Unia Europejska próbuje przywrócić światowe bezpieczeństwo żywnościowe w drodze współpracy międzynarodowej. Organizuje również pomoc humanitarną i wsparcie dla najbardziej dotkniętych gospodarstw rolnych.
UE zwiększy wsparcie dla państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku
21 czerwca – Komisja Europejska zaproponowała przeznaczenie 600 mln euro z rezerw Europejskiego Funduszu Rozwoju na zaradzenie skutkom obecnego kryzysu bezpieczeństwa żywnościowego, pogłębiającego się w wyniku inwazji Rosji na Ukrainę. Środki te mają pomóc państwom Afryki, Karaibów i Pacyfiku w poradzeniu sobie z dramatyczną sytuacją. Zostaną przeznaczone na pomoc humanitarną, zrównoważoną produkcję i odporność systemów żywnościowych oraz wsparcie makroekonomiczne.
|
Rosyjska inwazja na Ukrainę odbija się echem na całym świecie. Ma wpływ na życie i źródła utrzymania milionów ludzi na świecie, którzy boją się, że nie będzie ich stać na ogrzanie swoich domów i nakarmienie swoich dzieci. |
Agresja Rosji wpędza świat w kryzys żywnościowy
Rosyjska inwazja na Ukrainę bezpośrednio wpływa na bezpieczeństwo żywnościowe milionów ludzi na całym świecie. Wzrosły koszty w całym łańcuchu dostaw żywności. Wyższe koszty energii i nawozów destabilizują rynki rolne, zakłócone są przepływy handlowe między innymi krajami a Ukrainą i Rosją.
|
Sama Ukraina jest źródłem ponad połowy dostaw pszenicy dla Światowego Programu Żywnościowego. Ostrzał i bombardowanie uniemożliwiają ukraińskim rolnikom obsiewanie pól. |
|
Rosja celowo atakuje i niszczy maszyny rolnicze, zapasy żywności oraz zdolności przetwórcze i transportowe w Ukrainie. |
|
Rosja ogranicza eksport żywności i blokuje setki statków wypełnionych pszenicą na Morzu Czarnym. |
|
Sankcje UE nałożone na Rosję i Białoruś nie dotyczą sektora rolnego. Zakup, import i transport produktów rolnych i spożywczych nie są objęte zakazem nałożonym na statki pod banderą rosyjską. |
Działania UE
UE, długoletni i wiarygodny partner krajów na całym świecie, pracuje nad zapewnieniem światowego bezpieczeństwa żywnościowego i budowaniem odpornych systemów żywnościowych.
Dostępność żywności w UE nie jest w tej chwili zagrożona, ponieważ kontynent europejski jest w dużej mierze samowystarczalny pod względem wielu produktów rolnych. Nasz sektor rolny jest jednak importerem netto niektórych produktów, np. białka paszowego. Tego rodzaju podatność na zagrożenia, wraz z wysokimi kosztami nakładów, takich jak nawozy i energia ze źródeł kopalnych, stawia przed rolnikami problemy związane z produkcją i rodzi ryzyko wzrostu cen żywności.
Komisja Europejska proponuje różne krótko- i średnioterminowe działania mające na celu zwiększenie bezpieczeństwa żywnościowego na świecie oraz wsparcie rolników i konsumentów w UE w świetle rosnących cen żywności i kosztów produkcji.
Co robimy?
|
Pomagamy w transporcie zboża z Ukrainy. |
|
Wspieramy słabsze grupy społeczne. |
|
Zwiększamy naszą produkcję żywności. |
|
Znosimy ograniczenia w handlu żywnością i promujemy multilateralizm. |
Wzmocnienie światowego bezpieczeństwa żywnościowego
- 2,5 mld euro na współpracę międzynarodową dotyczącą żywności (2021–2024)
- Ponad 70 krajów otrzyma wsparcie w zwiększaniu odporności systemów żywnościowych.
Globalny wpływ zmniejszenia produkcji roślinnej
Mniejsza produkcja roślinna i eksport z Rosji i Ukrainy mogą poważnie ograniczyć dostępność i przystępność cenową żywności w krajach sąsiadujących z UE – w Afryce Północnej i na Bliskim Wschodzie, ale również w Azji i Afryce Subsaharyjskiej. Dotyczy to przede wszystkim pszenicy, która jest podstawowym produktem żywnościowym.
Komisja robi wszystko co w jej mocy, aby UE, jako eksporter netto żywności i największy producent artykułów rolno-spożywczych, wniosła swój wkład w bezpieczeństwo żywnościowe na świecie. UE jest głównym dostawcą pomocy humanitarnej i rozwojowej w obszarze żywności i systemów żywnościowych.
Zarówno potrzeby humanitarne, jak i koszty ich zaspokajania prawdopodobnie wzrosną, co jeszcze bardziej utrudni niesienie pomocy humanitarnej. Od 2015 r. UE wydaje co najmniej 350 mln euro rocznie na żywnościową pomoc humanitarną. W latach 2021–2024 UE przeznaczy na współpracę międzynarodową dotyczącą żywności dodatkowe 2,5 mld euro (1,4 mld euro na pomoc rozwojową i 1,1 mld euro na pomoc humanitarną). W latach 2021–2027 UE będzie wspierać systemy żywnościowe w około 70 krajach partnerskich.
- 6 kwietnia UE i państwa członkowskie zobowiązały się przeznaczyć ponad 1 mld euro na działania związane z bezpieczeństwem żywnościowym w regionie Sahelu.
