Program UE dla zdrowia jest szeroko zakrojoną reakcją Unii na COVID-19. Pandemia ma daleko idące skutki dla pacjentów, pracowników służby zdrowia i systemów opieki zdrowotnej w Europie. Nowy Program UE dla zdrowia będzie wykraczał poza reagowanie kryzysowe, będzie dotyczył kwestii odporności systemów opieki zdrowotnej.
Program UE dla zdrowia, ustanowiony rozporządzeniem (UE) 2021/522, zapewni finansowanie kwalifikującym się podmiotom, organizacjom ochrony zdrowia i organizacjom pozarządowym z UE lub z krajów spoza UE współpracujących z programem.
Obszary działania
W ramach Programu UE dla zdrowia Unia zainwestuje 5,3 mld euro (w cenach bieżących) w działania, które mają wartość dodaną w skali Unii, uzupełniają politykę krajów UE i realizują jeden lub kilka celów Programu UE dla zdrowia:
Program ma cztery cele ogólne, w ramach których wyznaczono dziesięć celów szczegółowych.
- Poprawa i wspieranie zdrowia w Unii
- profilaktyka chorób i promocja zdrowia
- międzynarodowe inicjatywy w dziedzinie zdrowia i współpraca międzynarodowa
- Zwalczanie transgranicznych zagrożeń dla zdrowia
- zapobieganie, gotowość i reagowanie na transgraniczne zagrożenia dla zdrowia
- uzupełnianie krajowych zapasów podstawowych produktów niezbędnych w sytuacji kryzysowej
- utworzenie rezerwy personelu medycznego, personelu opieki zdrowotnej i personelu pomocniczego
- Poprawa jakości produktów leczniczych, wyrobów medycznych i niezbędnych w sytuacji kryzysowej
- zapewnienie przystępnych cenowo produktów leczniczych, wyrobów medycznych i niezbędnych w sytuacji kryzysowej
- Wzmocnienie systemów opieki zdrowotnej, ich odporności i zasobooszczędności
- ulepszenie danych dotyczących zdrowia, narzędzi i usług cyfrowych, transformacja cyfrowa opieki zdrowotnej
- ulepszenie dostępu do opieki zdrowotnej
- opracowywanie i wdrażanie przepisów UE w dziedzinie zdrowia oraz podejmowanie decyzji w oparciu o dowody
- zintegrowane działania krajowych systemów opieki zdrowotnej
EU4Health utoruje drogę do utworzenia Europejskiej Unii Zdrowotnej dzięki inwestycjom w pilne priorytety w dziedzinie zdrowia. Są to:
- reakcja na kryzys związany z COVID-19 i zwiększenie odporności na wypadek transgranicznych zagrożeń dla zdrowia
- europejski plan walki z rakiem
- strategia farmaceutyczna dla Europy.
Przyspieszymy również prace nad pilnymi priorytetami w dziedzinie zdrowia, takimi jak cyfryzacja, zmniejszenie liczby zakażeń opornych na środki przeciwdrobnoustrojowe oraz poprawa wskaźnika szczepień.
UE zamierza dalej rozwijać udane inicjatywy, takie jak europejskie sieci referencyjne ds. chorób rzadkich, oraz kontynuować współpracę międzynarodową w zakresie globalnych zagrożeń i wyzwań.
Zaangażowane podmioty
Sukces projektów realizowanych w ramach programu EU4Health wymaga współpracy wielu podmiotów:
- Kraje UE uczestniczą w konsultacjach dotyczących priorytetów i strategicznych kierunków programu oraz współpracują z Komisją w ramach grupy sterującej ds. Programu UE dla zdrowia, aby zapewnić spójność i komplementarność z krajową polityką zdrowotną. Przed przyjęciem rocznych programów prac przedstawiają swoją opinię na forum Komitetu ds. Programu UE dla zdrowia.
