Science Flash For You

Dan huwa biss wieħed mill-ħafna eżempji tal-kontribut tal-JRC bħala parti mir-rispons tal-Kummissjoni Ewropea għall-kriżi tal-COVID-19 permezz ta’ evidenza xjentifika, għodod u data sodi. Mit-tħejjija ta’ linji gwida u ta’ reaġenti għall-kontrolli pożittivi għall-ittestjar u għall-karatterizzazzjoni aħjar tal-pandemija, sal-analiżi tal-impatti ekonomiċi, il-JRC qed jevalwa u jantiċipa l-evoluzzjoni tal-kriżi biex ikun jista’ iġestiha aħjar u jħejji l-passi li jmiss għall-istrateġija ta’ ħruġ. Il-JRC qed jimmonitorja s-sitwazzjoni mill-perspettiva taċ-ċittadini, u qed jagħmel l-almu tiegħu biex jifhem il-biżgħat u t-tħassib tagħhom b’rabta ma’ aspetti ta’ sigurtà u aspetti soċjali, ekonomiċi u ambjentali.

F’Marzu, ix-xjenzati tal-JRC iddisinjaw reaġent għall-kontrolli pożittivi ġdid biex jgħinu fil-prevenzjoni ta’ fallimenti tat-testijiet għall-coronavirus, u biex dawn ikunu iktar akkurati. In-nuqqas ta’ reaġenti għall-kontrolli pożittivi kien wieħed mill-isfidi ewlenin li ffaċċjaw il-laboratorji b’rabta mal-implimentazzjoni affidabbli ta’ testijiet dijanjostiċi għall-coronavirus. Mill-1 ta’ April, laboratorji u ċentri ta’ riċerka f’pajjiżi fl-Ewropa kollha bdew jirċievu kampjuni ta’ materjal mibgħuta mill-JRC.

Fil-15 ta’ April, il-Kummissjoni Ewropea ppreżentat pjan Direzzjonali Ewropew għat-tneħħija tal-miżuri ta’ konteniment tal-coronavirus. Kif stqarret Mariya Gabriel, il-Kummissarju Ewropew responsabbli għall-JRC, id-disponibbiltà ta’ data affidabbli maż-żmien hija essenzjali għat-tneħħija tar-restrizzjonijiet fuq il-moviment. Bl-appoġġ tal-JRC, il-Kummissjoni żviluppat kriterji tal-prestazzjoni tat-testijiet biex ittejjeb il-prestazzjoni ġenerali tagħhom, u dan se jkun ta’ benefiċċju għaċ-ċittadini Ewropej kollha.

Il-Laboratorju Ewropew għall-Ġestjoni tal-Kriżijiet tal-JRC nieda bażi ta’ data unika ta’ miżuri ta’ konteniment u tal-persuni milquta, li tkopri 35 pajjiż mill-Ewropa kollha. Din id-data, li tiġi aġġornata kuljum, tinkorpora wkoll data lokali dwar l-għadd ta’ kontaġji u mwiet ikkawżati mill-COVID-19 miġbura direttament minn sorsi nazzjonali, u dwar il-miżuri ta’ konteniment adottati mill-pajjiżi. L-oqsma ewlenin għall-monitoraġġ u l-analiżi tal-bażi ta’ data jinkludu enfasi fuq it-tbegħid soċjali, il-mobbiltà internazzjonali u interna, u l-aċċessibbiltà għal prodotti u servizzi primarji.

Illum, aktar minn tliet kwarti tal-popolazzjoni tad-dinja tgħix f’żoni urbani. L-Atlas, li fih data mill-aħħar erba’ deċennji rigward madwar 240 pajjiż u territorju, juri kif il-bniedem stabbilixxa ruħu fid-dinja u urbanizza l-pjaneta. Mill-1975-2015, il-proporzjon ta’ nies li jgħixu f’żoni urbani żdied minn 69 % għal 76 %. Din l-edizzjoni hija r-raba’ waħda fis-serje tal-“Atlas of the Human Planet”. Edizzjonijiet preċedenti tal-Atlas iffukaw fuq il-bliet, l-esponiment għall-perikli naturali u l-immappjar taż-żoni abitati mill-bniedem mill-ispazju.

L-Atlas fih data dwar aspetti oħra bħall-effiċjenza fl-użu tal-art, xejriet tal-varjabbli soċjetali u xejriet ambjentali. Jidher li fil-perjodu kopert mill-pubblikazzjoni, l-emissjonijiet totali ta’ CO2 f’Malta kwadruplikaw, bl-akbar żieda rreġistrata bejn l-1975 u l-1990. Minn dak iż-żmien ’l hawn, il-livelli huma pjuttost komparabbli.

