Science Flash For You

Ο δικτυακός τόπος περιέχει πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο για την κατάσταση στα σύνορα, τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς, τη δημόσια υγεία και τα μέτρα ασφαλείας, τις διαθέσιμες τουριστικές υπηρεσίες και επίσης παρέχει ταξιδιωτικές συμβουλές. Οι πολίτες σε όλη την Ευρώπη θα έχουν εύκολη πρόσβαση σε όλες τις πληροφορίες που χρειάζονται για να σχεδιάσουν το ταξίδι τους με σιγουριά και να απολαύσουν τις διακοπές τους με ασφάλεια.

Η Ευρωπαία επίτροπος Καινοτομίας, Έρευνας, Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και Νεολαίας, κ. Μαρίγια Γκαμπριέλ, δήλωσε σχετικά: «Βασιζόμαστε σε αξιόπιστα επιστημονικά στοιχεία για να κάνουμε σωστές επιλογές κατά τη διάρκεια της ανάκαμψης. Οι επιστήμονές μας σε όλα τα τμήματα του Κοινού Κέντρου Ερευνών συνεχίζουν να εργάζονται με αφοσίωση και διαθέτουν ευρεία εμπειρογνωσία για να παρέχουν αυτά τα στοιχεία. Σε πρώτη φάση, η εν λόγω εμπειρογνωσία αξιοποιήθηκε για τη σταδιακή επανεκκίνηση του τομέα του τουρισμού στην Ευρώπη. Τα σύνορα ανοίγουν εκ νέου και οι πολίτες θέλουν και πάλι να εξερευνήσουν την Ευρώπη, είτε για να κάνουν διακοπές είτε για να επισκεφθούν συγγενείς και φίλους. Ο δικτυακός τόπος «Re-Open EU» παρέχει σε όλους τους πολίτες εύκολη πρόσβαση στις ταξιδιωτικές οδηγίες, στους κανόνες, στις υπηρεσίες και στις πληροφορίες υγείας που χρειάζονται για να σχεδιάσουν το ταξίδι τους με σιγουριά και να το απολαύσουν με ασφάλεια».

Παράλληλα, το ΚΚΕρ δημοσίευσε το «Cultural Gems» της Ευρώπης, μια δωρεάν εφαρμογή για τη χαρτογράφηση τόπων πολιτιστικού ενδιαφέροντος και χώρων δημιουργίας σε ευρωπαϊκές πόλεις, μεταξύ των οποίων η Λεμεσός και η Λευκωσία στην Κύπρο και η Καλαμάτα, η Πάτρα και η Θεσσαλονίκη στην Ελλάδα.

Το Μάρτιο, οι επιστήμονες του ΚΚΕρ ανέπτυξαν υλικό ελέγχου που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον έλεγχο της ορθής λειτουργίας των τεστ ανίχνευσης του κορoνοϊού. Τα εθνικά εργαστήρια μπορούν έτσι να ελέγχουν εάν τα διαγνωστικά τεστ τους ανιχνεύουν τον ιό στα δείγματα. Εάν όντως τον ανιχνεύουν, αυτό σημαίνει ότι λειτουργούν, εάν όχι, ότι δεν θα μπορούσαν να ανιχνεύσουν ούτε τον πραγματικό ιό. Με αυτόν τον τρόπο αποκλείονται τα ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα. Δείγματα έχουν δοθεί στα εθνικά εργαστήρια χωρών εντός αλλά και εκτός Ευρώπης.

Το παρόν άρθρο αναφέρει λίγα μόνο παραδείγματα της συνδρομής που παρέχει το ΚΚΕρ στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την αντιμετώπιση της κρίσης που προκάλεσε η νόσος COVID-19, και της συνεισφοράς του στη διαχείριση της έκτακτης κατάστασης, στην πρόληψη των επιπτώσεών της και στην υποστήριξη σχεδίων έκτακτης ανάγκης, παράλληλα με την προετοιμασία για το μέλλον. Το Κέντρο δημοσίευσε μελέτες και εκθέσεις προβλέψεων που παρέχουν ενημέρωση για διάφορες κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη.

Το επίπεδο αυτό είναι το υψηλότερο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του ΚΚΕρ για την προσαρμογή των παράκτιων περιοχών στην άνοδο του επιπέδου της θάλασσας.

