Tweede diepgaande evaluatie van voor Europa strategische domeinen

Op 23 februari 2022 presenteerde de Europese Commissie de tweede diepgaande analyse van de strategische afhankelijkheden van Europa. In deze analyse wordt gekeken naar vijf gebieden waarop Europa in toenemende mate afhankelijk is van landen buiten de EU om een beter inzicht te krijgen in de risico’s daarvan en in de mogelijkheden om deze afhankelijkheid aan te pakken.

Zeldzame aardmetalen en magnesium

Kritieke grondstoffen, zoals zeldzame aardmetalen en magnesium, worden gebruikt voor een reeks belangrijke producten en technologieën die koolstofemissies kunnen verminderen. Uit zeldzame aardmetalen gemaakte permanente magneten zijn cruciaal voor de productie van elektrische voertuigen en windturbines. Magnesium is een belangrijk legeringsmateriaal, bijvoorbeeld bij de aluminiumproductie, dat een belangrijke rol speelt bij de vermindering van het brandstofverbruik en de CO2 -uitstoot van vervoer.

Belangrijkste punten

• De EU is sterk afhankelijk van China voor magnesium en zeldzame aardmetalen. China is goed voor 93% van de wereldwijde productie van magneten van zeldzame aardmetalen en voor 89% van de magnesiumwinning.
• De vraag naar deze grondstoffen in de EU neemt toe. Tegen 2030 kan de vraag van de EU naar permanente magneten van zeldzame aardmetalen verdubbelen tot 40.000 ton per jaar, tegen 18.000 ton in 2019.

Chemicaliën

Veilige en duurzame chemicaliën zijn van cruciaal belang voor producten en technologieën, variërend van windturbines tot batterijen, en van isolatie van gebouwen tot geneesmiddelen.

• 1,1 miljoen mensen werken in de Europese chemische industrie
• €543 miljard omzet
• €9,3 miljard investeringen in onderzoek en innovatie

Belangrijkste pijnpunten

• Europa is enigszins afhankelijk van een beperkt aantal landen buiten de EU voor de toegang tot verschillende chemicaliën. Sommige daarvan zijn van bijzonder strategisch belang, zoals jodium, fluor, rode fosfor, lithiumoxide en -hydroxide, molybdeendioxide en wolframaat.
• Euraziatische landen (bv. Kazachstan, Rusland, China) zijn belangrijke exporteurs naar de EU voor deze als strategisch geïdentificeerde chemicaliën.
• Deze chemische stoffen hebben een breed scala aan eindtoepassingen, als onderdeel van de toeleverings- en waardeketens voor bijvoorbeeld energieopslag, voedselproductie, de productie van halfgeleiders voor zonnepanelen en de productie van batterijen voor elektrische voertuigen.

Zonnepanelen

Fotovoltaïsche zonne-energietechnologie is de snelst groeiende energietechnologie ter wereld geworden en speelt een belangrijke rol bij het leveren van voldoende hoeveelheden koolstofvrije elektriciteit. Specifieke fotovoltaïsche technologie is ook van cruciaal belang voor de belangen van de EU op het gebied van ruimtevaart en defensie, bijvoorbeeld om satellieten van energie te voorzien.

Belangrijkste pijnpunten

De Europese Green Deal houdt een enorme vraag naar zonne-energie in: tegen 2050 is een vertienvoudiging nodig.

EU-bedrijven zijn wereldwijd toonaangevend in verschillende downstreamsegmenten van de fotovoltaïsche waardeketen. De EU moet echter afrekenen met belangrijke strategische afhankelijkheden in de upstreamproductiesegmenten:

• China is goed voor 96% van de wereldwijde productie van zonnewafers.
• EU-bedrijven zorgen voor 1% van de wereldwijde productie van zonnewafers, 0,4% van de zonnecellen en 2-3% van de modules.

Recente mondiale gebeurtenissen hebben ernstige gevolgen gehad voor de invoer en uitrol van fotovoltaïsche zonnepanelen in de EU: 20-25% van de EU-projecten op het gebied van zonne-energie is in 2021 uitgesteld of geannuleerd.

Het particulier geleide Europese initiatief voor zonne-energie wil de jaarlijkse fotovoltaïsche productie in de EU opvoeren tot 20 GW tegen 2025.

Cyberbeveiliging

Cyberbeveiliging is van cruciaal belang om onze digitale technologie, onze mobiliteit, onze energie en onze gezondheid te beschermen, evenals voor defensie en ruimtevaart. Door het toenemende aantal cyberaanvallen moet de EU de cyberbeveiliging versterken en haar belangen verdedigen.

Belangrijkste pijnpunten

Hoewel de EU wereldwijd koploper is op het gebied van onderzoek naar cyberbeveiliging, loopt zij achter bij innovatie en particuliere investeringen op dit gebied.

• Slechts 14% van de 500 grootste cyberbeveiligingsbedrijven ter wereld heeft zijn hoofdkantoor in de EU.
• De hardware en software die momenteel in de EU voor cyberdefensie worden gebruikt, wordt meestal ontwikkeld in de VS en vervaardigd in China.
• De meeste cyberbeveiligingsbedrijven in de EU zijn ook micro- of kleine ondernemingen en zijn afhankelijk van derden.

Software voor cloud- en geavanceerde IT

Cloud- en geavanceerde IT-software is essentieel voor de digitale transformatie van Europa. Het gaat hierbij om IT-toepassingen en -diensten die door bedrijven op aanvraag worden gebruikt en die een pay-per-use-model volgen, waaronder die welke nodig zijn voor het beheer van de onderliggende computerinfrastructuur.

Belangrijkste pijnpunten

• De markt voor dergelijke technologieën kent een beperkt aantal mondiale cloudproviders die niet tot de EU behoren. Dit kan leiden tot potentiële risico’s voor de EU als gevolg van een mogelijke verstoring van de clouddiensten in het buitenland, een lock-in-effect voor Europese gebruikers, of onrechtmatige toegang tot gegevens in geval van buitensporige handhaving of wijziging van de toepasselijke wetgeving van landen buiten de EU.
• De Europese cloudmarkt is goed voor 5,9 miljard euro. Dat bedrag is verdrievoudigd tussen 2017 en 2020. Het marktaandeel van cloudproviders in de EU daalde echter van 26% in 2017 tot 16% in 2020.