Το κεφάλαιο αυτό περιέχει πληροφορίες σχετικά με τη θεσμοθετημένη σύνταξη.

Καλύπτει τα εξής:

• θεσμοθετημένη σύνταξη,
• εφάπαξ ποσό θεσμοθετημένης σύνταξης.

Πότε είμαι δικαιούχος

Θεσμοθετημένη σύνταξη

Η ηλικία συνταξιοδότησης είναι τα 65 έτη. Η συνταξιοδότηση στα 63 είναι δυνατή υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Οι μεταλλωρύχοι μπορούν να λάβουν σύνταξη στην ηλικία των 63 ετών εφόσον εργάστηκαν σε ορυχείο για τουλάχιστον 3 χρόνια και δικαιούνται μείωση της συντάξιμης ηλικίας κατά ένα μήνα για κάθε πέντε μήνες τέτοιας απασχόλησης, υπό την προϋπόθεση ότι δεν εξακολουθούν να ασκούν τη δραστηριότητα αυτή. Δεν μπορούν ωστόσο να πάρουν σύνταξη πριν από την ηλικία των 58 ετών. Η κυπριακή νομοθεσία δεν προβλέπει πρόωρη συνταξιοδότηση για άλλες περιπτώσεις.

Ειδική παροχή σε πρόσωπα με θαλασσαιμία καταβάλλεται σε ασφαλισμένους με θαλασσαιμία από την ηλικία των 50 εφόσον πληρούν τις ασφαλιστικές προϋποθέσεις για θεσμοθετημένη σύνταξη στη συντάξιμη ηλικία.Η ειδική παροχή καταβάλλεται μέχρι την ημερομηνία που ο δικαιούχος δικαιούται θεσμοθετημένη σύνταξη ή μέχρι τη συντάξιμη ηλικία των 65.

Καταβολή εφάπαξ ποσού αντί για θεσμοθετημένη σύνταξη

Το εφάπαξ ποσό καταβάλλεται στα άτομα που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για τη χορήγηση θεσμοθετημένης σύνταξης στην ηλικία των 68 ετών. Το εφάπαξ ποσό δεν καταβάλλεται εάν το ενδιαφερόμενο άτομο δικαιούται κοινωνική σύνταξη.

Ποιες προϋποθέσεις πρέπει να πληρούνται

Από την πρώτη Δευτέρα του 2017, προκειμένου ένα ασφαλισμένο άτομο να δικαιούται θεσμοθετημένη σύνταξη θα πρέπει:

α) να είναι σε ηλικία συνταξιοδότησης, δηλαδή την ηλικία των 65 ετών,

β) να έχει συμπληρώσει πραγματική βασική ασφάλιση τουλάχιστον 15 ασφαλιστικές μονάδες και να έχουν παρέλθει 780 εβδομάδες από την εβδομάδα έναρξης της ασφάλισης.

Ωστόσο, ένα ασφαλισμένο άτομο δικαιούται να λάβει θεσμοθετημένη σύνταξη όταν κλείσει τα 63 έτη, εάν:

• πληροί την παραπάνω ασφαλιστική προϋπόθεση και αν ο αριθμός των ασφαλιστικών μονάδων της βασικής ασφάλισης (πραγματικής και εξομοιούμενης) δεν είναι μικρότερος από το 70 % του αριθμού των ετών που εμπίπτουν στη σχετική περίοδο αναφοράς ή
• κατά τη συμπλήρωση του 63^ου έτους δικαιούταν σύνταξη ανικανότητας ή
• είναι ηλικίας μεταξύ 63 και 65 ετών και θα δικαιούταν σύνταξη ανικανότητας αν δεν είχε κλείσει τα 63 έτη.

Οι ασφαλισμένοι που πάσχουν από θαλασσαιμία δικαιούνται ειδική παροχή όταν φτάσουν την ηλικία των 50 ετών εφόσον πληρούν τις σχετικές ασφαλιστικές προϋποθέσεις όπως αναφέρεται παραπάνω κατά τη συντάξιμη ηλικία.