- 26 kwietnia UE i państwa członkowskie zadeklarowały gotowość przeznaczenia 633 mln euro na pilne wsparcie oraz wzmocnienie systemów żywnościowych i odporności w Rogu Afryki.
W odniesieniu do swych południowych sąsiadów UE przyjęła pakiet wsparcia w wysokości 225 mln euro, który ma złagodzić skutki potencjalnych nowych kryzysów żywnościowych spowodowanych dużą zależnością od importu żywności, zakłóconego przez wojnę.
UE będzie również nadal stanowczo sprzeciwiać się ograniczeniom i zakazom eksportu żywności oraz zdecydowanie popierać dobrze funkcjonujący jednolity rynek.
Ten głęboki kryzys potwierdza, że musimy przyspieszyć globalną transformację systemu żywnościowego w kierunku zrównoważonego rozwoju i odporności, aby lepiej przygotować się na przyszłe kryzysy. W następstwie szczytu ONZ w sprawie systemów żywnościowych w 2021 r. Komisja zawarła osiem globalnych koalicji, których celem jest transformacja systemu żywnościowego, odporność i zrównoważony wzrost wydajności.
Wsparcie dla Ukrainy
|
UE dokłada wszelkich starań, aby zablokowane w Ukrainie zboże trafiło na światowe rynki. Ukraińcy zyskaliby w ten sposób tak bardzo potrzebne im dochody, a Światowy Program Żywnościowy – niezbędne dostawy zboża.
UE otwiera korytarze solidarnościowe i finansuje różne rodzaje transportu, tak aby ukraińskie zboże mogło dotrzeć do krajów najbardziej potrzebujących pomocy. |
UE zwiększa również własną produkcję, aby zmniejszyć presję na światowe rynki żywności, oraz współpracuje ze Światowym Programem Żywnościowym, tak aby dostępne zapasy i dodatkowa produkcja mogły dotrzeć do krajów potrzebujących po przystępnych cenach.
Komisja wspiera Ukrainę także w opracowywaniu i wdrażaniu krótko- i średnioterminowej strategii bezpieczeństwa żywnościowego, aby zapewnić w miarę możliwości otrzymywanie środków przez gospodarstwa rolne oraz aby utrzymać infrastrukturę transportową i magazynową, tak by Ukraina mogła wyżywić swoich obywateli i w przyszłości odzyskać kontrolę rynków eksportowych.
Wsparcie dla rolników w UE
|
Rolnicy najbardziej dotknięci wyższymi kosztami produkcji i zamknięciem rynków eksportowych otrzymają bezpośrednie wsparcie z puli 500 mln euro rozdzielonych w ramach przydziałów krajowych. Kraje UE mogą uzupełnić to wsparcie środkami krajowymi do wysokości 200 proc.
Aby zaradzić trudnościom w przepływie środków pieniężnych, z jakimi borykają się obecnie rolnicy, kraje UE będą mogły dokonywać zwiększonych płatności bezpośrednich w ramach WPR z góry. |
Komisja już teraz:
- przyznała wyjątkowe i tymczasowe odstępstwo umożliwiające uprawę gruntów odłogowanych w UE, jednocześnie utrzymując pełne płatności dla rolników z tytułu zazieleniania
- zaproponowała nowe tymczasowe ramy kryzysowe, które obejmą również rolników, producentów nawozów i sektor rybołówstwa.
Komisja wprowadzi także środki ochrony rynku mające na celu wsparcie rynku wieprzowiny w związku ze szczególnie trudną sytuacją w tym sektorze.
Wsparcie dla konsumentów w UE
|
Działania podjęte w celu poprawy zaopatrzenia w podstawowe produkty żywnościowe pomogą złagodzić presję cenową.
Państwa członkowskie mogą również wprowadzić obniżone stawki podatku VAT i zachęcać podmioty gospodarcze do ograniczania cen detalicznych. |
Państwa członkowskie mogą również korzystać z funduszy UE, takich jak Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebującym (FEAD), który wspiera działania państw UE mające na celu zapewnienie żywności lub podstawowej pomocy materialnej osobom najbardziej potrzebującym.
Odporność i stabilność systemów żywnościowych
Zwiększenie odporności przez zmniejszenie zależności europejskiego rolnictwa od energii, energochłonnego importu i importu pasz jest dziś jeszcze bardziej konieczne niż kiedykolwiek wcześniej. Odporność wymaga zróżnicowania źródeł importu i rynków zbytu, co można osiągnąć dzięki solidnej wielostronnej i dwustronnej polityce handlowej.
Kalendarium
- 21 czerwca 2022 r.
Komisja Europejska zaproponowała przeznaczenie 600 mln euro z rezerw Europejskiego Funduszu Rozwoju na wsparcie dla państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP) w poradzeniu sobie z dramatyczną sytuacją. Środki te zostaną rozdysponowane na pomoc humanitarną (150 mln euro), zrównoważoną produkcję i odporność systemów żywnościowych (350 mln euro) oraz wsparcie makroekonomiczne (100 mln euro).
- 26 kwietnia 2022 r.
UE i państwa członkowskie zadeklarowały gotowość przeznaczenia 633 mln euro na pilne wsparcie oraz wzmocnienie systemów żywnościowych i odporności w Rogu Afryki.
- 6 kwietnia 2022 r.
UE i państwa członkowskie zobowiązały się przeznaczyć ponad 1 mld euro na działania związane z bezpieczeństwem żywnościowym w regionie Sahelu.