Indywidualne środki ochrony dróg oddechowych
Bezpieczeństwo i higiena pracy

W ramach wykonywania obowiązków funkcjonariusz może być zmuszony pracować na obszarze, na którym może być narażony na działanie szkodliwych pyłów, dymów lub gazów lub w których prawdopodobne jest wystąpienie niedoboru tlenu (lub na oba te czynniki). Jest to najbardziej prawdopodobne podczas przeszukiwania statków.

Jeżeli nie można uniknąć takich obszarów (np. poprzez zastosowanie innych metod pracy), należy korzystać ze sprzętu ochrony dróg oddechowych.

Dostępnych jest wiele różnych rodzajów – od prostych masek przeciwpyłowych po złożone aparaty oddechowe. W niniejszej sekcji opisano maski oddechowe mające zapewniać ochronę przed szkodliwym pyłem. Aparaty oddechowe mające chronić przed dymami toksycznymi i deficytem tlenu opisano w następnej sekcji.

Należy się upewnić, że sprzęt ochrony dróg oddechowych jest odpowiedni w stosunku do zagrożeń na obszarze, w którym się pracuje. Dopiero wtedy można zadecydować o tym, jakie rodzaje sprzętu należy zastosować (zob. następna sekcja). W celu ustalenia, czy sprzęt jest odpowiedni, należy zapytać:

• czy w danej atmosferze oddychanie bez sprzętu ochrony dróg oddechowych jest bezpiecznie?; oraz
• czy substancja zanieczyszczająca powietrze jest pyłem, gazem czy oparami?

Można również uzyskać poradę ekspertów. Sekcja dotycząca substancji stwarzających zagrożenie zawiera porady dotyczące kontroli takich substancji.

Maski oddechowe stosowane w wielu administracjach oczyszczają powietrze, przepuszczając je przez filtr, który usuwa substancję szkodliwą (substancje szkodliwe). Dostępne są różne rodzaje filtrów, w zależności od zagrożeń, jakie mogą prawdopodobnie wystąpić.

Konieczne jest wybranie odpowiedniego rodzaju i filtra. Zastosowanie złego rodzaju może być bardzo niebezpieczne, ponieważ nie będzie on wtedy zapewniać ochrony.

UWAGA: Maska musi być odpowiednio dopasowana, a przed użyciem należy zapewnić szkolenie.

	Maska przeciwpyłową	Podstawowa maska przeciwpyłowa zapewni OGRANICZONĄ ochronę w środowiskach pylistych. Należy upewnić się, że jest ona dopasowana obok nosa oraz wokół podbródka. Maska może nie zapewniać ochrony przed drobnym pyłem lub nanocząsteczkami. NIE zapewnia ochrony przed oparami i gazami. WYŁĄCZNIE DO JEDNORAZOWEGO UŻYTKU
	Półmaska filtrująca	WYMAGANE JEST PRZESZKOLENIE I ODPOWIEDNIE DOPASOWANIE. Wykorzystuje wymienne filtry. Należy wybrać odpowiedni filtr do warunków. NIE zapewnia ochrony przed oparami i gazami. Filtry muszą być regularnie wymieniane, a stan maski sprawdzany. Konieczna może być dodatkowa ochrona oczu.
	Maska filtrująca na całą twarz	WYMAGANE JEST PRZESZKOLENIE I ODPOWIEDNIE DOPASOWANIE. Wykorzystuje wymienne filtry. Należy wybrać odpowiedni filtr do warunków. Filtry muszą być regularnie wymieniane, a stan maski sprawdzany.
	Zasilana maska do oczyszczania powietrza	WYMAGANE JEST PRZESZKOLENIE I ODPOWIEDNIE DOPASOWANIE. Tworzy dodatni przepływ ciśnienia czystego powietrza wokół twarzy za pomocą pompy filtrującej powietrze. Wykorzystuje wymienne filtry. Należy wybrać odpowiedni filtr do warunków. Filtry muszą być regularnie wymieniane, a stan maski sprawdzany.
W przypadku obecności gazu lub pary lub niskiego stężenia tlenu ochrony maska ta nie stanowi ochrony. Nie wolno wchodzić do takich miejsc, chyba że funkcjonariusz został odpowiednio przeszkolony i wyposażony w niezależny aparat oddechowy.
	Niezależny aparat oddechowy	WYMAGANE JEST PRZESZKOLENIE I ODPOWIEDNIE DOPASOWANIE. Tworzy dodatni przepływ ciśnienia czystego powietrza wokół twarzy za pomocą zbiornika ze sprężonym powietrzem. Więcej informacji można znaleźć w części aparat oddechowy

Maska na całą twarz oraz zasilana maska do oczyszczania powietrza mogą zapewnić ochronę przed oparami i gazami – w zależności od rodzaju zastosowanego filtra.

Maski ochronne nie zapewniają ochrony przed gazami toksycznymi i mają chronić głównie przez szkodliwymi lub drażniącymi pyłami. Ich skuteczność zależy od materiału filtrującego – jeżeli go brakuje, jest uszkodzony lub zużyty, maska oddechowa nie będzie zapewniać ochrony.