Καταβολή εφάπαξ ποσού αντί για σύνταξη

Αν το ασφαλισμένο άτομο έκλεισε τα 68 έτη και δεν πληροί τις ασφαλιστικές προϋποθέσεις για τη χορήγηση θεσμοθετημένης σύνταξης, δικαιούται ένα εφάπαξ ποσό αντί για σύνταξη, εάν έχει συμπληρώσει πραγματική βασική ασφάλιση 6 τουλάχιστον ασφαλιστικών μονάδων και αν έχουν παρέλθει 312 εβδομάδες από την εβδομάδα έναρξης της ασφάλισης.

Το εφάπαξ ποσό δεν καταβάλλεται εάν το ασφαλισμένο άτομο δικαιούται κοινωνική σύνταξη.

Τι δικαιούμαι και πώς μπορώ να το διεκδικήσω

Ποσό σύνταξης

Η θεσμοθετημένη σύνταξη περιλαμβάνει τη βασική και τη συμπληρωματική σύνταξη.

Το εβδομαδιαίο ποσό της βασικής σύνταξης ισοδυναμεί με το 60 % της εβδομαδιαίας αξίας του ετήσιου μέσου όρου ασφαλιστικών μονάδων που έχει σε πίστη του ο ασφαλισμένος στη βασική του ασφάλιση κατά την περίοδο αναφοράς,με δυνατότητα αύξησης στο 80 %, 90 % ή 100 %, ανάλογα με την ύπαρξη ενός, δύο ή τριών εξαρτώμενων μελών. Σε περίπτωση ασφαλισμένης που δε δικαιούται σύνταξη για το σύζυγό της,καταβάλλεται αύξηση 10 % για κάθε εξαρτώμενο άτομο μέχρι δύο.

Το εβδομαδιαίο ποσό της συμπληρωματικής σύνταξης ισούται με 1,5 % της εβδομαδιαίας αξίας του ολικού αριθμού των ασφαλιστικών μονάδων της συμπληρωματικής ασφάλισης του ασφαλισμένου.

Το σύνολο της σύνταξης δεν μπορεί να είναι κατώτερη από το 85 % της βασικής σύνταξης που θα καταβαλλόταν εάν το ασφαλισμένο άτομο είχε πλήρη ασφάλιση στο βασικό μέρος του Σχεδίου.

Για τον υπολογισμό του ύψους της σύνταξης, οι ασφαλιστέες αποδοχές ενός ασφαλισμένου ατόμου αναπροσαρμόζονται βάσει του ποσού των βασικών ασφαλιστέων αποδοχών που ισχύουν την ημέρα της συνταξιοδότησής του.

Η μηνιαία σύνταξη υπολογίζεται τετραπλασιάζοντας το εβδομαδιαίο ποσό.

Το Δεκέμβριο κάθε έτους, καταβάλλεται η 13^η σύνταξη, η οποία ισοδυναμεί με το 1/12 της σύνταξης που καταβλήθηκε κατά τη διάρκεια όλου του έτους.

Οι συντάξεις αναπροσαρμόζονται κάθε χρόνο βάσει της αύξησης των ασφαλιστέων αποδοχών και του δείκτη τιμών καταναλωτή.

Η ειδική παροχή σε πρόσωπα με θαλασσαιμία υπολογίζεται με τον ίδιο τρόπο όπως για τη θεσμοθετημένη σύνταξη στη συντάξιμη ηλικία.

Ένας συνταξιούχος, ο οποίος εργάστηκε και έλαβε εισόδημα κατά την περίοδο μεταξύ της συνταξιοδότησής του και της ημερομηνίας συμπλήρωσης του 65^ου έτους, δικαιούται αύξηση του εβδομαδιαίου ποσού της σύνταξής του ίση με το 1/52 του 1,5 % του εν λόγω εισοδήματος.

