Ως
επικίνδυνα εμπορεύματα ορίζονται τα εμπορεύματα που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν άμεσο κίνδυνο για την υγεία και την ασφάλεια κατά τη δειγματοληψία, ιδίως χημικές ουσίες, χημικά παρασκευάσματα και χημικά απόβλητα, τα οποία επισημαίνονται σύμφωνα με τους κανονισμούς
IATA, IMDG ή ADR. Στο εμπόριο, τα εν λόγω εμπορεύματα συνοδεύονται από όλα τα σχετικά έγγραφα.
Η δειγματοληψία επικίνδυνων εμπορευμάτων θα πρέπει να διενεργείται μόνο από ειδικούς υπαλλήλους εκπαιδευμένους στη δειγματοληψία εμπορευμάτων αυτού του τύπου και ανάλογα εξοπλισμένους. Εναλλακτικά, μπορεί να κληθεί ένας ανάδοχος έργου, αλλά η διαδικασία μπορεί να διαφέρει στα διάφορα κράτη μέλη.
Όταν η δειγματοληψία διενεργείται από ανάδοχο, οι τελωνειακοί υπάλληλοι πρέπει να επιβλέπουν τη δειγματοληψία, δεδομένου ότι τα τελωνεία παραμένουν υπεύθυνα γι’ αυτήν. Διασφαλίστε την ορθή σφράγιση και επισήμανση του δείγματος. Οι κατάλληλες ετικέτες που αναφέρουν την τάξη και το σύμβολο κινδύνου πρέπει να τοποθετούνται στο δείγμα και αντίγραφο του
ΔΔΑ πρέπει να επισυνάπτεται στο έντυπο δείγματος.
Είναι σημαντικό όλοι οι συμμετέχοντες στη δειγματοληψία, συμπεριλαμβανομένων των υπαλλήλων που επιβλέπουν τους αναδόχους, να φορούν τα κατάλληλα
μέσα ατομικής προστασίας.
Τα προϊόντα που δεν ταξινομούνται ως επικίνδυνα εμπορεύματα ενδέχεται παρόλα αυτά να συνιστούν απειλή για όσους έρχονται σε επαφή με αυτά. Το ΔΔΑ μιας χημικής ουσίας ή ενός προϊόντος θα παρέχει πληρέστερες πληροφορίες σχετικά με τις επικίνδυνες ιδιότητές του.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τους κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια, βλ. το κεφάλαιο για τις
επικίνδυνες ουσίες.
Όταν τα εμπορεύματα κατατάσσονται ως επικίνδυνα εμπορεύματα, πρέπει να αναφέρονται στη φορτωτική και/ή στη διασάφηση των εμπορευμάτων. Είναι υποχρεωτικό να παρέχονται οι προδιαγραφές προϊόντος και οι κανονισμοί ασφάλειας (π.χ. το ΔΔΑ).
Όταν τα εμπορεύματα δεν δηλώνονται ως επικίνδυνα εμπορεύματα, αλλά έχετε αμφιβολίες σχετικά με τον κίνδυνο ασφάλειας της δειγματοληψίας, θα πρέπει να ζητείται από τον εισαγωγέα το ΔΔΑ ή οι τεχνικές προδιαγραφές του προϊόντος, εάν δεν υπάρχει διαθέσιμο ΔΔΑ. Οι πληροφορίες αυτές πρέπει να είναι διαθέσιμες πριν από την επιθεώρηση του φορτίου. Εάν εξακολουθείτε να έχετε αμφιβολίες, θα πρέπει να θεωρήσετε το προϊόν ως εμπόρευμα με
άγνωστη σύνθεση. Μπορείτε να ζητήσετε περισσότερες πληροφορίες και οδηγίες από το τελωνειακό εργαστήριο ή την εθνική σας αρχή επιθεωρήσεων για επικίνδυνα εμπορεύματα.
Δεν πρέπει να λαμβάνετε
ποτέ δείγματα από τα ακόλουθα (εξαιρετικά επικίνδυνα) προϊόντα (έστω και σε συσκευασίες λιανικής πώλησης!):
- Εκρηκτικά και πυροτεχνήματα
- χημικά και βακτηριολογικά υλικά πολέμου και μολυσματικά προϊόντα·
- Ραδιενεργές ενώσεις και πυρηνικά υλικά.
Εάν κρίνεται απαραίτητο, πρέπει να λαμβάνονται δείγματα των εν λόγω εξαιρετικά επικίνδυνων εμπορευμάτων από άλλους αρμόδιους επίσημους φορείς. Γενικά, τα τελωνειακά εργαστήρια δεν είναι εξοπλισμένα για την ασφαλή αποθήκευση και ανάλυση των δειγμάτων αυτών. Αποστέλλετε τα δείγματα αυτά σε αρμόδιο εργαστήριο.