Fl-2018, 3.2 miljun persuna ngħataw l-ewwel permess tar-residenza biex jiċċaqilqu lejn Stat Membru tal-UE u jgħixu fih. Biss ftit snin qabel, fl-2014, it-total kien ta’ 2.3 miljun persuna. Fl-2018, fl-Istati Membri tal-UE saru 588,000 applikazzjoni għall-ewwel darba għall-ażil, jiġifieri ħafna aktar mil-livelli rreġistrati fl-għaxar snin ta’ qabel (fl-2008 saru 153,000 applikazzjoni għall-ewwel darba), iżda dawn naqsu b’aktar min-nofs meta mqabbel mal-livell tal-2015 (1.3 miljun).

L-Atlas dwar il-Migrazzjoni huwa ktieb ta’ referenza li jipprovdi stampa tal-migrazzjoni u li jservi bħala bażi ta’ għarfien għal dawk li jfasslu l-politika, għall-partijiet ikkonċernati, għan-negozji, għar-riċerkaturi u għall-pubbliku ġenerali.

F’każ ta’ diffikultà, 30 % tal-poplu Malti, meta mqabbel ma’ 40 % fil-livell Ewropew, iddikjaraw li ma jdumux wisq biex jerġgħu lura għan-normalità.

Liema strateġiji jużaw biex ilaħħqu ma’ tnaqqis sostanzjali fid-dħul tagħhom? F’Malta, żewġ persuni minn kull ħamsa jagħżlu li jagħmlu użu mill-flus li jkunu faddlu, u li jonfqu inqas. Barra minn hekk, f’Malta, ir-rata tal-persuni li huma aktar probabbli li jiddependu fuq appoġġ mill-istat hija ta’ aktar minn persuna waħda minn kull ħamsa, u din hija ogħla mill-medja Ewropea.

L-attitudni lejn il-ħajja tal-poplu Malti tidher li hija pożittiva. Aktar minn 90 fil-mija ddikjaraw li huma kuntenti, li huma sodisfatti bil-ħajja (93 %), li ma jħossuhomx waħedhom (89 %) u li jgawdu minn sitwazzjoni tas-saħħa tajba jew tajba ħafna (86 %).

Din it-tabella tieħu kampjun ta’ persuni f’Malta li għandhom aktar minn 15-il sena, tiddistingwihom skont id-dħul domestiku wara t-taxxa u taqsamhom f’ħames partijiet indaqs, li huma rrappreżentati minn linji vertikali. L-għoli tal-linji vertikali jindika l-ammont tipiku tad-dħul tal-membri ta’ dawn il-gruppi, imqabbel mad-dħul ta’ ċittadin tal-UE fi grupp fil-livell tal-UE definit b’mod simili. Kemm fl-2007 kif ukoll fl-2017, il-vantaġġ relattiv ta’ grupp ta’ dħul huwa aktar baxx fil-livelli ogħla tal-ammont tipiku tad-dħul, u huma biss dawk fl-aktar tnejn baxxi li, bħala medja, għandhom aktar mill-pari tagħhom. Sal-2017, il-livelli tad-dħul naqsu b’mod konsiderevoli kważi fil-pajjiżi kollha tal-Mediterran. Dan it-tnaqqis drastiku kellu l-ikbar effett fuq min kien qrib sitwazzjoni ta’ faqar. Unikament, Malta rnexxielha żżomm id-dħul tal-anqas fil-livelli ta’ qabel il-kriżi għall-gruppi kollha ta’ dħul.

L-oqsma ta’ ħidma relatati mal-interess tagħhom huma l-mitigazzjoni tal-karbonju u l-kontaminanti li jniġġsu, il-ġestjoni tat-trasport u l-elettrifikazzjoni u t-tranżizzjoni enerġetika. Alison taħdem fuq mudelli ta’ tbassir għall-użu tal-ilma li jiskula bħala riżorsa tal-ilma fi klimi semiaridi. Ir-riċerka ta’ Brian hija ffokata fuq l-analiżi tat-taħlitiet tal-enerġija u fuq applikazzjonijiet bħal grilji żgħar, b’attenzjoni speċifika fuq l-integrazzjoni ta’ teknoloġiji li jaħdmu bl-enerġija alternattiva.

Iż-żewġ xjenzati Maltin skambjaw l-għarfien tagħhom mat-tim tal-JRC tal-Unità tal-Ekonomija tat-Tibdil fil-Klima, l-Enerġija u t-Trasport. Ġew akkumpanjati minn Melchior Cini tal-Kunsill Malti għax-Xjenza u t-Teknoloġija (MCST), li huwa wkoll il-Punt ta’ Kuntatt Nazzjonali tal-JRC f’Malta. Iż-żjara ta’ studju f’Sevilja kienet il-premju tal-Malta Young Scientist Award 2019, li ġie organizzat mill-MCST b’kollaborazzjoni mal-JRC.