Αναλογιστική μείωση της θεσμοθετημένης σύνταξης

Το ύψος της θεσμοθετημένης σύνταξης, που καταβάλλεται σε άτομα που αποκτούν δικαίωμα θεσμοθετημένης σύνταξηςαπό την ηλικία των 63 ετών, είναι μειωμένο εφ’ όρου ζωής (με την υποβολή αίτησης θεσμοθετημένης σύνταξης, με την οποία το άτομο δηλώνει πότε επιθυμεί να αρχίσει να λαμβάνει την καταβολή της σύνταξης) αν οουσιώδης χρόνος του εμπίπτει στην περίοδο:

Από την 1^η Ιανουαρίου 2016 κι έπειτα, κατά 0,5 % για κάθε συμπληρωμένο μήνα ή μέρος αυτού, που περιλαμβάνεται στο χρονικό διάστημα από την ημερομηνία έναρξης καταβολής της σύνταξης μέχρι και την ημερομηνία συμπλήρωσης του 65^ου έτους (π.χ. μείωση κατά 12 %, εάν η καταβολή της σύνταξης ξεκινήσει στην ηλικία των 63 ετών).

Διευκρινίζεται ότι, η αναλογιστική μείωση ισχύει τόσο στην περίπτωση των ασφαλισμένων ατόμων που δικαιούνται την κατώτατη θεσμοθετημένη σύνταξη όσο και στην περίπτωση συνταξιούχων χηρείας των οποίων ο/η αποθανών/-ούσα σύζυγος, ανάλογα με την περίπτωση,λάμβανε θεσμοθετημένη σύνταξη. Επιπλέον, η αναλογιστική μείωση ισχύει και στο επίδομα ορφανίας που προκύπτει από το θάνατο γονέα που λάμβανε θεσμοθετημένη σύνταξη.

Για να δικαιούται θεσμοθετημένη σύνταξη/ειδική παροχή σε πρόσωπα με θαλασσαιμία, το ασφαλισμένο άτομο πρέπει να υποβάλει αίτηση μέσω ειδικού εντύπου, η οποία μπορεί να εξασφαλιστεί από οποιοδήποτε Επαρχιακό Γραφείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Κέντρο Εξυπηρέτησης του Πολίτη (ΚΕΠ), Κέντρο Πολίτη (ΚΕ.ΠΟ) ή μέσω του διαδικτύου. Η αίτηση πρέπει να συνοδεύεται από όλα τα απαραίτητα πρωτότυπα πιστοποιητικά που αναφέρονται στο έντυπο της αίτησης, το οποίο αφού συμπληρωθεί, να παραδοθεί σε οποιοδήποτε Επαρχιακό Γραφείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Κέντρο Εξυπηρέτησης του Πολίτη (ΚΕΠ) ή Κέντρο Πολίτη (ΚΕ.ΠΟ).

Προθεσμία υποβολής της αίτησης

Η αίτηση θα πρέπει να υποβληθεί εντός 3 μηνών πριν από την απαιτούμενη ημερομηνία καταβολής της σύνταξης/της ειδικής παροχής σε πρόσωπα με θαλασσαιμία. Αν η αίτηση υποβληθεί εκπρόθεσμα, μόνο 3 μήνες θα καταβληθούν αναδρομικά.

Για την καταβολή του εφάπαξ ποσού, η αίτηση θα πρέπει να υποβληθεί το αργότερο εντός 3 μηνών. Εάν η αίτηση υποβληθεί εκπρόθεσμα, η καταβολή του εφάπαξ ποσού θα μειωθεί κατά 1/12 για κάθε μήνα καθυστέρησης.

