie spożycia (PPCS), który uwzględnia różnice w cenach między regionami. W 2013 r. dochody pierwotne mieściły się w zakresie od 51,2 tys. PPCS na mieszkańca w regionie Londyn wewnętrzny – część zachodnia do 4,8 tys. PPCS w regionie północno-zachodnim Bułgarii; stosunek ten wynosił 10,6 do 1. Najwyższą i najniższą wartość odnotowano w tych samych regionach, w których odnotowano najwyższy i najniższy poziom PKB na mieszkańca.

Wysokie poziomy dochodów pierwotnych w wielu regionach niemieckich oraz bardziej ogólnie w miastach stołecznych i wokół nich

W 52 regionach odnotowano dochody pierwotne na mieszkańca wynoszące co najmniej 22,5 tys. PPCS w 2013 r. Większość (27) z tych regionów znajdowała się w Niemczech, w tym regiony Górna Bawaria, Stuttgart i Hamburg, w których odnotowano drugą, trzecią i czwartą w kolejności najwyższą wartość. Oprócz regionu Londyn wewnętrzny – część zachodnia do grupy tej należało siedem innych regionów brytyjskich, głównie z południowo-wschodniej Anglii, oraz jeden region Szkocji (North Eastern Scotland). Pozostałymi państwami członkowskimi UE, których wiele regionów znajdowało się w tej grupie, były Austria (pięć regionów) Belgia (cztery regiony, skupione wokół regionu stołecznego, lecz z wyłączeniem tego regionu), Włochy, Niderlandy i Finlandia (po dwa regiony). W grupie tej znajdowały się także jeden region francuski i jeden szwedzki. Podobnie jak w przypadku informacji przedstawionych już w odniesieniu do PKB na mieszkańca jedną z najbardziej charakterystycznych cech wskazanych na mapie 4 jest stosunkowo wysoki poziom dochodów pierwotnych na mieszkańca odnotowany w regionach obejmujących miasta stołeczne lub otaczających te miasta.

Na drugim końcu zakresu znajdowało się 36 regionów NUTS 2, w których odnotowano dochody pierwotne na mieszkańca niższe niż 10 tys. PPCS. Regiony te znajdowały się przede wszystkim na Łotwie (stanowiącej jeden region na tym poziomie szczegółowości), w Grecji i we wschodnich państwach członkowskich UE, w szczególności w Bułgarii (wszystkie sześć regionów), Chorwacji (oba regiony), na Węgrzech (sześć z siedmiu regionów), w Rumunii (sześć z ośmiu regionów), Polsce (osiem z 16 regionów) oraz na Słowacji (jeden z czterech regionów). Ponadto w grupie tej znalazł się jeden region francuski.

Dochód do dyspozycji

Wykres 2 i mapa 5 przedstawiają informacje dotyczące dochodu do dyspozycji prywatnych gospodarstw domowych, innymi słowy dochodu „w kieszeni”, który ludzie mogą wydawać lub przeznaczyć na oszczędności (po opłaceniu podatków i składek na ubezpieczenie społeczne oraz po otrzymaniu świadczeń społecznych). Najwyższy dochód do dyspozycji na mieszkańca w 2013 r. odnotowano w regionie Londyn wewnętrzny – część zachodnia, gdzie wynosił on 37,9 tys. PPCS; należy zwrócić uwagę, że w przypadku Luksemburga i Malty dane nie są dostępne. Wszystkie pozostałe dziewięć regionów z pierwszej dziesiątki znajdowało się w Niemczech – największy dochód do dyspozycji odnotowano w regionie Górna Bawaria (który obejmuje Monachium).

