Plan odbudowy dla Europy

Największy w historii pakiet środków na rzecz ożywienia gospodarki

Długoterminowy budżet UE w połączeniu z NextGenerationEU, tymczasowym instrumentem pobudzającym ożywienie gospodarki, to największy pakiet środków, jaki został dotychczas sfinansowany z unijnego budżetu. Łączna kwota 1,8 bln euro pomoże odbudować gospodarkę Europy po kryzysie wywołanym COVID-19. Nowa Europa będzie bardziej przyjazna dla środowiska, bardziej cyfrowa i odporniejsza na kryzysy.

Nowy wieloletni budżet będzie dysponował lepszymi mechanizmami elastyczności, dzięki którym będziemy w stanie zaspokoić nieprzewidziane potrzeby. Jest to budżet dostosowany nie tylko do obecnych realiów, ale również uwzględnia niepewne sytuacje w przyszłości.

Ostatni etap negocjacji w sprawie długoterminowego budżetu UE zakończył się 17 grudnia 2020 r.

Najważniejsze elementy porozumienia

Ponad 50 proc. wspomnianej kwoty zostanie przeznaczone na modernizację między innymi poprzez:

	badania naukowe i innowacje z wykorzystaniem programu „Horyzont Europa”
	sprawiedliwą transformację klimatyczną i cyfrową z wykorzystaniem Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i programu „Cyfrowa Europa”
	gotowość, odbudowę i odporność na kryzysy, finansowane za pomocą Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, rescEU i nowego programu działań w dziedzinie zdrowia – UE dla zdrowia.

Poza tym w pakiecie uwzględniono

	modernizację realizowanych od dawna polityk, takich jak polityka spójności i wspólna polityka rolna, aby zmaksymalizować ich wkład w realizację priorytetów Unii
	walkę ze zmianą klimatu – 30 proc. środków unijnych, czyli dotychczas największy odsetek na ten cel w europejskim budżecie
	ochronę różnorodności biologicznej i równouprawnienie płci.

Wieloletnie ramy finansowe 2021–2027
całkowite przydziały środków według działu*

_{Wszystkie kwoty przedstawiono w mld EUR, w cenach stałych z 2018 r. Źródło: Komisja Europejska}

_{* Kwoty obejmują ukierunkowane wzmocnienie dziesięciu programów łączną kwotą 15 mld euro w porównaniu z porozumieniem z 21 lipca 2020 r. Te programy to „Horyzont Europa”, Erasmus+, Program UE dla zdrowia, Fundusz Zintegrowanego Zarządzania Granicami, Prawa i Wartości, Kreatywna Europa, InvestEU, Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej, pomoc humanitarna.}

NextGenerationEU

NextGenerationEU to tymczasowy instrument odbudowy gospodarczej o wartości 750 mld euro, który ma pomóc naprawić bezpośrednie szkody gospodarcze i społeczne spowodowane pandemią koronawirusa. Europa po pandemii COVID-19 stanie się bardziej przyjazna dla środowiska, bardziej cyfrowa, odporniejsza i lepiej przygotowana na obecne i przyszłe wyzwania.

• Europejski Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności: najważniejszy element NextGenerationEU, którego budżet wynosi 672,5 mld euro w formie pożyczek i dotacji na wsparcie reform i inwestycji podejmowanych przez państwa UE. Ma to na celu złagodzenie gospodarczych i społecznych skutków pandemii koronawirusa oraz zapewnienie, by europejska gospodarka i społeczeństwo były bardziej zrównoważone, odporne i lepiej przygotowane na wyzwania i możliwości związane z transformacją ekologiczną i cyfrową. Państwa członkowskie opracowują plany odbudowy i zwiększania odporności, aby uzyskać dostęp do funduszy w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności.
• Wsparcie na rzecz odbudowy służącej spójności oraz terytoriom Europy (REACT-EU): NextGenerationEU obejmuje również 47,5 mld euro na nową inicjatywę REACT-EU. W jej ramach środki reagowania kryzysowego i kryzysowe środki naprawcze stosowane w ramach inicjatywy inwestycyjnej w odpowiedzi na koronawirusa oraz inicjatywy inwestycyjnej „plus” w odpowiedzi na koronawirusa są kontynuowane i ulepszane. Narzędzie to pomoże w ekologicznej i cyfrowej odbudowie gospodarki i zwiększeniu jej odporności. Fundusze zostaną udostępnione:
  - Europejskiemu Funduszowi Rozwoju Regionalnego (EFRR)
  - Europejskiemu Funduszowi Społecznemu (EFS)
  - Europejskiemu Funduszowi Pomocy Najbardziej Potrzebującym (FEAD).
  Te dodatkowe kwoty będą przekazywane z instrumentu NextGenerationEU w latach 2021–2022 oraz już w 2020 r. w ramach ukierunkowanego dostosowania obecnych ram finansowych.
• Środki z NextGenerationEU zasilą też dodatkowo inne europejskie programy lub fundusze, takie jak „Horyzont 2020”, InvestEU, programy rozwoju obszarów wiejskich czy Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST).

