Imigranci w społeczeństwie europejskim – przegląd
Ogólne dane liczbowe
1 stycznia 2019 r.
- Liczba ta obejmuje:
20,9 mln obywateli państw spoza UE (4,7 proc. wszystkich mieszkańców UE) - lub
34,2 mln osób urodzonych poza UE (7,7 proc. wszystkich mieszkańców UE).
Nie obejmuje to osób urodzonych w innym kraju UE.
W UE odsetek ludności urodzonej za granicą jest niższy niż w większości krajów rozwiniętych.
Odsetek osób urodzonych poza krajem zamieszkania w podziale na kraje.
Przyczyny przyjazdu do Europy
Większość dokumentów pobytowych została wydana ze względów rodzinnych.
Wszystkie ważne dokumenty pobytowe pod koniec 2018 r. według powodu wydania
Zatrudnienie imigrantów
W 2019 r. na unijnym rynku pracy zatrudnionych było średnio 191,5 mln osób w wieku 20-64 lat, z czego 8,8 mln (4,6 proc.) nie było obywatelami UE.
W UE średni wskaźnik zatrudnienia wśród ludności w wieku produkcyjnym jest wyższy w przypadku obywateli UE (73,8 proc. w 2019 r.) niż w przypadku osób spoza UE (60 proc.).
Wielu obywateli spoza UE to tzw. pracownicy o krytycznym znaczeniu.
W 2019 r. obywatele spoza UE byli nadmiernie reprezentowani w niektórych sektorach gospodarki, takich jak:
| Sektor | Ogólne zatrudnienie obywateli państw spoza UE | Ogólne zatrudnienie obywateli państw UE |
|---|---|---|
| Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi | 13,2 % | 4,4 % |
| Działalność związana z administracyjną obsługą biura i działalność wspomagająca | 7,5 % | 4,0 % |
| Praca w gospodarstwie domowym | 7,5 % | 0,8 % |
Obywatele spoza UE byli niedostatecznie reprezentowani w innych sektorach gospodarki, takich jak:
| Sektor | Ogólne zatrudnienie obywateli państw spoza UE | Ogólne zatrudnienie obywateli państw UE |
|---|---|---|
| Administracja publiczna i obrona narodowa, obowiązkowe ubezpieczenia społeczne | 1,0 % | 7,1 % |
| Edukacja | 3,2 % | 7,5 % |
Jeśli chodzi o zawody, obywatele spoza UE byli nadmiernie reprezentowani w następujących sektorach:
| Sektor | Ogólne zatrudnienie obywateli państw spoza UE | Ogólne zatrudnienie obywateli państw UE |
|---|---|---|
| Osoby sprzątające i pomagające | 13,3 % |
3,2 % |
| Pracownicy usług osobistych | 9,5 % | 4,7 % |
| Pracownicy opieki osobistej | 5,3 % | 2,9 % |
| Pracownicy budowlani | 6,5 % | 3,8 % |
| Robotnicy pomocniczy w górnictwie, budownictwie, przemyśle i transporcie | 6,1 % | 2,6 % |
| Pracownicy pomocniczy przygotowujący posiłki | 3,0 % | 0,6 % |
| Pracownicy rolni i rybacy | 2,5 % | 0,7 % |
Natomiast obywatele spoza UE byli niedostatecznie reprezentowani w następujących sektorach:
| Sektor | Ogólne zatrudnienie obywateli państw spoza UE | Ogólne zatrudnienie obywateli państw UE |
|---|---|---|
| Personel pedagogiczny | 1,7 % | 5,0 % |
| Średni personel w zakresie biznesu i administracji | 2,0 % | 7,0 % |
| Rolnicy produkcji towarowej | 1,3 % | 3,2 % |
Uchodźcy w Europie
Pod koniec 2019 r. na całym świecie było 26 mln uchodźców i 45,7 mln osób wewnętrznie przesiedlonych (dane UNHCR).
W UE mieszka 10 proc. wszystkich uchodźców i tylko ułamek osób wewnętrznie przesiedlonych.
Odsetek uchodźców w UE wynosi 0,6 proc. w stosunku do całkowitej liczby ludności
W niektórych krajach na świecie przebywa duża liczba uchodźców:
Liczba uchodźców w stosunku do całkowitej liczby ludności
Większość uchodźców z Afryki i Azji nie przybywa do Europy, lecz raczej przenosi się do krajów sąsiadujących.
Statystyki dotyczące najnowszego rozwoju sytuacji
Migracja do UE i z UE
W 2018 r.
2,2 mln
imigrantów przybyło do UE
0,9 mln osób wyemigrowało z UE
całkowita imigracja netto do UE wyniosła
1,3 mln osób
Bez migracji ludność Europy zmniejszyłaby się o pół miliona, ze względu na fakt, że w UE urodziło się 4,2 mln dzieci, a 4,7 mln osób zmarło.