Najwyższy poziom dochodu do dyspozycji na mieszkańca, który odnotowano w regionie Londyn wewnętrzny – część zachodnia, był 7,7 razy wyższy niż poziom odnotowany we francuskim regionie zamorskim Majotta (4,9 tys. PPCS); w porównaniu z tym samym wskaźnikiem w odniesieniu do dochodów pierwotnych (10,6 do 1) różnica między regionami o najwyższych i najniższych dochodach pierwotnych na mieszkańca znacznie zmalała. Istotnie dochód do dyspozycji na mieszkańca w większości regionów jest ogólnie niższy niż odpowiadające mu wartości dochodów pierwotnych na mieszkańca, co wynika z interwencji państwa (redystrybucji). Dotyczy to w szczególności regionów charakteryzujących się tym, że przebywają w nich osoby o najwyższych dochodach (często regionów stołecznych), ponieważ podatek i składki na ubezpieczenie społeczne rosną zwykle w zależności od dochodu.

Na wykresie 2 pokazano, że w regionach stołecznych często odnotowywano najwyższe poziomy dochodu do dyspozycji, chociaż tendencja ta była mniej widoczna wśród kilku państw członkowskich UE o najwyższych poziomach dochodu do dyspozycji: w Belgii, Niemczech i Austrii dochód do dyspozycji na mieszkańca w przypadku regionu stołecznego był niższy niż średnia krajowa. Regiony stołeczne Hiszpanii, Włoch, Węgier i Finlandii odnotowały dochód do dyspozycji na mieszkańca przekraczający odpowiednie średnie krajowe, chociaż w każdym z tych państw członkowskich UE co najmniej jeden inny region odnotował wyższy poziom dochodu do dyspozycji na mieszkańca.

Inaczej niż w przypadku regionów stołecznych podział dochodu do dyspozycji w regionach większości państw członkowskich UE był stosunkowo równomierny

Poza regionami stołecznymi podział dochodu do dyspozycji na mieszkańca zawierał się często w stosunkowo wąskim zakresie w pozostałych regionach w większości państw członkowskich UE. Dotyczyło to w szczególności Danii, Szwecji i Austrii, które wykazywały dość równomierne podziały. Z drugiej strony, i ponownie z wyjątkiem regionów stołecznych, największe różnice w dochodzie do dyspozycji na mieszkańca w regionach danego państwa członkowskiego UE odnotowano we Włoszech, Francji i w Hiszpanii. W przypadku Francji wynikało to po części ze stosunkowo niskich wartości odnotowanych w odniesieniu do niektórych francuskich regionów zamorskich, natomiast we Włoszech i w Hiszpanii różnice odzwierciedlały podziały na osi północ–południe (przy czym wyższy dochód do dyspozycji odnotowano w regionach północnych).

Chociaż większość regionów NUTS 2 odnotowała dochód do dyspozycji na mieszkańca niższy niż dochody pierwotne na mieszkańca, 46 regionów korzystało ze świadczeń społecznych i innych transferów w takim stopniu, że ich dochód do dyspozycji na mieszkańca był wyższy niż ich dochody pierwotne. Taka sytuacja miała miejsce w 10 z 13 regionów Grecji, we wszystkich sześciu regionach Bułgarii, pięciu z ośmiu regionów Rumunii, pięciu z siedmiu regionów Portugalii, czterech z siedmiu regionów Węgier, po trzech regionach Hiszpanii, Włoch i Zjednoczonego Królestwa, dwóch regionach Polski oraz po jednym regionie Niemiec, Francji, Chorwacji i Słowacji, a także na Cyprze (który stanowi jeden region na tym poziomie szczegółowości).

Najwyższy wzrost dochodu do dyspozycji odnotowano w wielu regionach Niemiec, Polski i Rumunii

Mapa 5 przedstawia zmianę w dochodzie do dyspozycji na mieszkańca w regionach NUTS 2 w latach 2008–2013; należy zauważyć, że dane dotyczące Hiszpanii odnoszą się do zmiany w latach 2010–2013 oraz że nie ma dostępnych informacji w odniesieniu do Chorwacji, Luksemburga i Malty. Najwyraźniejszą tendencją na mapie jest stosunkowo wysoki wzrost dochodu do dyspozycji w analizowanym okresie w Niemczech, Polsce i Rumunii. Najwyższy wzrost dochodu do dyspozycji wśród wszystkich regionów NUTS 2, w odniesieniu do których dane są dostępne, odnotowano w polskim regionie stołecznym, tj. województwie mazowieckim, oraz w regionie zachodnim Rumunii. Całą pierwszą dziesiątkę stanowią regiony polskie i rumuńskie wraz ze słowackim regionem stołecznym.