Οι
μικρές και μεσαίες συσκευασίες που περιέχουν επικίνδυνα εμπορεύματα μπορούν να αποστέλλονται στο εργαστήριο μετά από διαβούλευση χωρίς να ανοίγονται, υπό τον όρο ότι η συσκευασία είναι πρωτότυπη, ασφαλής και ανέπαφη.
Οι
μεγαλύτερες συσκευασίες θα πρέπει να υποβάλλονται σε δειγματοληψία από εκπαιδευμένο υπάλληλο ή ανάδοχο, εάν υπάρχουν επαρκείς προφυλάξεις ασφάλειας (π.χ. μέσα ατομικής προστασίας, αεριζόμενος χώρος εργασίας, π.χ. συλλέκτης καπνών — εάν χρειάζεται). Ο σχηματισμός συγκεντρωτικών δειγμάτων θα πρέπει να αποφεύγεται όσο το δυνατόν περισσότερο για τη μείωση της πιθανότητας έκθεσης.
Ορισμένα επικίνδυνα προϊόντα δεν υπόκεινται σε δειγματοληψία από τα τελωνεία, λόγω ειδικών συμφωνιών με άλλους επίσημους φορείς, ανάλογα με τους ισχύοντες εθνικούς κανόνες.
Πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα για τη σωστή μεταφορά στο τελωνειακό εργαστήριο, λαμβανομένων υπόψη των κανόνων σχετικά με τη μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων. Συνήθως, δείγματα επικίνδυνων εμπορευμάτων μπορούν να μεταφέρονται σε περιορισμένες ποσότητες, για τις οποίες οι κανονισμοί ADR είναι πολύ λιγότερο περίπλοκοι. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ADR, βλ. κεφάλαιο Οδικές μεταφορές επικίνδυνων εμπορευμάτων (ADR) (να προστεθεί σύνδεσμος). Βλ. επίσης κανονισμούς IATA (να προστεθεί σύνδεσμος) και IMDG (να προστεθεί σύνδεσμος).
Εάν διαπιστωθεί ότι τα εμπορεύματα δεν είναι σύμφωνα με τα παρεχόμενα στοιχεία (σήμανση, τάξη κινδύνου, έγγραφα), θα πρέπει να μεταχειριστούν ως άγνωστης ως εμπορεύματα
άγνωστης σύνθεσης. Σε περίπτωση αμφιβολίας, συμβουλευθείτε το εργαστήριο και τους προϊσταμένους σας όσον αφορά την ακρίβεια των πληροφοριών και για ενδεχόμενες διαπιστωθείσες αποκλίσεις.
Η ποσότητα δείγματος επικίνδυνων εμπορευμάτων τόσο για ποιοτικές όσο και για ποσοτικές αναλύσεις θα πρέπει να διατηρείται όσο το δυνατόν μικρότερη, ώστε να μειώνεται ο κίνδυνος και να αποφεύγονται τα περιττά απόβλητα. Συμβουλευτείτε το τελωνειακό σας εργαστήριο ή άλλο αρμόδιο εργαστήριο σχετικά με την ποσότητα του απαιτούμενου δείγματος.
Μην πάρετε ποτέ επικίνδυνα προϊόντα ή προϊόντα με άγνωστη σύνθεση σε χώρο γραφείων!
Οι ουσίες άγνωστης φύσης πρέπει να μεταχειρίζονται με προσοχή και να αντιμετωπίζονται ως επικίνδυνες ουσίες έως ότου προσδιοριστούν. Ουσίες άγνωστης χημικής σύνθεσης μπορεί να προκύψουν από τη διακίνηση ελεγχόμενων χημικών ουσιών, όπως:
Στις περιπτώσεις αυτές, είτε δεν υπάρχουν διαθέσιμες πληροφορίες είτε οι πληροφορίες που παρέχονται αναμένεται να είναι ψευδείς. Αμφιβολίες σχετικά με τη χημική φύση των εμπορευμάτων μπορεί επίσης να προκύψουν από αντιφατικές διασαφήσεις ή επειδή οι ουσίες αποτελούν μέρος προγράμματος παρακολούθησης.
Ο χειρισμός άγνωστων ουσιών πρέπει να γίνεται με προσοχή και οι ουσίες αυτές θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως επικίνδυνες έως ότου προσδιοριστούν.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τους κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια, βλ. τα κεφάλαια
επικίνδυνες ουσίες και
ναρκωτικά και παράνομες ουσίες.