Προβλέπεται ότι οι κάτοικοι των Ιονίων Νήσων, καθώς και άλλων ευρωπαϊκών περιοχών, όπως η Απουλία στην Ιταλία, οι κροατικές ακτές, η Χώρα των Βάσκων στην Ισπανία και η Κάτω Νορμανδία στη Γαλλία, θα επηρεαστούν περισσότερο από τις παράκτιες πλημμύρες.

Οι παράκτιες κοινότητες στην Ευρώπη θα αντιμετωπίσουν αυξανόμενο κίνδυνο πλημμυρών, καθώς η κλιματική αλλαγή θα μπορούσε να προκαλέσει δραματική άνοδο της στάθμης της θάλασσας κατά ένα μέτρο ή περισσότερο έως το 2100. Ωστόσο, η προσαρμογή των παράκτιων περιοχών θα μπορούσε να αποτρέψει τις προβλεπόμενες οικονομικές ζημίες κατά 95 %, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη που δημοσίευσε το ΚΚΕρ. Ο βαθμός στον οποίο μπορεί η προσαρμογή να μειώσει τις επιπτώσεις των παράκτιων πλημμυρών και το κόστος της προσαρμογής αυτής εξαρτώνται από την επενδυτική στρατηγική που θα υιοθετηθεί.

Σε περίπτωση που δεν υπάρξει προσαρμογή, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας από το 2050 και μετά θα έχει ως αποτέλεσμα μεγάλο τμήμα της Μεσογείου να εκτίθεται κάθε πέντε χρόνια σε ακραία φαινόμενα, τα οποία επί του παρόντος συμβαίνουν μία φορά κάθε εκατό χρόνια. Η ΕΕ έχει δεσμευτεί να μειώσει τις ρυπογόνες εκπομπές και να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο για το κλίμα μέσω της προσαρμογής. Με την Πράσινη Συμφωνία, η Ευρώπη επιδιώκει την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050 και την υιοθέτηση μιας νέας, περισσότερο φιλόδοξης στρατηγικής προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή.

Η ομάδα SELFIE συνεργάζεται με την Κύπρο από την πρώτη πιλοτική εφαρμογή του SELFIE το 2017. Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου (ΠΙΚ) υποστηρίζει τα σχολεία στην εφαρμογή του SELFIE, μέσω του προγράμματος «Καινοτόμα Σχολεία». Η σχολική κοινότητα ανακαλύπτει έτσι ενδιαφέρουσες πληροφορίες, ενώ ενίοτε βιώνει και στιγμές επιφοίτησης. Το SELFIE τους παρέχει αξιόπιστα δεδομένα και οι οπτικές απεικονίσεις των αποτελεσμάτων του είναι πολύ χρήσιμες. Από την πλευρά τους, οι μαθητές νιώθουν συνυπεύθυνοι για τις αποφάσεις του σχολείου που αφορούν τις ψηφιακές τεχνολογίες, αφού και εκείνοι τροφοδοτούν με στοιχεία και συμμετέχουν σε συζητήσεις σχετικά με τα αποτελέσματα του SELFIE.

Η απομόνωση του συστήματος παραγωγής ενέργειας της Κύπρου θέτει σημαντικές προκλήσεις, που δεν είναι όμως ανυπέρβλητες. Σε γενικές γραμμές, ο εκτοπισμός των πετρελαϊκών προϊόντων ως κυρίαρχου καυσίμου για την παραγωγή ενέργειας θα ωφελήσει όχι μόνο την οικονομία αλλά και το περιβάλλον, ενώ παράλληλα θα μειώσει την εξάρτηση από τις εισαγωγές πετρελαίου. Η ηλεκτρική διασύνδεση με την Ελλάδα θα μπορούσε να αυξήσει σημαντικά τα επίπεδα διείσδυσης των ΑΠΕ για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Μέχρι σήμερα, τα προϊόντα πετρελαίου κατέχουν την πρωτοκαθεδρία στο ενεργειακό μείγμα της Κύπρου, με αποτέλεσμα την υψηλή εξάρτηση της χώρας από τις εισαγωγές ενέργειας. Σύμφωνα με τους στόχους της πολιτικής της ΕΕ, η Κύπρος επιδιώκει να καταστήσει το σύστημα παραγωγής ενέργειας πολύ πιο βιώσιμο, ώστε να παρέχει ταυτόχρονα προσιτές τιμές στους τελικούς καταναλωτές και ενισχυμένη ασφάλεια εφοδιασμού.