Dochód do dyspozycji spadł o ponad 1 tys. PPCS we wszystkich regionach greckich

Największy spadek dochodu do dyspozycji odczuwany był w niektórych państwach członkowskich UE, na które najbardziej wpłynął kryzys finansowy i gospodarczy. W latach 2008–2013 w 38 regionach UE-28 dochód do dyspozycji na mieszkańca spadł o ponad 1 000 PPCS (regiony te oznaczono na mapie 5 najciemniejszym odcieniem koloru fioletowego). Do grupy tej należały wszystkie 13 regionów Grecji; dziewięć regionów, w których odnotowano największe spadki w całej UE-28, stanowiły regiony greckie, a największy spadek miał miejsce w greckim regionie stołecznym (Attyka). Poza tym do tej grupy 38 regionów należało 11 regionów Włoch, 10 regionów Zjednoczonego Królestwa, oba regiony irlandzkie, a także jeden z dwóch regionów Słowenii oraz Cypr (który stanowi jeden region na tym poziomie szczegółowości).

Źródła i dostępność danych

ESA 2010

Europejski system rachunków narodowych i regionalnych (ESA) zapewnia metodykę opracowywania rachunków regionalnych w UE. Obecną wersję, ESA 2010, przyjęto w maju 2013 r. i jest ona wdrażana od września 2014 r.

ESA 2010 zapewnia zharmonizowaną metodologię, którą należy stosować przy tworzeniu rachunków narodowych i regionalnych w UE. Jest on gwarancją, że statystyki gospodarcze państw członkowskich UE są zestawiane w sposób spójny, porównywalny, wiarygodny i aktualny. Podstawą prawną tych statystyk jest rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie europejskiego systemu rachunków narodowych i regionalnych w Unii Europejskiej (nr 549/2013).

Dalsze informacje dotyczące przejścia z ESA 95 na ESA 2010 przedstawiono na stronie internetowej Eurostatu.

NUTS

Dane przedstawione w tym artykule oparte są wyłącznie na wersji NUTS z 2013 r.

Zakres

Statystyki na podstawie regionalnych rachunków ekonomicznych są na ogół przedstawiane dla regionów NUTS 2. Dane dotyczące Szwajcarii, Albanii i Serbii są dostępne wyłącznie na poziomie krajowym. Najnowsze dostępne statystyki dotyczące regionów Norwegii odnoszą się do 2013 r., chociaż dostępne są dane krajowe za 2014 r.

Trzeba zaznaczyć, że nie dla wszystkich regionów dostępne są pełne szeregi czasowe: należy więc zachować ostrożność, analizując mapy, które pokazują zmiany w czasie. W przypisach określono wszelkie odchylenia od standardowego zakresu.

Definicje wskaźników

Produkt krajowy brutto (PKB) jest podstawową miarą ogólnej kondycji gospodarczej danego kraju. Jest to zagregowana miara produkcji równa sumie wartości dodanej brutto wszystkich jednostek instytucjonalnych będących rezydentami i uczestniczących w produkcji, plus wszelkie podatki od produktów i minus dotacje do produktów nieuwzględnione w wartości produkcji. Wartość dodana brutto to różnica między produkcją globalną a zużyciem pośrednim.

Wartość PKB na osobę zatrudnioną ma dać ogólny obraz konkurencyjności i wydajności danej gospodarki krajowej/regionalnej. Wskaźnik ten do pewnego stopnia zależy od struktury zatrudnienia ogółem i może na przykład obniżyć się z powodu przejścia od zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu do zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy.

Wartość dodana brutto w cenach bazowych jest pozycją bilansującą rachunku produkcji w rachunkach narodowych, definiowaną jako produkcja globalna w cenach bazowych minus zużycie pośrednie w cenach nabycia. Cena bazowa to kwota należna dla producenta od nabywcy za jednostkę produktu minus wszelkie podatki od produktu plus dotacje do produktu. Wartość dodaną brutto można analizować według rodzaju działalności: suma wartości dodanej brutto w cenach bazowych wszystkich działalności plus podatki od produktów minus dotacje do produktów daje PKB.

