1. Wprowadzenie

Wykonywanie pracy w portach lotniczych wiąże się z narażeniem na wiele różnych zagrożeń, spośród których znaczna część występuje wyłącznie w odniesieniu do tego obszaru działalności funkcjonariuszy celnych. We wszystkich miejscach, w których przyjmowany jest ruch lotniczy, występuje wiele czynników, o których należy pamiętać, aby zapewnić bezpieczne środowisko pracy oraz aby uniknąć odniesienia obrażeń i nie dopuścić do tego, by inne osoby odniosły obrażenia.

W niniejszej sekcji stosowne zagrożenia podzielono na dwie kategorie:
Z reguły przed rozpoczęciem pracy na części lotniczej lotniska (tj. na statku powietrznym lub w jego pobliżu) należy przejść odpowiednie szkolenie. Dzieje się tak, ponieważ ten rodzaj pracy wiąże się z szczególnymi zagrożeniami, a podejmowane przez funkcjonariuszy działania mają wpływ nie tylko na jego bezpieczeństwo, ale również na bezpieczeństwo statku powietrznego oraz osób podróżujących na jego pokładzie. Kierowcy będą również musieli poddać się dodatkowemu badaniu wzroku (mierzącemu zdolność rozróżniania koloru czerwonego i zielonego).



2. Praca na płycie


Jakie są zagrożenia?

Najpoważniejsze zagrożenia związane z pracą w portach lotniczych występują na płycie lotniska – dlatego też nie należy prowadzić działań na jej powierzchni ani jej przekraczać, chyba że jest to absolutnie konieczne. Należy sprawdzić, czy konieczne jest uzyskanie wcześniejszej zgody operatora portu lotniczego – na przykład w odniesieniu do działań na polach manewrowych. Należy przestrzegać wytycznych w zakresie bezpieczeństwa obowiązujących w danym miejscu i zwrócić szczególną uwagę na następujące zagrożenia:

