Στην Ακρόπολη των Αθηνών, τον χώρο όπου βρίσκονται μερικά από τα μεγαλύτερα πολιτιστικά μνημεία του κόσμου, πολλά από τα οποία χρονολογούνται από τον 5ο αιώνα π.Χ., πραγματοποιούνται έργα αναστήλωσης από το 1975. Ένα έργο χρηματοδοτούμενο από την ΕΕ συνέχισε αυτές τις δραστηριότητες κατά την περίοδο 2010-2015, με εργασίες σε έξι περιοχές του Παρθενώνα, τα Προπύλαια (μνημειώδης πύλη), τον ναό του Ερεχθείου, τον ναό της Αθηνάς Νίκης και τα περιμετρικά τείχη.
Το έργο «Ακρόπολη» αναστηλώνει εμβληματικά μνημεία της Ελλάδας
- 22 March 2019
Η ολοκλήρωση του προγράμματος συνέβαλε στην ενίσχυση του φυσικού και ανθρώπινου περιβάλλοντος και κατέστησε τα μνημεία πνευματικά προσβάσιμα στο ευρύ κοινό.
Οι εργασίες στον Παρθενώνα περιλάμβαναν την αποσυναρμολόγηση, την αναστήλωση και τη διόρθωση των τμημάτων στη δυτική πλευρά, την αναστήλωση των δοκών στο πίσω αίθριο, δύο τμημάτων στο ανώφλι της δυτικής πύλης και τμημάτων στον βόρειο τοίχο, καθώς και τη λάξευση των αυλακώσεων σε αναστηλωμένες κολόνες στη βόρεια πλευρά και στο μπροστινό αίθριο.
Οι παρεμβάσεις στα Προπύλαια αφορούσαν την αναστήλωση του άνω νοτίου τείχους, της βορειοδυτικής γωνίας του κεντρικού κτιρίου και της ανωδομής της νότιας πτέρυγας. Περισσότερα από 50 αρχαία τμήματα που είχαν διασκορπιστεί γύρω από την περιοχή είχαν επανατοποθετηθεί στις αρχικές τους θέσεις.
Μόνο για τον Παρθενώνα και τα Προπύλαια, υπέστησαν επεξεργασία 300 αρχιτεκτονικά στοιχεία συνολικού βάρους 700 τόνων.
Μέρος της νότιας πλευράς του περιμετρικού τείχους σταθεροποιήθηκε, ενόψει επιπλέον επεμβάσεων σε άλλου τομείς. Στον Ναό της Αθηνάς Νίκης, η κορυφή του πύργου αναστηλώθηκε και ο υπόγειος χώρος βελτιώθηκε. Στο Ερέχθειο, πραγματοποιήθηκε επίχωση των θεμελίων των τοίχων.
Άλλες πτυχές του έργου περιελάμβαναν τη συντήρηση της επιφάνειας και την κατάρτιση ενός καταλόγου διάσπαρτων θραυσμάτων, για να προσδιοριστεί από ποια μνημεία προέρχονται.
Τα θεμέλια του ευρωπαϊκού πολιτισμού
Με πάνω από 1,5 εκατομμύρια επισκέψεις το χρόνο, τα μνημεία της Ακρόπολης συγκαταλέγονται στις σημαντικότερες εκφράσεις των αξιών και των επιτευγμάτων της αθηναϊκής δημοκρατίας του 5ου αιώνα π.Χ., η οποία αποτελεί βασικό θεμέλιο του ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Το έργο αποσκοπούσε στην αντιστροφή ζημιών που προκλήθηκαν από φυσικά φαινόμενα, όπως σεισμοί, ή ανθρώπινες ενέργειες, όπως πυρκαγιές, βομβαρδισμοί ή παλαιότερες αναστηλώσεις με κατώτερης ποιότητας υλικά. Οι περιοχές επέμβασης επιλέχθηκαν με βάση τον βαθμό της φθοράς.
Οι προσπάθειες επικεντρώθηκαν στην απομάκρυνση ακατάλληλων υλικών, την επιδιόρθωση κατακερματισμένων τμημάτων, τη διόρθωση διασκορπισμένων θραυσμάτων, την αποκατάσταση παραμορφώσεων, τη μεταφορά ανάγλυφων και γλυπτών στο Μουσείο της Ακρόπολης και την αντικατάστασή τους με εκμαγεία, καθώς και την απομάκρυνση των καθιζημάτων μαύρης κρούστας από τις επιφάνειες.
Έρευνα και τεκμηρίωση
Έρευνες για την ανάπτυξη νέων μεθόδων και υλικών συντήρησης πραγματοποιήθηκαν σε συνεργασία με ακαδημαϊκά ιδρύματα. Οι εργασίες αναστήλωσης τεκμηριώθηκαν συστηματικά χρησιμοποιώντας την τελευταία τεχνολογία, και πάνω από 87 000 έγγραφα καταχωρήθηκαν σε σχετική βάση δεδομένων. Πραγματοποιήθηκαν φωτογραμμετρικές έρευνες και ψηφιακή σάρωση αρχιτεκτονικών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένων τρισδιάστατης σάρωσης και μικρογραφίας του Ναού της Αθηνάς Νίκης.
Οι πληροφορίες έγιναν γνωστές στον ακαδημαϊκό κόσμο και στο ευρύ κοινό μέσω μιας διεθνούς διάσκεψης το 2013, κατά την οποία παρουσιάστηκαν οι μελέτες αναστήλωσης που συντάχθηκαν στο πλαίσιο του έργου, καθώς και τέσσερις εκδόσεις ενός ετήσιου ενημερωτικού δελτίου. Χάρη στα εκπαιδευτικά προγράμματα, πάνω από 15 000 μαθητές και 2 000 καθηγητές έμαθαν για τα μνημεία και τη διαδικασία αναστήλωσης.
Στο τέλος του 2015, ύστερα από πολλά χρόνια, οι σκαλωσιές αφαιρέθηκαν από τα μνημεία, εκτός από τον Παρθενώνα, όπου το έργο συνεχίζεται.
Συνολική επένδυση και χρηματοδότηση από την ΕΕ
Η συνολική επένδυση για το έργο «Συντήρηση και αναστήλωση των Μνημείων της Ακρόπολης» είναι 7 387 062 EUR, με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης της ΕΕ να συνεισφέρει 7 387 062 EUR μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Αττική» για την προγραμματική περίοδο 2007-2013. Η επένδυση αυτή εμπίπτει στην προτεραιότητα «Βιώσιμη ανάπτυξη και βελτίωση της ποιότητας ζωής».