Dochody pierwotne prywatnych gospodarstw domowych stanowią dochody wygenerowane bezpośrednio z transakcji rynkowych. Ogólnie obejmują one dochody pochodzące z pracy najemnej i pracy na własny rachunek oraz dochody otrzymane w formie odsetek, dywidend i opłat za dzierżawę; płatne odsetki i opłaty za dzierżawę odnotowuje się jako pozycje ujemne.

Dochód do dyspozycji oblicza się na podstawie dochodów pierwotnych przez dodanie wszystkich świadczeń społecznych i transferów pieniężnych (pochodzących z państwowej redystrybucji) oraz odjęcie podatków dochodowych i podatków majątkowych oraz składek na ubezpieczenie społeczne, a także podobnych transferów; sam dochód do dyspozycji odzwierciedla dochód „w kieszeni”.

Kontekst

Pomiar rozwoju gospodarczego

Rozwój gospodarczy zwyczajowo wyrażany jest za pomocą PKB, który w kontekście regionalnym może być używany do mierzenia makroekonomicznej aktywności i wzrostu oraz może służyć za podstawę porównań między regionami. PKB jest też ważnym wskaźnikiem z punktu widzenia polityki, ponieważ odgrywa istotną rolę w określaniu wkładu państw członkowskich UE do budżetu UE, natomiast średni PKB z trzech lat jest wykorzystywany przy podejmowaniu decyzji dotyczących kwalifikowalności regionów do otrzymania wsparcia z funduszy strukturalnych UE.

PKB na mieszkańca często postrzega się jako orientacyjny wskaźnik ogólnego poziomu życia. Nie należy jednak opierać się na PKB jako na jedynym źródle informacji do celów zapewniania informacji na potrzeby debaty politycznej, ponieważ nie uwzględnia on efektów zewnętrznych, takich jak zrównoważenie środowiskowe lub włączenie społeczne, które coraz częściej uznaje się za ważne czynniki wpływające na jakość życia.

Kwestii tej dotyczyło wiele międzynarodowych inicjatyw, a w sierpniu 2009 r. Komisja Europejska przyjęła komunikat pt. „Wyjść poza PKB: pomiar postępu w zmieniającym się świecie” (COM(2009) 433 final), w którym nakreślono szereg działań służących usprawnieniu i uzupełnieniu pomiaru PKB. W komunikacie tym stwierdzono, że istnieje wyraźna potrzeba uzupełnienia PKB statystykami obejmującymi inne aspekty gospodarcze, społeczne i środowiskowe, od których niewątpliwie zależy dobrostan obywateli. Rozwój sytuacji związanej z tymi wskaźnikami uzupełniającymi został szczegółowo przedstawiony w dokumencie roboczym służb Komisji „Progress on «GDP and beyond» actions”) (SWD(2013) 303 final), w którym potwierdza się powszechne zainteresowanie szerszymi pomiarami PKB, w tym na szczeblu regionalnym i krajowym.

Więcej informacji można znaleźć w artykule na temat jakości życia w Eurostat regional yearbook — 2015 edition.

Polityka gospodarcza

Nierówności regionalne mogą wynikać z wielu czynników, takich jak: odległość geograficzna lub małe zaludnienie, zmiany społeczne i gospodarcze lub dziedzictwo poprzednich systemów gospodarczych. Przejawem tych nierówności mogą być m.in. deprywacja społeczna, złe warunki mieszkaniowe, słaba jakość w opiece zdrowotnej lub systemie edukacji, wyższy poziom bezrobocia lub nieodpowiednia infrastruktura.

Polityka regionalna UE ma na celu wspieranie szerzej zakrojonej strategii „Europa 2020”. Ma służyć upowszechnianiu solidarności i spójności, tak aby każdy region mógł w pełni osiągnąć swój potencjał przez poprawę konkurencyjności i zatrudnienia oraz jak najszybsze zbliżenie poziomu życia w regionach „uboższych” do średniej UE.