Υπάρχουν διάφορες διαθέσιμες τεχνικές για να επιχειρηθεί ο προσδιορισμός άγνωστων ουσιών επιτόπου. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι συσκευές χειρός μπορεί να είναι σε θέση να προσδιορίζουν ουσίες χωρίς άνοιγμα διαφανών συσκευασιών (π.χ. φασματόμετρο Raman). Διαφορετικά, πρέπει να λαμβάνονται μικρά δείγματα για τον προσδιορισμό με άλλες συσκευές χειρός, π.χ. φασματόμετρα IR, ταχείες δοκιμές ή κινητά όργανα. Σε κάθε περίπτωση, η συσκευασία πρέπει να αφαιρείται προσεκτικά, κατά στρώση, ώστε να αποφεύγεται η τυχαία διαρροή. Εάν πρέπει να ληφθούν μικρά δείγματα για τη δοκιμή, απαιτούνται μικρά σωληνοειδή εργαλεία και ειδικές σφραγίδες για την άμεση επανασφράγιση της συσκευασίας. Οι υπάλληλοι θα πρέπει να λαμβάνουν ειδική κατάρτιση για τη χρήση οργάνων δοκιμών, συμπεριλαμβανομένου του ανοίγματος συσκευασιών για τέτοιου είδους εμπορεύματα, και να γνωρίζουν τους περιορισμούς αυτού του τύπου δοκιμών.
Εάν μια άγνωστη ουσία δεν μπορεί να προσδιοριστεί επιτόπου, θα πρέπει να ζητήσετε συμβουλές από εμπειρογνώμονες (τελωνειακό εργαστήριο, εσωτερικό ή εξωτερικό ειδικό). Εάν απαιτούνται περαιτέρω δοκιμές, οι μικρές συσκευασίες έως 5 kg / 5 l μπορούν να αποσταλούν στο εργαστήριο χωρίς δειγματοληψία του περιεχομένου. Οι μεγαλύτερες συσκευασίες θα πρέπει να υποβάλλονται σε δειγματοληψία με τη χρήση παρόμοιων προφυλάξεων και μέτρων ασφάλειας με εκείνα που περιγράφονται για τα
επικίνδυνα εμπορεύματα.
Κατά προτίμηση, ωστόσο, τα εμπορεύματα αυτά δεν θα πρέπει να ανοίγονται επιτόπου. Ως εκ τούτου, συνιστάται οι συσκευασίες αυτές να αποστέλλονται στο εργαστήριο χωρίς να ανοίγονται. Ωστόσο, ενδέχεται να ισχύουν διαφορετικές διαδικασίες στη χώρα σας. Συμβουλευτείτε τους τοπικούς υπαλλήλους ή το τελωνειακό σας εργαστήριο για περισσότερες πληροφορίες.
Εάν οι ουσίες έχουν προσδιοριστεί ή υπάρχουν υπόνοιες ότι είναι παράνομες, θα πρέπει να κατασχεθεί ολόκληρο το φορτίο. Τα καθήκοντα που εκτελούν τα τελωνειακά εργαστήρια όσον αφορά τον προσδιορισμό και την ανάλυση παράνομων ουσιών ποικίλλουν στα κράτη μέλη, από τον προσδιορισμό των ουσιών έως την πλήρη ανάλυση της κατάσχεσης. Κατά συνέπεια, οι διαδικασίες δειγματοληψίας εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το είδος της ανάλυσης που πρέπει να διενεργηθεί από το τελωνειακό εργαστήριο και από τους εθνικούς κανονισμούς σχετικά με τις εγκληματολογικές διαδικασίες για τη δειγματοληψία των κατασχέσεων ναρκωτικών.
Ως εκ τούτου, πρέπει να συμβουλευτείτε τους εθνικούς σας κανονισμούς σχετικά με τη δειγματοληψία παράνομων κατασχέσεων ναρκωτικών. Παρατήρηση: η πρακτική όσον αφορά αυτό το είδος δειγμάτων μπορεί να αλλάξει ταχύτερα απ’ ό,τι για άλλα είδη δειγμάτων. Πάντα να ανατρέχετε σε τρέχουσες πληροφορίες! Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη δειγματοληψία
παράνομων ναρκωτικών, βλ.:
- Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών και την Πρόληψη του Εγκλήματος (UNODC)
- Ευρωπαϊκό δίκτυο εγκληματολογικών ινστιτούτων (ENFSI)
