Plan odbudowy dla Europy

Wprowadzenie

Oto NextGenerationEU. To więcej niż plan odbudowy. To jedyna w swoim rodzaju szansa na wyjście z pandemii z większą siłą, transformację naszych gospodarek, tworzenie możliwości i miejsc pracy w Europie, w jakiej chcemy żyć. Mamy wszystko, by to osiągnąć.   Mamy wizję, mamy plan i uzgodniliśmy, że wspólnie zainwestujemy 806,9* mld euro.    Już czas zacząć działać, by Europa była bardziej ekologiczna, bardziej cyfrowa i odporniejsza.   *Liczba podana w cenach bieżących. Odpowiada 750 miliardom euro w cenach z 2018 r.

Największy w historii pakiet środków na rzecz ożywienia gospodarki

Długoterminowy budżet UE w połączeniu z NextGenerationEU (NGEU), tymczasowym instrumentem pobudzającym ożywienie gospodarki, to największy pakiet środków, jaki został dotychczas sfinansowany w Europie. Łączna kwota 2,018 bln euro w cenach bieżących* służy odbudowie Europy po pandemii COVID-19. Nowa Europa będzie bardziej przyjazna dla środowiska, bardziej cyfrowa i odporniejsza na kryzysy.

Fundusze te są wykorzystywane do podejmowania najważniejszych wyzwań stojących przed Europą i wspierania osób w potrzebie. W następstwie rosyjskiej napaści Rosji na Ukrainę uruchomiono środki z budżetu UE, aby udzielić pomocy nadzwyczajnej, zapewnić wsparcie w Ukrainie i w krajach UE, a także złagodzić skutki humanitarne wojny.

^{*1,8 bln EUR w cenach z 2018 r.}

Fakty i liczby dotyczące WRF na lata 2021–2027 i NextGenerationEU

Najważniejsze elementy pakietu środków

Ponad 50  proc. budżetu długoterminowego i funduszy NextGenerationEU jest przeznaczanych na wspieranie modernizacji między innymi poprzez:

	badania naukowe i innowacje z wykorzystaniem programu „Horyzont Europa”
	sprawiedliwą transformację klimatyczną i cyfrową z wykorzystaniem Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i programu „Cyfrowa Europa”
	gotowość, odbudowę i odporność na kryzysy, finansowane za pomocą Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, rescEU i nowego programu działań w dziedzinie zdrowia – UE dla zdrowia

Poza tym w pakiecie uwzględniono:

	modernizację realizowanych od dawna polityk, takich jak polityka spójności i wspólna polityka rolna, aby zmaksymalizować ich wkład w realizację priorytetów Unii
	walkę ze zmianą klimatu – 30 proc. środków unijnych, czyli dotychczas największy odsetek na ten cel w europejskim budżecie
	ochronę różnorodności biologicznej i równouprawnienie płci

Główne nowości

Wieloletnie ramy finansowe na lata 2021–2027 i NextGenerationEU – całkowite przydziały środków według działu

_{Wszystkie kwoty przedstawiono w EUR, w cenach bieżących. Źródło: Komisja Europejska}

NextGenerationEU

NextGenerationEU to tymczasowy instrument odbudowy gospodarczej o wartości ponad 800 mld euro, który ma pomóc naprawić bezpośrednie szkody gospodarcze i społeczne spowodowane pandemią koronawirusa. Europa po pandemii COVID-19 stanie się bardziej przyjazna dla środowiska, bardziej cyfrowa, odporniejsza i lepiej przygotowana na obecne i przyszłe wyzwania.

Głównym elementem NextGenerationEU jest Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności oferujący dotacje i pożyczki w celu wspierania reform i inwestycji w państwach członkowskich UE, o łącznej wartości 723,8 mld euro w cenach bieżących. Aby otrzymać środki w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, państwa członkowskie muszą przygotować plany odbudowy i zwiększania odporności, w których określają, w jaki sposób zamierzają inwestować te fundusze. Ponadto muszą osiągnąć odpowiednie cele, tzw. kamienie milowe i wartości docelowe. Przed dokonaniem jakichkolwiek wypłat z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności Komisja ocenia osiągnięcie w zadowalający sposób wszystkich kamieni milowych i wartości docelowych.

Plany poszczególnych państw członkowskich UE i przegląd dotychczasowych wypłat zawiera interaktywna tabela wyników w zakresie odbudowy i zwiększania odporności.

Pozostała część środków z NextGenerationEU jest wypłacana państwom członkowskim UE w ramach kilku programów UE. Są to: Wsparcie na rzecz odbudowy służącej spójności oraz terytoriom Europy (REACT-EU), Horyzont Europa, InvestEU, Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST).

Po napaści Rosji na Ukrainę państwa członkowskie UE mogły wykorzystać część tych funduszy na zaspokojenie potrzeb uchodźców przybywających na ich terytoria.