Polityka spójności

Ponad jedna trzecia budżetu UE przeznaczona jest na politykę spójności, której celem jest usuwanie dysproporcji gospodarczych, społecznych i terytorialnych w UE, na przykład przez pomoc w restrukturyzacji upadających obszarów przemysłowych lub w dywersyfikacji obszarów wiejskich. Dzięki takim działaniom w polityce regionalnej UE dąży się do większej konkurencyjności regionów, wspiera wzrost gospodarczy i tworzy nowe miejsca pracy. Polityka regionalna UE jest polityką inwestycyjną wspierającą tworzenie miejsc pracy, konkurencyjność, wzrost gospodarczy, poprawę jakości życia i zrównoważony rozwój.

Polityka spójności UE na lata 2014–2020 została na nowo wyznaczona, a jej celem stał się maksymalny wpływ na wzrost gospodarczy i tworzenie miejsc pracy. W tym okresie w regiony UE zostanie zainwestowanych łącznie 351 mld EUR. Nadal wszystkie regiony będą objęte inwestycjami, ale przyjęto reformy polityki zmieniające poziomy wsparcia zgodnie z następującą klasyfikacją:

  • regiony słabiej rozwinięte (PKB < 75 % średniej dla UE-27);
  • regiony w okresie przejściowym (PKB 75 % — 90 % średniej dla UE-27); oraz
  • regiony lepiej rozwinięte (PKB > 90 % średniej dla UE-27).

Polityka regionalna UE ma za zadanie pomóc wszystkim regionom w wykorzystaniu ich pełnego potencjału przez poprawę konkurencyjności i zbliżenie poziomu życia w najuboższych regionach do średniej unijnej (konwergencja). Regionalna polityka gospodarcza ma na celu pobudzanie inwestycji w regionach przez poprawę dostępności, zapewnianie dobrej jakości usług i ochronę środowiska naturalnego, a tym samym zachęcanie do innowacyjności i przedsiębiorczości oraz tworzenia nowych miejsc pracy przy jednoczesnym zwalczaniu nierówności, których objawem może być deprywacja społeczna, złe warunki mieszkaniowe, niski poziom edukacji i opieki zdrowotnej, wyższe bezrobocie lub nieodpowiednia infrastruktura.

Nowe miejsca pracy, wzrost gospodarczy i inwestycje

W 2014 r. Komisja Europejska za swój priorytet przyjęła „pobudzanie zatrudnienia, wzrostu i inwestycji”. Jest to znacząca nowa inicjatywa, która ma na celu uruchomienie inwestycji prywatnych i publicznych przez działania nakierowane na rozwój infrastruktury, takiej jak: internet szerokopasmowy, sieci energetyczne i transport. W swoim komunikacie zatytułowanym „Plan inwestycyjny dla Europy” (COM(2014) 903 final) Komisja Europejska podkreśliła rolę, jaką powinny odgrywać państwa członkowskie UE i organy regionalne, aby uzyskać jak największy efekt z funduszy strukturalnych przez wykorzystywanie różnych instrumentów finansowych w postaci pożyczek i kredytów, udziałów kapitałowych i gwarancji. W styczniu 2015 r. Komisja Europejska przyjęła komunikat dotyczący optymalnego wykorzystania elastyczności przewidzianej w obowiązujących postanowieniach paktu stabilności i wzrostu (COM(2015) 12 final). Komunikat ten ma na celu wzmocnienie powiązań między inwestycjami, reformami strukturalnymi i odpowiedzialnością budżetową.

Zobacz także

Więcej informacji z Eurostatu

Wizualizacja danych

Publikacje

Główne tabele

Regional economic accounts – ESA2010 (t_nama_reg)

Baza danych

Regional economic accounts – ESA2010 (reg_eco10)

Sekcja specjalna

Metodyka / Metadane

Dane źródłowe wykresów i map (MS Excel)

Linki zewnętrzne


Retrieved from "https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Archive:PKB_na_poziomie_regionalnym&oldid=337785"