Science Flash For You - Polska

W ciągu najbliższych trzydziestu lat spodziewany jest spadek liczby ludności w większości polskich miast. Zgodnie z prognozami do 2050 r. liczba mieszkańców Warszawy zmniejszy się o około 50 tys. osób, a liczba mieszkańców Krakowa spadnie z 784 tys. w 2020 r. do 701 tys. W przypadku Gdańska spodziewany spadek liczby mieszkańców wynosi około 12,5 %, natomiast prognozy dla Białej-Podlaskiej mówią o około 28 %, co oznaczałoby, że liczba jej mieszkańców spadnie do połowy stulecia poniżej 10 tys.

Z badań JRC wynika, że pandemia COVID-19 i reakcje rządów na nią mogą mieć znaczny wpływ na ruchy migracyjne, powodować przesuwanie się szlaków migracyjnych i zmiany w składzie ludności migrującej na całym świecie.

Atlas demograficzny jest publikowany przez Centrum Wiedzy na temat Migracji i Demografii JRC. Jest to internetowe narzędzie referencyjne dla decydentów, praktyków i ogółu społeczeństwa, ułatwiające zrozumienie złożonych zagadnień migracji i demografii. Zestawia ono wskaźniki, które dotyczą migracji, azylu, integracji, demografii i rozwoju w odniesieniu do około 200 krajów i które pochodzą z kilku międzynarodowych źródeł danych.

Istotny wkład w niebieską gospodarkę wnoszą również działalność portowa, żywe zasoby morskie oraz budowa i naprawy statków. Główne porty w Polsce to Gdańsk, Gdynia, Szczecin i Świnoujście. Gdańsk jest ważnym międzynarodowym węzłem transportowym i najszybciej rozwijającym się portem w Europie. Planuje podwoić ilość obsługiwanych ładunków do 100 mln ton rocznie.

Duże znaczenie ma również Polski sektor przetwórstwa rybnego i handlu rybami. Jest jednym z największych w Europie i odgrywa ważną rolę w zaopatrywaniu UE w przetworzone produkty rybne. Około 54 % jego produkcji jest eksportowane do Niemiec.

W tegorocznej edycji sprawozdania Komisji Europejskiej również można znaleźć przegląd wyników sektorów gospodarki związanych z oceanami i środowiskiem przybrzeżnym. Na potrzeby tego sprawozdania eksperci JRC wnieśli wkład w postaci modelowania i analizy w dziedzinach takich jak zmiana klimatu, zanieczyszczenie morza i inne rodzaje oddziaływania człowieka na morze, morski kapitał naturalny i usługi ekosystemowe, tendencje w istniejących i powstających sektorach, w tym wpływ pandemii COVID-19.

Po suchej końcówce lipca, pierwsze dwa tygodnie sierpnia były bardziej mokre niż zwykle i ciągłe opady deszczu utrudniały zbiory upraw ozimych. Ponadto zbyt wilgotne warunki miały również negatywny wpływ na jakość ziarna. Uprawom letnim sprzyjały wysokie temperatury i odpowiednia zawartość wody w glebie (z wyjątkiem północno-zachodniej części kraju). Ciepłe i wilgotne warunki pogodowe zwiększyły jednak ryzyko rozprzestrzeniania się i rozwoju chorób wywoływanych przez grzyby.

JRC monitoruje rolnictwo za pomocą teledetekcji (MARS), dzięki czemu wspiera unijną wspólną politykę rolną za pomocą szerokiego wachlarza usług. Działania związane z MARS obejmują różne obszary tematyczne, takie jak monitorowanie rolnictwa, prognozowanie plonów, globalne bezpieczeństwo żywnościowe, rolnicza bioróżnorodność, rozwój obszarów wiejskich, zmiana klimatu i obserwacja ziemi.

W sektorach takich jak maszyny, komputery i elektronika, materiały włókiennicze spodziewana dywersyfikacja w 2023 r. obejmie głównie produkty, w odniesieniu do których Polska nie jest obecnie konkurencyjna, co wskazuje na dobry potencjał do rozwoju. W sprawozdaniu przeanalizowano sektor maszyn, przyglądając się możliwościom technologicznym związanym z potencjalnymi rynkami eksportowymi, na których obecnie Polska nie jest aktywna, ale na które mogłaby wejść w przyszłości.

W oparciu o analizę regionalnych możliwości technologicznych określamy, które regiony mają największy potencjał wejścia na każdy z tych rynków. Na przykład w przypadku walców do maszyn do walcowania regionem o największych możliwościach jest województwo śląskie.

W analizie złożoności ekonomicznej JRC przesuwa punkt ciężkości z zagregowanych ilości – tj. z tego „jak wiele” wytwarza dany kraj (ile wynosi PKB kraju?) – na składniki leżące u ich podstaw, tj. na to „co” dany kraj wytwarza (w jakich sektorach przemysłowych dany kraj się specjalizuje?). Analizy te obejmują różne scenariusze, począwszy od prognoz wyników gospodarczych poszczególnych krajów, przez podział na sektory przemysłowe, po analizę zdolności innowacyjnych schodzącą aż na szczebel regionalny i skupiającą się na poszczególnych produktach.

Dwa lata temu zużycie gazu w Polsce wynosiło 198 TWh, a zgodnie z prognozami do końca dekady ma ono spaść do 182 TWh. Zmniejszy się również zużycie ropy naftowej – z 367 do 291 TWh. Zużycie energii pochodzącej z biopaliw będzie z kolei wykazywało odwrotną tendencję i wzrośnie z 93 do 125 TWh.

Nowe narzędzie JRC tworzy na podstawie złożonych danych dotyczących energii proste materiały wizualne, pokazujące, jak dużo energii jest zużywane i jakie są jej źródła. Można je wykorzystać do porównania scenariuszy energetycznych, aby zobaczyć, w jaki sposób nasze zużycie energii już się zmieniło, a także by poznać możliwości produkcji energii bez emisji netto w przyszłości. Dane te są powiązane z Europejskim Zielonym Ładem, którego celem jest przekształcenie UE w nowoczesną, zasobooszczędną i konkurencyjną gospodarkę, która do 2050 r. osiągnie zerową emisję netto gazów cieplarnianych. Narzędzia tego można używać na wszystkich komputerach stacjonarnych i urządzeniach mobilnych.

W pracach nad nowym sprawozdaniem JRC w sprawie stosowania norm i wytycznych dotyczących projektowania tuneli w Europie, które ma zostać opublikowane pod koniec 2021 r., uczestniczy dwoje ekspertów z Polski.

W 2017 r., z myślą o wsparciu polityk i norm dotyczących zrównoważonego budownictwa, JRC rozpoczęło ocenę zapotrzebowania na normalizację w odniesieniu do projektowania struktur podziemnych, ze szczególnym uwzględnieniem tuneli. W działania te zaangażowana jest sieć ekspertów ds. projektowania struktur podziemnych. Jej zadaniem jest przeprowadzenie przeglądu najnowocześniejszej wiedzy technicznej i istniejących norm dotyczących struktur podziemnych, zbadanie potencjalnych korzyści płynących z wprowadzenia nowej europejskiej normy lub norm w zakresie projektowania struktur podziemnych, ocena ich wykonalności i przygotowanie strategii ich zainicjowania.