Środki z NextGenerationEU

_{Wszystkie kwoty przedstawiono w EUR, w cenach bieżących. Źródło: Komisja Europejska}

Przydziały krajowe

Budżet UE nie polega i nigdy nie polegał na dawaniu i braniu. Wszystkie państwa członkowskie czerpią korzyści z bycia częścią jednolitego rynku i razem stawiają czoła wspólnym wyzwaniom. Środki finansowe UE, na przykład z Funduszu Spójności lub programu „Horyzont Europa”, trafiają do wszystkich zakątków UE.

Państwa członkowskie otrzymały w niektórych obszarach polityki wstępnie przydzielone kwoty. Można się z nimi zapoznać tutaj.

Finansowanie długoterminowego budżetu UE i NextGenerationEU

Długoterminowy budżet UE będzie nadal finansowany z dotychczasowych źródeł dochodów w budżecie UE, jakimi są: cła wkłady państw członkowskich oparte na podatku od wartości dodanej (VAT) wkłady oparte na dochodzie narodowym brutto (DNB). Z kolei od 1 stycznia 2021 r. wprowadzone zostanie nowe źródło dochodów w budżecie UE, czyli wkład krajowy oparty na odpadach opakowaniowych z tworzyw sztucznych niepoddanych recyklingowi.

Zaciąganie pożyczek na sfinansowanie odbudowy

Aby sfinansować NextGenerationEU, Komisja Europejska – w imieniu Unii Europejskiej – zaciąga pożyczki na rynkach kapitałowych, na warunkach bardziej korzystnych od tych, które mogłaby uzyskać większość spośród państw członkowskich. Następnie Komisja dokonuje redystrybucji tych kwot.

Komisja Europejska już przed wprowadzeniem NextGenerationEU wyemitowała obligacje, na przykład na sfinansowanie pożyczek dla państw członkowskich UE i państw trzecich, w tym aż do 100 mld euro na rzecz programu SURE na ochronę miejsc pracy i utrzymanie zatrudnienia w czasie pandemii COVID-19.

Do 2026 r. Unia Europejska pozyska w ramach zróżnicowanej strategii finansowania około 800 mld euro w cenach bieżących na rzecz NextGenerationEU.

UE jako pożyczkobiorca

Jasny harmonogram wprowadzania nowych źródeł dochodów w celu ułatwienia spłaty pożyczek

W porozumieniu międzyinstytucjonalnym z grudnia 2021 r. Parlament Europejski, Rada i Komisja uzgodniły, że będą pracować nad wprowadzeniem wystarczających nowych zasobów własnych na pokrycie spłat NextGenerationEU.

W grudniu 2021 r. Komisja zaproponowała zatem trzy nowe źródła dochodów budżetu UE, aby pomóc w spłacie dotacji NextGenerationEU. Proponowany wniosek przyczyniłby się również do finansowania Społecznego Funduszu Klimatycznego, którego celem jest zagwarantowanie, by przejście na gospodarkę niskoemisyjną nie pozostawiło nikogo samemu sobie.

	Zasoby własne oparte na unijnym systemie handlu uprawnieniami do emisji
	Zasoby własne oparte na mechanizmie dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2
	Zasoby własne oparte na realokowanych zyskach wielkich przedsiębiorstw wielonarodowych (na podstawie prac na szczeblu OECD i G-20)

Komisja we współpracy z Parlamentem Europejskim i państwami członkowskimi zgromadzonymi w Radzie dopilnuje, by nowe źródła zasobów zostały jak najszybciej zatwierdzone.

Do końca 2023 r. Komisja zaproponuje drugi pakiet legislacyjny dotyczący nowych zasobów własnych.

Źródła dochodów budżetu UE na lata 2021–2027

Kolejna generacja zasobów własnych UE

Beneficjenci

Każdy może zostać beneficjentem środków z budżetu UE. Wyszukaj aktualne i planowane zaproszenia do składania wniosków o finansowanie. Przejrzyj informacje o programach finansowania i przyznawaniu środków i złóż wniosek online.

Dowiedz się, jak przebiega procedura przetargowa i jakich zamówień udziela Komisja Europejska.

Kontekst

2 maja 2018 r. Komisja przedstawiła wniosek dotyczący kolejnego długoterminowego budżetu UE. 

27 maja 2020 r., w reakcji na bezprecedensowy kryzys spowodowany koronawirusem, Komisja Europejska zaproponowała tymczasowe narzędzie służące odbudowie gospodarki – NextGenerationEU, a także zwiększenie środków w długoterminowym budżecie UE na lata 2021–2027, z przeznaczeniem na określone cele.

Po niespełna dwóch miesiącach, 21 lipca 2020 r. szefowie państw i rządów UE osiągnęli porozumienie polityczne co do tego pakietu.

Jego ostateczne przyjęcie przez Radę nastąpiło 17 grudnia 2020 r.

Proces negocjacji