ZagrożenieŚrodek zapobiegawczy
Przemieszczające się statki powietrzne:
  • Należy pamiętać o tym, że statki powietrzne nie mogą zatrzymać się równie łatwo lub równie szybko, jak pojazdy poruszające się po drogach, nawet jeżeli kołują lub są holowane z niewielką prędkością.
  • Pilot może również dysponować ograniczonym polem widzenia płyty portu lotniczego.
  • Statek powietrzny zawsze ma pierwszeństwo przejazdu.
Przemieszczające się statki powietrzne:
  • Upewnij się, że rozumiesz oznaczenia na płycie postojowej oraz sygnały przekazywane statkom powietrznym podczas manewrowania.
  • Pamiętaj, że podczas kołowania statku powietrznego dziób i skrzydła zarysują łuk wykraczający poza rzeczywistą powierzchnię skrętu.
  • Nigdy nie należy przechodzić ani przejeżdżać pojazdem przed przemieszczającym się statkiem powietrznym.
  • W przypadku konieczności przekroczenia płyty w momencie kołowania statku powietrznego należy pozwolić mu oddalić się na odpowiednią odległość i przemieścić się daleko za nim. Z reguły pojazdom zabrania się wjazdu na drogę startową.
  • Przemieszczające się pojazdy: Na płycie może pojawić się również wiele innych rodzajów pojazdów, takich jak:
    • pojazdy holujące statki powietrzne;
    • ruchome schody dostawiane do statków powietrznych;
    • pojazdy zaopatrujące statki powietrzne w paliwo;
    • wózki do przewozu bagażu;
    • pojazdy do obsługi ładunku;
    • pojazdy służb ratunkowych.
  • Choć tego rodzaju pojazdy nie powinny poruszać się z dużą prędkością, z uwagi na hałas generowany przez statek powietrzny można nie zauważyć tego, że się zbliżają.
  • Niektóre z tych pojazdów mogą być zasilane elektrycznie i w związku z tym mogą nie wytwarzać żadnego hałasu.
  • Inne mogą dysponować ograniczoną zdolnością wykonywania manewrów.
  • Ponieważ pojazdy poruszające się po płycie często nie przestrzegają przepisów ruchu drogowego, mogą one stanowić szczególne zagrożenie.
  • Jeżeli funkcjonariusz kieruje pojazdem służbowym, może zostać zobowiązany do przejścia dodatkowego szkolenia i poddania się specjalnemu badaniu w celu uzyskania pozwolenia na wjazd do określonych stref portu lotniczego.
Przemieszczające się pojazdy:
  • Najlepszym sposobem na uniknięcie potrącenia przez przemieszczający się pojazd jest zachowanie czujności, nasłuchiwanie i rozglądanie się dookoła, w szczególności w momencie wychodzenia z budynku lub hangaru na płytę lotniska.
  • Noszenie odzieży o dużej widoczności jest z reguły obowiązkowe na wszystkich zewnętrznych obszarach portów lotniczych.
  • Jeżeli na ziemi zostały oznakowane bezpieczne strefy lub przejścia, zawsze należy z nich korzystać.
  • Pamiętaj jednak o tym, że statek powietrzny lub pojazdy wykonujące wokół niego manewry na ograniczonej przestrzeni nie zawsze będą w stanie uniknąć przekroczenia wyznaczonych linii – należy zatem zachować czujność.
Silniki lotnicze i śmigła:
  • Silniki lotnicze są bardzo niebezpieczne. Należy trzymać się od nich w odpowiedniej odległości – szczególnie w przypadku, gdy są uruchomione lub gdy istnieje prawdopodobieństwo, że zostaną wkrótce uruchomione.
  • Wszystkie silniki lotnicze wytwarzają siłę ssącą, która może spowodować wciągnięcie osoby postronnej do wnętrza silnika. Zagrożenie to występuje zarówno z przodu, jak i po bokach silnika. Strefę tę określa się jako „strefę zasysania”, a znalezienie się w niej może zakończyć się śmiercią.
  • Silniki wytwarzają również strumień zaśmigłowy lub podmuch (silniki odrzutowe). Zjawiska te mogą generować wysoki poziom ciepła i siły na znacznym obszarze. Natężenie tej siły jest na tyle duże, że może spowodować przesunięcie innego sprzętu lub doprowadzić do wybicia szyb w pojazdach.
  • Można nie być w stanie w ogóle zauważyć obracających się śmigieł.
Silniki lotnicze i śmigła:
  • Należy trzymać się w odpowiedniej odległości od silników lotniczych. Jeżeli konieczne jest zbliżenie się do nich, należy to zrobić w momencie, w którym są one wyłączone, od strony boku statku powietrznego, ale z dala od silników – nie od przodu ani nie z tyłu.
  • Należy zawsze poczekać do momentu zaklinowania kół.
  • W przypadku konieczności przejścia z jednej strony statku powietrznego na drugą, należy go obejść:
    • od tyłu w przypadku statku powietrznego napędzanego śmigłem (należy zachować ostrożność w przypadku, gdy tylna część statku powietrznego również wyposażona jest w śmigła) lub
    • od przodu w przypadku odrzutowego statku powietrznego, na wypadek nieoczekiwanego uruchomienia silników.
Pamiętaj: NIGDY nie wolno przechodzić w pobliżu statku powietrznego, jeżeli jego silniki są uruchomione
Wirniki śmigłowców:
  • Łopaty wirnika opadają w dół w trakcie obracania się – nawet przy stosunkowo dużej prędkości obrotu – i mogą generować również niebezpieczne odchylenie strug powietrza, którego siła może przewrócić osoby postronne na ziemię lub przemieścić znajdujące się w pobliżu przedmioty.
  • Zjawisko to jest niebezpieczne zarówno w sytuacji, w której statek powietrzny pozostaje nieruchomy, jak i w momencie jego przemieszczania się.
  • Należy również zwrócić uwagę na ryzyko odniesienia obrażeń wskutek ciepła wylotowego i gazów wylotowych z silnika.
  • Wirniki ogonowe obracają się z niezwykle dużą prędkością, dlatego też ich dostrzeżenie może okazać się praktycznie niemożliwe. Fakt ten sprawia, że są one o wiele częstszą przyczyną obrażeń niż wirniki nośne.
  • Pył, a nawet stosunkowo duże przedmioty, mogą zostać uniesione w powietrze i rozrzucone na okolicznym obszarze ze znaczną siłą.
Wirniki śmigłowców:
  • Nie należy zbliżać się do śmigłowca, dopóki jego załoga nie zasygnalizuje, że jest to bezpieczne.
  • Do śmigłowca należy zawsze podchodzić ze strefy „bezpiecznej”, w której pilot widzi poruszające się osoby.
  • Do śmigłowca należy zawsze podchodzić w pozycji pochylonej, pamiętając o zdjęciu nakrycia głowy niebędącego zabezpieczającym nakryciem głowy oraz zabezpieczeniu wszelkich nieprzytroczonych przedmiotów.