- Zainteresowane strony, czyli między innymi przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego i stowarzyszeń pacjentów, środowiska akademickiego i organizacji pracowników służby zdrowia, wypowiadają się na temat priorytetów i strategicznych kierunków oraz potrzeb, które należy uwzględnić w rocznym programie prac.
- Parlament Europejski jest informowany o postępach prac przygotowawczych i działaniach informacyjnych skierowanych do zainteresowanych stron.
- Komisja Europejska opracowuje, przyjmuje i realizuje roczne programy prac oraz monitoruje postępy w realizacji celów programu i składa sprawozdania na ten temat. Może w każdej chwili zasięgnąć opinii właściwych agencji zdecentralizowanych oraz niezależnych ekspertów w dziedzinie zdrowia w kwestiach technicznych lub naukowych istotnych dla realizacji programu.
- Program będzie realizowany przez Agencję Wykonawczą ds. Zdrowia i Cyfryzacji (HaDEA).
Program prac
Program UE dla zdrowia jest realizowany w oparciu o roczne programy prac. Program prac na 2022 r. został przyjęty. Działania dotyczą czterech kategorii: profilaktyki chorób, gotowości na wypadek sytuacji kryzysowych, systemów opieki zdrowotnej i technologii cyfrowych, z przekrojowym ukierunkowaniem na choroby nowotworowe.
Finansowanie i przetargi
Możliwości finansowania w ramach programu UE dla zdrowia publikuje Agencja Wykonawcza ds. Zdrowia i Cyfryzacji (HaDEA). Na stronach agencji można znaleźć zaproszenia do składania wniosków i zaproszenia do składania ofert.
Synergia i komplementarność z innymi funduszami
Kwestie związane ze zdrowiem mają charakter przekrojowy. Program UE dla zdrowia współpracuje z innymi unijnymi programami, politykami, instrumentami i działaniami:
- Europejski Fundusz Społeczny Plus (EFS+) w celu zapewnienia lepszego dostępu do opieki zdrowotnej przedstawicielom grup szczególnie wrażliwych
- Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego w celu poprawy regionalnej infrastruktury zdrowotnej
- Horyzont Europa na rzecz badań w dziedzinie zdrowia
- Unijny Mechanizm Ochrony Ludności / rescEU w celu gromadzenia zapasów interwencyjnych materiałów medycznych
- Cyfrowa Europa i instrument „Łącząc Europę” w celu budowania infrastruktury cyfrowej niezbędnej do korzystania z cyfrowych narzędzi ochrony zdrowia
- Program InvestEU
- Program na rzecz jednolitego rynku
- Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności
- Erasmus+
- Instrument wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych
Dodatkowe informacje
- Rozporządzenie (UE) 2021/522 w sprawie ustanowienia Programu działań Unii w dziedzinie zdrowia („Program UE dla zdrowia”) na lata 2021–2027
- Komunikat prasowy: Komisja z zadowoleniem przyjmuje wejście w życie Programu UE dla zdrowia
- Pytania i odpowiedzi: Program UE dla zdrowia 2021–2027
- Komunikat prasowy: Komisja z zadowoleniem przyjmuje porozumienie polityczne w sprawie Programu UE dla zdrowia
- Wniosek dotyczący Programu UE dla zdrowia (z załącznikami)
- Notatka prasowa na temat Programu UE dla zdrowia
- Zestawienie informacji na temat Programu UE dla zdrowia
- Plan odbudowy dla Europy
- Komunikat w sprawie WRF 2021-2027
Wcześniejsze programy na rzecz zdrowia
Od 2003 r. w ramach unijnych programów dla zdrowia gromadzi się wiedzę i dowody naukowe, które są podstawą do świadomego kształtowania polityki i dalszych badań naukowych. Mowa tu o sprawdzonych rozwiązaniach, narzędziach i metodach, które przynoszą korzyści zarówno sektorowi zdrowia publicznego, jak i obywatelom (np. lepsze testy diagnostyczne, pomoc dla krajów UE w opracowywaniu krajowych planów działania dotyczących chorób nowotworowych, lepsza opieka nad pacjentami).