• Stosowanie w wysokich temperaturach: Niektóre z rodzajów masek ochronnych stają się niewygodne, gdy są noszone przez długi czas w ciepłym środowisku.
• Stosowanie masek ochronnych p/pyłowych: przed wejściem do strefy, w której panuje atmosfera pyłowa, zawsze należy się upewnić, że posiada się odpowiednią maskę oddechową i filtr. Pamiętaj: na danym obszarze może występować również niedobór tlenu – maska ochronna nie zapewni przed nim ochrony.

Filtry w maskach ochronnych w końcu zapychają się pyłem i wtedy oddychanie staje się trudniejsze. Należy wymieniać filtry (poza skażoną atmosferą) zgodnie z zaleceniami wytwórcy.

Pamiętaj: niektóre maski ochronne z wkładami filtrującymi mają zalecany okres „maksymalnego użycia”. Dana osoba powinna się upewnić, że zna to zalecenie i przestrzega go.

Należy stosować maski ochronne zawsze, gdy konieczna jest praca w atmosferach pyłowych. Kierownicy powinni ustalić, czy na podstawie ich ocen ryzyka w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy wymagane są maski ochronne.

Podczas obchodzenia się z materiałami niebezpiecznymi lub chemikaliami o nieznanym składzie należy stosować ochronę dróg oddechowych w połączeniu z pełną ochroną ciała i odpowiednimi rękawicami.

Ważne jest, aby znać wszystkie rodzaje indywidualnych środków ochrony dróg oddechowych. Kierownik funkcjonariusza powinien zorganizować mu szkolenie obejmujące takie zagadnienia, jak:

• jakie jest zagrożenie i co może się stać w przypadku niestosowania sprzętu;
• dlaczego wybrana maska ochronna jest odpowiednia do zagrożenia (tj. przed czym chroni);
• ograniczenia sprzętu;
• jak korzystać ze sprzętu; oraz
• praktyczne postępowanie ze sprzętem, dopasowywanie go i testowanie.

Szczególnie ważne jest dopasowanie maski ochronnej. Maska nie może przepuszczać powietrza. Z tego powodu pełne maski ochronne nie są odpowiednie dla osób, które mają brodę lub noszą okulary.

Przed użyciem należy sprawdzić dopasowanie maski ochronnej w następujący sposób:

• należy zamknąć zawór wlotowy;
• delikatnie wciągnąć powietrze, aby maska lekko się zapadła, i wstrzymać oddech na 10 sekund;
• jeżeli maska pozostaje lekko zapadnięta i nie wykryto żadnej nieszczelności, przez którą do środka przedostaje się powietrze, stopień dopasowania jest satysfakcjonujący;
• w przypadku wykrycia jakiejkolwiek nieszczelności należy poprawić maskę i powtórzyć test. Jeżeli w dalszym ciągu widoczna jest nieszczelność, maska prawdopodobnie jest wadliwa i nie można jej używać. (Nie wolno zaciskać zbyt mocno pasków wokół głowy – powinny być dostosowane tylko na tyle, aby umożliwić nieprzepuszczające powietrza dopasowanie do twarzy);
• z przyczyn higienicznych lepiej, aby każda z dostarczanych masek ochronnych była używana tylko przez jednego funkcjonariusza. Powinno się je również czyścić i dezynfekować natychmiast po każdym użyciu.

Przechowywanie: Maskę ochronną należy przechowywać w przeznaczonym do niej pojemniku, czystym metalowym pudełku lub czystej torebce polietylenowej.

Kontrole: Należy sprawdzać wszystkie maski ochronne przed użyciem w następujący sposób:

Maska ochronna	Sprawdzenie, czy nie ma pęknięć, przebić lub innych uszkodzeń.
Uprząż	Sprawdzenie, czy szwy są mocne.
Zawory	Sprawdzenie, czy nie ma uszkodzeń, oraz upewnienie się, że można nimi swobodnie poruszać i że zamocowania są zabezpieczone.
Filtry	Upewnienie się, że są nieuszkodzone i bezpiecznie przytwierdzone oraz że jest to odpowiedni rodzaj do materiałów, z którymi zetknie się dana osoba.
Inne części	Sprawdzenie, czy są bezpiecznie umocowane i nieuszkodzone

Wymiana filtrów: Należy wymieniać filtry zgodnie z instrukcjami wytwórcy lub częściej, jeżeli podczas korzystania z maski ochronnej dana osoba ma problemy z oddychaniem. Zapasowe wkłady filtrujące należy przechowywać w ciemnym, suchym miejscu w temperaturze pokojowej. Zapasowe filtry mają określony termin ważności i nie mogą być stosowane po tym terminie.

Czyszczenie: maskę ochronną należy utrzymywać w czystości i dezynfekować oraz dokonywać jej oględzin po każdym użyciu. Nie należy myć filtra – trzeba rozmontować sprzęt i umyć resztę mydłem i wodą (nie detergentami ani rozpuszczalnikami). Należy wyczyścić i sprawdzić zawór wydechowy oraz zdezynfekować cały egzemplarz łagodnym płynem użytku domowego. Nie wolno zakładać filtra, dopóki egzemplarz całkowicie nie wyschnie – należy jednak trzymać go z dala od bezpośredniego światła słonecznego.

Czynności obsługowe i naprawy: Czynności obsługowe i naprawy mogą być przeprowadzane wyłącznie przez osoby doświadczone – zazwyczaj wytwórców. Nie należy próbować przeprowadzać nawet drobnych napraw, z wyjątkiem wymiany wkładów filtra.