Bezpieczne / ryzyko dopuszczalne / zagrożenie
Hałas wytwarzany przez statek powietrzny:
  • Długotrwałe narażenie na hałas wytwarzany przez statek powietrzny może doprowadzić do poważnego uszkodzenia słuchu.
  • Silniki odrzutowe mogą generować hałas wysokiej częstotliwości o natężeniu do 120 decybeli, co może skutkować trwałym uszkodzeniem słuchu osoby znajdującej się szczególnie blisko źródła hałasu lub narażonej na jego długotrwałe oddziaływanie przez długie okresy.
  • Pamiętaj: hałas generowany przez statek powietrzny może zagłuszyć odgłos innego zbliżającego się statku powietrznego lub nadjeżdżających pojazdów
Hałas wytwarzany przez statek powietrzny:
  • Wykonując pracę na płycie lotniska, należy zawsze nosić środki ochrony słuchu, najlepiej ochronniki słuchu.
  • Niektóre obszary będą oznaczone jako obowiązkowe strefy ochrony słuchu i będą wyraźnie oznakowane jako takie.
  • Należy również dołożyć starań, aby ograniczyć czas przebywania w hałaśliwym otoczeniu – nawet w przypadku noszenia środków ochrony słuchu.
  • Długotrwałe narażenie na hałas o niższym natężeniu może działać drażniąco, a noszenie ochraniaczy słuchu przez dłuższy okres może okazać się niewygodne.
  • Pamiętaj: w przypadku noszenia środków ochrony słuchu można nie usłyszeć zbliżającego się niebezpieczeństwa – przez cały czas należy bacznie obserwować otoczenie.
Zagrożenia o charakterze ogólnym:
  • Poślizgnięcia i upadki – powierzchnia płyty lotniska jest zwykle gładka, dlatego też w przypadku, gdy jest ona mokra lub pokryta lodem, może stać się śliska. Plamy oleju lub niewielkie plamy paliwa mogą spowodować, że powierzchnia płyty stanie się równie śliska nawet w sprzyjających warunkach pogodowych.
  • Oświetlenie – niektóre obszary lotniska mogą być słabo oświetlone, aby nie wprowadzać w błąd statków powietrznych podchodzących do lądowania. Może to wpłynąć na zwiększenie wskazanych powyżej zagrożeń. Przebywając w pobliżu statków powietrznych, należy zachować szczególną ostrożność, ponieważ czubki i krawędzie skrzydeł mogą być trudne do dostrzeżenia.
Zagrożenia o charakterze ogólnym:
  • Poślizgnięcia i upadki – należy zawsze nosić zatwierdzone obuwie. W przypadku wystąpienia opadów deszczu lub mroźnej pogody należy zachować ostrożność i zwracać uwagę na plamy oleju lub paliwa.
  • Oświetlenie – należy poruszać się ostrożnie i zawsze omijać statek powietrzny w odpowiedniej odległości, szczególnie w przypadku prowadzenia pojazdu.


3. Praca na statku powietrznym

Zazwyczaj przeprowadzanie kontroli ładunku ani pobieranie próbek nie jest konieczne na pokładzie statku powietrznego, ale gdyby okazało się to niezbędne, należy powiadomić o planowanych działaniach pilota, personel naziemny oraz wszelkich innych pracowników przebywających w pobliżu.


3.1 Uzyskiwanie dostępu

Dostęp do statku powietrznego Dostęp do ładowni statku powietrznego

3.2 Praca na pokładzie

Niektóre zagrożenia występują we wszystkich częściach statku powietrznego. Wyposażenie statku powietrznego: Strefy dla pasażerów: Schowki bagażowe i przestrzeń ładunkowa: Toalety: Kuchnia: Ładownie: Pamiętaj: wykonując pracę w tego rodzaju niebezpiecznym otoczeniu, należy odwołać się do odpowiednich przepisów i wytycznych krajowych.



W celu uzyskania dalszych informacji należy odwołać się do obowiązujących przepisów i wytycznych odpowiedniej administracji krajowej.

Wskazówki przedstawione w niniejszej sekcji mają stanowić ogólne przypomnienie o zagrożeniach, z jakimi można się zetknąć w trakcie przeprowadzania kontroli i pobierania próbek, oraz o sprzęcie ochronnym, który należy stosować, i środkach ostrożności, jakie należy podjąć.

Ostatnia rewizja 15.7.2021