Środki z NextGenerationEU

_{Źródło: Konkluzje z posiedzenia Rady Europejskiej, 21 lipca 2020 r.}

Liczby

NextGenerationEU według kraju UE

• Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności: przydział dotacji według państw członkowskich (ceny z 2018 r.)
• REACT-EU: przydziały na 2021 r.
• Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji: przydziały według państwa członkowskiego

WRF według kraju UE

• Podział środków w ramach polityki spójności według państw członkowskich (ceny z 2018 r.) w WRF 2021-2027
• Podział środków w ramach polityki spójności według państw członkowskich (ceny bieżące) w WRF 2021-2027
• Podział środków na płatności bezpośrednie (w ramach EFRG) według państw członkowskich (ceny bieżące) w WRF 2021-2027
• Podział środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich według państw członkowskich w WRF 2021-2027 (tylko WRF, ceny bieżące)

Finansowanie długoterminowego budżetu UE i NextGenerationEU

Długoterminowy budżet UE będzie nadal finansowany z dotychczasowych źródeł dochodów w budżecie UE, jakimi są: cła, wkłady państw członkowskich oparte na podatku od wartości dodanej (VAT) i na dochodzie narodowym brutto (DNB). Z kolei od 1 stycznia 2021 r. wprowadzone zostanie nowe źródło dochodów budżetu UE, czyli wkład krajowy oparty na odpadach opakowaniowych z tworzyw sztucznych niepoddanych recyklingowi. Aby sfinansować odbudowę gospodarczą, Unia Europejska zaciągnie pożyczki na rynkach finansowych, na warunkach bardziej korzystnych od tych, które mogłoby uzyskać wiele spośród państw członkowskich. Następnie Komisja dokona redystrybucji tych kwot. Aby Komisja mogła rozpocząć zaciąganie pożyczek, konieczna jest ratyfikacja nowej decyzji w sprawie zasobów własnych przez wszystkie państwa członkowskie zgodnie z ich wymogami konstytucyjnymi.

Jasny harmonogram wprowadzania nowych źródeł dochodów w celu ułatwienia spłaty pożyczek

Do czerwca 2021 r. Komisja przedstawi wnioski w sprawie źródeł dochodów związane z:

	mechanizmem dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji
	opłatą cyfrową
	unijnym systemem handlu uprawnieniami do emisji.

Do czerwca 2024 r. Komisja zaproponuje nowe źródła dochodów, takie jak:

	podatek od transakcji finansowych
	wkład finansowy związany z sektorem przedsiębiorstw
	nowa wspólna podstawa opodatkowania osób prawnych.

Dalsze działania

Komisja Europejska rozpocznie przydzielanie środków z kolejnych wieloletnich ram finansowych (długoterminowego budżetu UE) 1 stycznia 2021 r., po przyjęciu odpowiednich przepisów sektorowych oraz rocznego budżetu na 2021 r. przez Parlament Europejski i Radę.

Z kolei, aby Komisja mogła rozpocząć zaciąganie pożyczek w ramach NextGenerationEU, konieczna jest jeszcze ratyfikacja decyzji w sprawie zasobów własnych przez wszystkie państwa członkowskie zgodnie z ich wymogami konstytucyjnymi.

Komisja liczy na zaangażowanie państw członkowskich i jak najszybsze działanie w interesie swoich obywateli.

Beneficjenci

Każdy może zostać beneficjentem środków z budżetu UE. Wyszukaj aktualne i planowane zaproszenia do składania wniosków o finansowanie. Przejrzyj informacje o programach finansowania i przyznawaniu środków i złóż wniosek online.

Dowiedz się, jak przebiega procedura przetargowa i jakich zamówień udziela Komisja Europejska.

Kontekst

2 maja 2018 r. Komisja przedstawiła wniosek dotyczący kolejnego długoterminowego budżetu UE. Krótko po wniosku dotyczącym ram finansowych przedłożono wnioski ustawodawcze dotyczące 37 programów sektorowych m.in. w takich dziedzinach jak polityka spójności i polityka rolna, a także wnioski dotyczące takich programów jak Erasmus, „Horyzont Europa”. W okresie od 2018 r. do początku 2020 r. Komisja ściśle współpracowała z rotacyjną prezydencją Rady oraz z Parlamentem Europejskim, aby zapewnić postęp w negocjacjach.

27 maja 2020 r., w reakcji na bezprecedensowy kryzys spowodowany koronawirusem, Komisja Europejska zaproponowała tymczasowe narzędzie służące odbudowie gospodarki – NextGenerationEU – o wartości 750 mld euro, a także zwiększenie środków w długoterminowym budżecie UE na lata 2021-2027, z przeznaczeniem na określone cele.

21 lipca 2020 r. szefowie państw lub rządów UE osiągnęli polityczne porozumienie w sprawie tego pakietu.

10 listopada 2020 r. Parlament Europejski i Rada osiągnęły porozumienie w sprawie pakietu.

10 grudnia 2020 r. państwa członkowskie UE w Radzie Europejskiej na szczeblu Rady zgodziły się na przyjęcie rozporządzenia w sprawie WRF oraz decyzji w sprawie zasobów własnych.

17 grudnia 2020 r. Rada postanowiła przyjąć kolejny długoterminowy budżet UE na lata 2021– 2027. Był to ostatni etap procesu zatwierdzania budżetu. Poprzedziło go głosowanie 16 grudnia, kiedy to Parlament Europejski zatwierdził rozporządzenie w sprawie WRF znaczącą większością głosów.

18 grudnia 2020 r. Parlament Europejski i Rada osiągnęły porozumienie w sprawie Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, który jest kluczowym mechanizmem NextGenerationEU.