Λεξιλόγιο

• Ασφαλιστέες αποδοχές: το ποσό των αποδοχών του ασφαλισμένου βάσει του οποίου καταβάλλονται οι εισφορές.
• Ασφαλιστικές μονάδες: το αποτέλεσμα που προκύπτει από τη μετατροπή των πραγματικών και εξομοιούμενων ασφαλιστέων αποδοχών σε ασφαλιστικές μονάδες.
• Βασικές ασφαλιστέες αποδοχές: το ποσό των ασφαλιστέων αποδοχών που ορίζεται κάθε χρόνο και αυξάνεται με διάταγμα του Υπουργικού Συμβουλίου (το οποίο δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας) βάσει της ποσοστιαίας αύξησης του μέσου όρου των ασφαλιστέων αποδοχών κατά το προηγούμενο έτος εισφορών σε σύγκριση με το αμέσως προηγούμενο έτος εισφορών.
• Βασική ασφάλιση: περιλαμβάνει τις ασφαλιστέες αποδοχές κάθε χρόνου μέχρι το ποσό των βασικών ασφαλιστέων αποδοχών, δηλαδή μέχρι μία μονάδα.
• Εβδομαδιαία αξία: η αποτίμηση της ασφαλιστικής μονάδας σε ασφαλιστέες αποδοχές, με βάση το εβδομαδιαίο ποσό των βασικών ασφαλιστέων αποδοχών.
• Εξαρτώμενα μέλη:

• O/Η σύζυγος με τον/την οποία συζεί ή/και τον/την οποία συντηρεί αποκλειστικά ή κατά κύριο λόγο. Από την 1^η Ιανουαρίου 2013, εάν ο/η σύζυγος εργάζεται, δεν χορηγείται η προσαύξηση εξαρτώμενης συζύγου,
  • παιδί ηλικίας κάτω των 15 ετών,
  • άγαμη κόρη ηλικίας μεταξύ 15 και 23 ετών που τυγχάνει τακτικής εκπαίδευσης,
  • άγαμος γιος ηλικίας μεταξύ 15 και 25 ετών που υπηρετεί τη θητεία του στην Εθνική Φρουρά ή που τυγχάνει τακτικής εκπαίδευσης,
  • παιδί ανεξαρτήτου ηλικίας, το οποίο είναι μόνιμα ανίκανο για αυτοσυντήρηση,
  • σύζυγος, ο οποίος δεν δύναται να εργαστεί ή που συντηρείται από τη σύζυγό του,
  • γονέας, ο οποίος είναι ανίκανος για εργασία και συντηρείται από το ασφαλισμένο άτομο
  • νεότερος/-η ανήλικος/-η αδερφός ή αδερφή, αν συντηρείται από το ασφαλισμένο άτομο.

• Εξομοιούμενη ασφάλιση: ασφαλιστέες αποδοχές για τις οποίες το ασφαλισμένο άτομο δεν υποχρεούται να καταβάλει εισφορές:
  • για οποιαδήποτε περίοδο τακτικής φοίτησης σε εκπαιδευτικό ίδρυμα μετά την ηλικία των 16 ετών,
  • για τις περιόδους θητείας στην Εθνική Φρουρά,
  • για τις περιόδους κατά τις οποίες έλαβε επίδομα ασθενείας, ανεργίας, μητρότητας, πατρότητας, σωματικής βλάβης ή σύνταξης ανικανότητας από το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων,
  • για οποιαδήποτε περίοδο αποχής από την εργασία λόγω γονικής άδειας.

Κατά τον υπολογισμό του δικαιώματος και του ύψους της θεσμοθετημένης σύνταξης και σύνταξης χηρείας για ένα ασφαλισμένο άτομο που απεβίωσε κατά ή μετά την ηλικία συνταξιοδότησης, λαμβάνεται υπόψη εξομοιούμενη ασφάλιση τακτικής εκπαίδευσης μόνο για 6 χρόνια,δηλαδή μέχρι 6 ασφαλιστικές μονάδες. Αξίζει να σημειωθεί ότι για όλες τις υπόλοιπες παροχές λαμβάνεται υπόψη όλη η περίοδος εξομοιούμενης ασφάλισης τακτικής εκπαίδευσης χωρίς κανέναν περιορισμό. Προκειμένου μια ασφαλισμένη γυναίκα να είναι δικαιούχος σύνταξης ή αύξησης του ποσού της σύνταξής της , δικαιούται – για κάθε τέκνο που γέννησε ή υιοθέτησε – εξομοιούμενη ασφάλιση για περίοδο έως 156 εβδομάδες εντός των 12 ετών μετά τη γέννηση κάθε παιδιού για να καλύψει πιθανά κενά της ασφάλισής της.