W 2018 r. w UE wydano 2,7 mln pierwszych dokumentów pobytowych:
10 krajów, których obywatelom najczęściej wydawano pierwsze dokumenty pobytowe w 2019 r.
Ubieganie się o azyl w Europie
Osoby ubiegające się o azyl
Wnioski o udzielenie azylu w UE złożone po raz pierwszy w 2019 r. w podziale na kontynent pochodzenia
15 krajów, których obywatele najczęściej składali po raz pierwszy wniosek o udzielenie azylu w UE w 2019 r.
W 2019 r. osoby ubiegające się o azyl pochodziły z prawie 150 państw. W UE złożono 699 tys. wniosków, z czego 631 tys. wniosków złożono po raz pierwszy, co stanowi wzrost o 12 proc. od 2018 r.
Rosnący odsetek wnioskodawców pochodzi z państw zwolnionych z obowiązku wizowego (27 proc. osób składających wniosek po raz pierwszy w 2019 r.), głównie z
- Wenezueli (7,1 proc. wszystkich wniosków złożonych po raz pierwszy)
- Kolumbii (5 proc.)
- Gruzji (3,2 proc.)
- Albanii (2,7 proc.).
|
|
Liczba wniosków o udzielenie azylu złożonych po raz pierwszy w 2019 r. na 100 tys. mieszkańców:
W 2019 r. 207 tys. osób ubiegających się o ochronę międzynarodową miało mniej niż 18 lat, a 7 proc. z nich (14 tys.) stanowiły osoby nieletnie pozbawione opieki. Najwięcej dzieci i nastolatków pozbawionych opieki pochodziło z Afganistanu, a następnie z Syrii i Pakistanu.
Uznawanie uchodźców
W 2019 r. państwa członkowskie wydały 541 tys. decyzji azylowych w pierwszej instancji. 38 proc. tych decyzji było pozytywnych:
- 109 tys. osób otrzymało status uchodźcy
- 52 tys. otrzymało status osoby potrzebującej ochrony uzupełniającej
- 45 tys. otrzymało status humanitarny.
W następstwie odwołania wydano kolejnych 297 tys. ostatecznych decyzji, w tym 33 tys. decyzji o nadaniu statusu uchodźcy, 30 tys. decyzji przyznających status osoby potrzebującej ochrony uzupełniającej oraz 28 tys. decyzji o przyznaniu statusu humanitarnego.
Ogólnie rzecz biorąc, w 2019 r. państwa członkowskie udzieliły pewnego rodzaju ochrony prawie 300 tys. osób ubiegających się o azyl. Największe grupy beneficjentów to:
- Syryjczycy (27 proc. wszystkich beneficjentów)
- Afgańczycy (14 proc. wszystkich beneficjentów)
- Wenezuelczycy (13 proc. wszystkich beneficjentów).
Skuteczność systemu azylowego
Pod koniec 2019 r. 929 tys. wniosków o udzielenie azylu było w trakcie rozpatrywania, czyli nieco mniej niż w poprzednim roku (941 tys.), co sugeruje, że skrócił się czas rozpatrywania wniosków.
Odsetek spraw w toku i wniosków w trakcie rozpatrywania znacznie różni się w poszczególnych państwach członkowskich, co odzwierciedla różnice w czasie rozpatrywania wniosków.
Liczba wniosków oczekujących na rozpatrzenie w stosunku do całkowitej liczby wniosków złożonych w danym miesiącu
Prawie 60 proc. wniosków o udzielenie azylu jest rozpatrywanych w pierwszej instancji w ciągu sześciu miesięcy (szacunek na podstawie wstępnych danych z 18 krajów UE).
Nadal istnieją znaczne różnice między państwami członkowskimi pod względem wskaźników przyznawania azylu, co podważa spójność unijnego systemu azylowego. Na przykład w 2019 r. wskaźnik przyznawania azylu obywatelom Afganistanu w pierwszej instancji wahał się od 2 proc. na Węgrzech do 93 proc. we Włoszech. Różnice te są nawet większe niż w 2018 r.
W 2019 r. państwa członkowskie zgłosiły 142 500 wniosków wychodzących od nich na podstawie przepisów dublińskich i wysłanych do innych państw członkowskich w celu przejęcia odpowiedzialności za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej. Spośród 131 tys. decyzji w sprawie takich wniosków przyjęto 85 400 (65 proc.) i przekazano 23 700 wniosków, co stanowi 28 proc. zaakceptowanych wniosków.
Przesiedlenia
W 2019 r. z państw spoza UE przesiedlono około 21 200 osób do państw członkowskich UE, czyli o 12 proc. więcej niż w 2018 r. 73 proc. trafiło do trzech państw członkowskich: Francji, Szwecji i Niemczech. Zdecydowanie największy odsetek osób przesiedlonych (60 proc.) stanowili Syryjczycy.