Ένας δυναμικός υποτομέας στην Κύπρο είναι οι εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών σε κατοικίες και καταστήματα. Το ΚΚΕρ στήριξε τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ) στην αναθεώρηση του συστήματος χρέωσης χρήσης δικτύου για ιδία κατανάλωση, που τέθηκε σε εφαρμογή τον Ιανουάριο του 2020. Επιπλέον, στο πλαίσιο της συνεργασίας του με τη ΡΑΕΚ, το ΚΚΕρ αναθεώρησε ορθές πρακτικές αναφορικά με την αξιολόγηση επενδύσεων σε έργα υποδομών ενέργειας, όπως γραμμές μεταφοράς ή διασυνδέσεις.

Το ΚΚΕρ παρέχει επίσης υποστήριξη στο Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας για την υλοποίηση του νέου Σχεδίου της Αγοράς Ενέργειας για τον ηλεκτρισμό, όπως ισότιμες συνθήκες για συμμετοχή της αποθήκευσης στην αγορά, ενδυνάμωση των τελικών καταναλωτών μέσω των ενεργειακών κοινοτήτων και το πλαίσιο πολιτικής της ΕΕ για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας. Ταυτόχρονα, το ΚΚΕρ, σε συνεργασία με τοπικά ερευνητικά ιδρύματα, πρόσφερε τεχνική υποστήριξη σχετικά με τους τρόπους απανθρακοποίησης του συστήματος παραγωγής ενέργειας της Κύπρου. Οι εν λόγω προσπάθειες συνέβαλαν στην κατάρτιση του προσχεδίου για το ενιαίο Εθνικό Σχέδιο της Κύπρου για την Ενέργεια και το Κλίμα.

Από το 2014 που η χρήση του κατέστη υποχρεωτική, ο εξοπλισμός ανίχνευσης ιχνών εκρηκτικών αποτελεί σημαντική συνιστώσα των διαδικασιών ελέγχου στα ευρωπαϊκά αεροδρόμια, λόγω του χαμηλού ορίου ανίχνευσης και του χαμηλού ποσοστού εσφαλμένων συναγερμών. Είναι σημαντικό να ελέγχεται το επίπεδο επιδόσεων του εξοπλισμού ανίχνευσης ιχνών εκρηκτικών, όπως και όλων των συστημάτων ελέγχου που χρησιμοποιούνται στα ευρωπαϊκά αεροδρόμια. Σε συνεργασία με τη ΓΔ MOVE, το ΚΚΕρ ανέπτυξε ένα δοκιμαστικό κιτ καθώς και διαφορετικά υλικά ελέγχου για να βοηθήσει τις αρχές πολιτικής αεροπορίας να ελέγχουν τις επιδόσεις του εξοπλισμού ανίχνευσης ιχνών εκρηκτικών που χρησιμοποιούνται στα αεροδρόμια.

Το μερίδιο των επιχειρήσεων υψηλής ανάπτυξης στο σύνολο των επιχειρήσεων στην Κύπρο και η συμβολή τους στην απασχόληση είναι κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ. Οι γενικότερα χαμηλές επιδόσεις του οικοσυστήματος καινοτομίας δυσχεραίνουν την ανάπτυξη των εν λόγω επιχειρήσεων. Ένα ακόμη γεγονός που παρακωλύει τη δημιουργία ανάλογων επιχειρήσεων είναι ότι η πρόσβαση στη χρηματοδότηση και οι περισσότερες συνθήκες-πλαίσια είναι κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ, με την αξιοσημείωτη εξαίρεση των επιχειρηματικών δεξιοτήτων και του σχετικού με τις εν λόγω επιχειρήσεις ανθρώπινου κεφαλαίου.

Η διαθεσιμότητα του ανθρώπινου δυναμικού με τις κατάλληλες δεξιότητες είναι σημαντική προϋπόθεση για επενδύσεις από τις επιχειρήσεις υψηλής ανάπτυξης και η Κύπρος βρίσκεται πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ σε αυτό τον δείκτη. Η ύπαρξη επαρκών δεξιοτήτων αντικατοπτρίζεται επίσης στο υψηλό ποσοστό ατόμων σε ηλικία εργασίας που πιστεύουν ότι διαθέτουν τις απαιτούμενες δεξιότητες και γνώσεις για τη δημιουργία επιχείρησης.