Huidirriterende stoffen
Gezondheid en veiligheid

Een "huidirriterende stof" is een stof die huidontsteking en in het bijzonder een aandoening met de naam dermatitis veroorzaakt. Huidirriterende stoffen worden ingedeeld in twee groepen naargelang hun potentieel om dermatitis te veroorzaken:

• primaire huidirriterende stoffen veroorzaken een rechtstreekse ontsteking op de plaats van contact met de huid;
• secundaire huidirriterende stoffen veroorzaken soortgelijke effecten na een zekere blootstellingsperiode, waarbij de ontsteking niet beperkt blijft tot een specifiek deel van het lichaam.

Dermatitis is een huidaandoening met uiteenlopende symptomen en graden van ernst. Het begint meestal met irritatie en roodheid. Soms zwelt de getroffen zone ook op. In bepaalde gevallen ontstaan er blaren en wanneer deze openbarsten, kan er zich een septische ontsteking voordoen. Elk lichaamsdeel kan hierdoor worden getroffen in het geval van contact met een huidirriterende stof. Dermatitis doet zich doorgaans voor op de handen en armen, maar kan zich ook verspreiden naar andere lichaamsdelen als er geen medische behandeling wordt toegepast. De meest ernstige effecten worden vaak pas laat zichtbaar.

Dit zijn de twee voornaamste soorten:

• Irritatieve contactdermatitis: Doet zich voor kort na contact met een sterk irriterende stof, of gedurende langere periode na herhaaldelijk contact met een zwakkere irriterende stof. Irriterende stoffen kunnen chemisch, biologisch, mechanisch of fysiek van aard zijn. Herhaaldelijk en langdurig contact met water (bijv. meer dan 20 keer de handen wassen of natte handen hebben gedurende meer dan 2 uur per shift) kan ook irritatieve dermatitis veroorzaken.
• Allergische contactdermatitis: Doet zich voor wanneer de patiënt een allergie ontwikkelt voor een bepaalde stof. Is de persoon eenmaal „sensitief“, dan is dit waarschijnlijk permanent en kan elk contact van de huid met die stof allergische contactdermatitis veroorzaken. Huidallergenen zijn vaak ook irriterende stoffen.

Er zijn talrijke stoffen die de huid kunnen irriteren, maar doorgaans behoren ze tot een van de volgende groepen:

• Minerale oliën: alle soorten oliën, met inbegrip van diesel en andere stookoliën, kunnen huidirritatie veroorzaken, hoewel bepaalde soorten meer schade veroorzaken dan andere. Oliën veroorzaken een vorm van dermatitis die bekend staat als "olieacne", met puistjes en mee-eters op de huid waar de poriën verstopt zijn en er zich een septische ontsteking heeft voorgedaan. Olieacne doet zich doorgaans enkel voor op de plaatsen waar rechtstreeks contact is geweest met olie of kleding met olievlekken.
• Chemische stoffen: sommige chemische stoffen, in het bijzonder sterke alkaliën en sommige zuren, dringen door in de huid en vormen zweren of "gaten" die slechts moeizaam genezen. Hieronder vallen:
  • explosieven;
  • sommige insecticiden;
  • chroomzuur;
  • gechloreerde naftalenen en difenylen;
  • chromaten;
  • bichromaten;
  • nikkelzouten;
  • rubberversnellers;
  • kwikverbindingen;
  • formaldehyde, een bijzonder sterke huidirriterende stof die een ernstige vorm van dermatitis kan veroorzaken.
• Oplos- en ontvettingsmiddelen: Kunnen dermatitis veroorzaken door het natuurlijke vet van de huid op te lossen. Ze maken de huid ook gevoeliger voor schade van andere stoffen. Tot deze middelen behoren:
• paraffine;
• terpentijn;
• petroleumproducten;
• trichloorethyleen;
• en andere oplosmiddelen.
• Teer, pek en steenkoolteerproducten: Langdurige blootstelling aan pek en teer kunnen wratten of zweren veroorzaken die kwaadaardig kunnen worden.
• Overige stoffen: Het is bekend dat langdurig contact met bepaalde andere stoffen dermatitis kan veroorzaken, bijvoorbeeld:
  • suiker;
  • sommige houtsoorten;
  • sommige soorten antibiotica;
  • cement;
  • sommige bloemen.
• Zure en alkalische materialen: De pH-schaal gaat van het meest zuur (0,0) naar het meest alkalisch (14,0). De pH-waarde van de menselijke huid is meestal neutraal tot licht zuur (ongeveer pH7). Een groot aantal veel voorkomende producten zijn aanzienlijk sterk alkalisch of zuur en lange blootstelling eraan kan dermatitis veroorzaken.

Bij normale bemonsteringswerkzaamheden is de kans op langdurige blootstelling klein, maar een lek of beschadigde verpakking kunnen ertoe leiden dat schijnbaar onschadelijke levensmiddelen op uw kledij of PBM terechtkomen waardoor het risico op langdurige blootstelling toeneemt.

Denk eraan: langdurig werken in overmatige warmte en vochtigheid kan de huid gevoeliger maken voor ontsteking.

Het is eenvoudiger dermatitis te voorkomen dan te genezen. De preventieve maatregelen worden in drie groepen ingedeeld:

• Milieubescherming: dit betekent dat de gevaarlijke stof wordt vervangen door iets dat geen huidirritatie kan veroorzaken. Dit is doorgaans echter niet mogelijk aangezien u de gevaarlijke stoffen meestal in de bedrijfsruimten van een handelaar tegenkomt. Ventilatie- of afzuigingsapparatuur kan ook helpen.
• Persoonlijke bescherming: veiligheidskleding (bv. handschoenen en beschermingscrèmes) kan het contact tussen de huid en irriterende stoffen verminderen, maar het is beter zowel de huid als de kleding die met de stof in aanraking kan komen, te beschermen. Dit komt omdat verontreinigde kleding die met de huid in aanraking komt voor langdurige blootstelling aan de stof zorgt, waardoor de effecten nog veel erger zijn. Als de irriterende stof door de kleding dringt, kan deze door de wrijving van de kleding (bv. aan de kraag, manchetten of broeksband) in de huid trekken. Stof kan ook doordringen in de kleding en zich mengen met zweet, waardoor de huid geïrriteerd kan raken. Dit gebeurt meestal enkel op plaatsen van het lichaam die bijzonder gevoelig zijn voor transpiratie, zoals de nek, de oksels en de lies.
• Hygiëne na blootstelling: Dit betekent dat u uw handen en andere blootgestelde delen van de huid moet wassen of indien nodig een douche moet nemen. Ook moeten restanten van de producten uit de kledij of PBM worden gewassen of verwijderd.

Gelieve de wetgeving en de richtlijnen van uw nationale overheidsdiensten te raadplegen voor meer informatie.