W ramach wspólnych unijnych programów przesiedleń od 2015 r. ponad 70 tys. osób znalazło ochronę w UE. Na takie przesiedlenia państwa członkowskie otrzymują wsparcie z budżetu UE.
Nielegalne przekraczanie granic
Ogólne dane liczbowe
Nielegalne przekraczanie granic UE według obywatelstwa w 2019 r.
2019 r. |
|
|
141 700 osób nielegalnie przekroczyło granice Stanowi to spadek o 5 proc. w porównaniu z 2018 r. i najniższy odsetek od 6 lat |
W tym:
|
|
2020 r. |
|
|
51 600 przypadków nielegalnego przekroczenia granicy (okres od stycznia do lipca 2020 r.) o 7 proc. mniej niż w tym samym okresie w 2019 r. |
Rozkład geograficzny
2019 r.
|
W 2019 r. liczba osób przekraczających granice znacznie spadła na szlakach zachodniośródziemnomorskich (-57 proc., 26 700) i szlakach środkowośródziemnomorskich (-40 proc., 14 tys.), ale skompensowano to silnym wzrostem na szlaku wschodniośródziemnomorskim (+47 proc., 83 300). Nielegalne przypadki przekraczania granic na szlaku wschodnim (przez granice lądowe z Białorusią, Mołdawią, Rosją i Ukrainą) zmniejszyły się o 38 proc. w ciągu roku, ale skala zjawiska była znacznie mniejsza niż na trzech głównych szlakach (640). Jeżeli chodzi o liczbę zgonów na morzu, w 2019 r. na trzech głównych szlakach odnotowano 1 885 osób zmarłych lub zaginionych, w porównaniu z 2 299 w 2018 r. (spadek o 18 proc.). |
2020 r. |
W okresie od stycznia do lipca 2020 r. odnotowano roczny wzrost liczby przepraw na szlaku środkowośródziemnomorskim (+205 proc, 15 700), skompensowany spadkami na szlaku wschodniośródziemnomorskim (-54 proc., 13 400) i na szlaku zachodniośródziemnomorskim (-29 proc., 9 800). |
Powroty
Ogólne dane liczbowe
|
|
Osoby, którym nakazano opuszczenie UE, pochodziły głównie z następujących państw:
- Ukraina
- Maroko
- Albania
- Afganistan
- Algieria.
Skuteczność systemu powrotów
W 2019 r. 142 tys. osób niebędących obywatelami UE zostało odesłanych do państw spoza UE. Odpowiada to 29 proc. efektywnej stopie powrotów i stanowi spadek w porównaniu z 32 proc. w 2018 r.
Wśród głównych państw, których obywatele musieli powrócić do krajów spoza UE, znalazły się:
- Ukraina (19 proc. wszystkich powrotów)
- Albania (11 proc.)
- Maroko (7,2 proc.).
Wśród narodowości, w przypadku których wydano co najmniej 5 tys. decyzji nakazujących powrót, odsetek powrotów był szczególnie niski w przypadku osób pochodzących z:
- Demokratycznej Republiki Konga (2,5 proc.)
- Syrii (2,5 proc.)
- Mali (2,8 proc.)
- Gwinei (2,8 proc.)
- Wybrzeża Kości Słoniowej (3,4 proc.)
- Somalii (4 proc.).
Spośród 15 państw członkowskich, które przedstawiły ten podział w 2019 r., 19 proc. powrotów stanowiły powroty wspomagane, co oznacza, że osoby powracające otrzymały pomoc logistyczną, finansową lub inną pomoc materialną. 81 proc. stanowiły powroty bez pomocy. Odsetek powrotów wspomaganych był szczególnie wysoki w następujących krajach:
- Austria (83 proc.)
- Węgry (82 proc.)
- Luksemburg (81 proc.).
W 2019 r. w ramach operacji powrotowych wspieranych przez Frontex odesłano blisko 16 tys. obywateli państw spoza UE, czyli o 15 proc. więcej niż w 2018 r.
Wizy krótkoterminowe
W 2019 r. ponad 1 800 konsulatów w krajach UE rozpatrzyło prawie 17 mln wniosków o wizę krótkoterminową Schengen złożonych przez obywateli niebędących obywatelami UE.
Ogółem wydano 15 mln wiz Schengen, a 1,7 mln wniosków odrzucono, co odpowiada ogólnounijnemu wskaźnikowi odmowy w wysokości 9,9 proc.
Większość wniosków złożono w następujących krajach:
- Rosja (4,1 mln)
- Chiny (3 mln)
- Indie (1,1 mln).
Większość wniosków wizowych została rozpatrzona przez:
- Francję (4 mln)
- Niemcy (2,2 mln)
- Włochy (2,1 mln)
- Hiszpanię (1,9 mln).
59 proc. wszystkich wiz wydano na wielokrotny wjazd. Wiza krótkoterminowa Schengen uprawnia do podróżowania w każdym z 26 państw Schengen przez okres nieprzekraczający 90 dni w każdym okresie 180-dniowym.