• Έτος εισφορών: για τους μισθωτούς, των οποίων οι αποδοχές ορίζονται σε μηνιαία βάση, σημαίνει ημερολογιακό έτος.Για τα υπόλοιπα ασφαλισμένα άτομα, σημαίνει περίοδο 52 ή 53 εβδομάδων, που ξεκινά την πρώτη Δευτέρα κάθε έτους και τελειώνει την Κυριακή πριν από την πρώτη Δευτέρα του επόμενου έτους.
• Ουσιώδης χρόνος: όσον αφορά τις παροχές, σημαίνει την πρώτη ημέρα κατά την οποία το άτομο δικαιούται την παροχή, εάν υπέβαλε αίτηση για την εν λόγω παροχή εντός της καθορισμένης προθεσμίας.
• Περίοδος αναφοράς: η περίοδος που ξεκινά την πρώτη μέρα του έτους εισφορών κατά τη διάρκεια του οποίου το ασφαλισμένο άτομο συμπλήρωσε την ηλικία των 16 και που τελειώνει την τελευταία εβδομάδα πριν από την εβδομάδα κατά την οποία το άτομο αποκτά δικαίωμα σε σύνταξη (ουσιώδης χρόνος).
• Πραγματική ασφάλιση: αναφέρεται σε όλες τις ασφαλιστέες αποδοχές για τις οποίες καταβλήθηκαν εισφορές.
• Πραγματική βασική ασφάλιση: αναφέρεται στις ασφαλιστέες αποδοχές κάθε έτους βάσει του οποίου καταβλήθηκαν εισφορές μέχρι του ποσού των βασικών ασφαλιστέων αποδοχών.
• Συμπληρωματική ασφάλιση: περιλαμβάνει τις ασφαλιστέες αποδοχές κάθε έτους πέραν του ποσού των βασικών ασφαλιστέων αποδοχών.
• Σχετικό έτος εισφορών:όσον αφορά τις παροχές,σημαίνει το τελευταίο έτος εισφορών πριν από το έτος παροχών, το οποίο περιλαμβάνει την ημερομηνία κατά την οποία πρέπει να ικανοποιούνται οι σχετικές με την παροχή ασφαλιστικές προϋποθέσεις (π.χ. για το πρώτο εξάμηνο του 2023 το σχετικό έτος εισφορών είναι το 2021 και για το δεύτερο εξάμηνο του 2023 το σχετικό έτος εισφορών είναι το 2022).

Έντυπα προς συμπλήρωση

• Αίτηση για θεσμοθετημένη σύνταξη
• Αίτηση για ειδική παροχή σε πρόσωπα με θαλασσαιμία

Μάθετε τα δικαιώματά σας

Οι παρακάτω σύνδεσμοι ορίζουν τα νόμιμα δικαιώματά σας. Δεν είναι ιστότοποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και δεν αντιπροσωπεύουν τις απόψεις της Επιτροπής:

• http://www.mlsi.gov.cy/mlsi/sid/sidv2.nsf/All/9CD6011AC9CD2687C2257A87002602C6?OpenDocument
• http://www.mlsi.gov.cy/mlsi/sid/sidv2.nsf/All/771DEDEAD70428C5C2257E4A0043D4C1?OpenDocument

Δημοσίευμα και ιστότοπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής:

• Συνταξιοδότηση στο εξωτερικό

Επικοινωνία

Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Κεντρικά Γραφεία

Λεωφόρος Βύρωνος 7

1465 Λευκωσία

ΚΥΠΡΟΣ

http://www.mlsi.gov.cy/sid