Għalkemm l-iżvilupp u l-iskjerament ta’ soluzzjonijiet ta’ Saħħa elettronika fis-sistemi tal-kura tas-saħħa huma kompetenza nazzjonali, l-UE hija impenjata li tipprovdi appoġġ permezz ta’ finanzjament u pjattaformi fejn il-pajjiżi tal-UE jistgħu jikkollaboraw fuq kwistjonijiet relatati mas-Saħħa elettronika. Xi aspetti bħall-interoperabbiltà jew l-istandards tal-kwalità huma indirizzati fil-livell Ewropew permezz ta’ azzjoni koordinata u ta’ allineament diġitali.
Pjattaformi għall-kooperazzjoni tal-politika
Diversi strutturi jipprovdu pjattaforma għall-kollaborazzjoni u l-kooperazzjoni:
- In-Network tas-Saħħa elettronika stabbilit skont id-Direttiva 2011/24/UE dwar id-drittijiet tal-pazjenti fil-kura tas-saħħa transfruntiera jgħaqqad l-awtoritajiet nazzjonali responsabbli għas-Saħħa elettronika. Permezz ta’ dan in-network volontarju, il-pajjiżi tal-UE jistgħu jagħtu direzzjoni lill-iżviluppi tas-Saħħa elettronika fl-Ewropa u jgħinu fit-tfassil tal-politika dwar l-interoperabbiltà u l-istandardizzazzjoni tas-Saħħa elettronika. L-attivitajiet tan-Network tas-Saħħa elettronika huma bbażati fuq il-prijoritajiet stabbiliti fil-Pjan ta’ Ħidma Pluriennali 2018-2021 (MWP) tiegħu.
- L-azzjoni Konġunta li tappoġġja n-Network tas-Saħħa elettronika, imsejħa eHAction (Azzjoni tas-Saħħa elettronika), tnediet fl-2018. Bħala t-3 Azzjoni Konġunta ta’ dan it-tip, hija tibni fuq il-ħidma tal-predeċessuri tagħha li kellhom suċċess. L-għanijiet primarji tagħha huma li tappoġġja lin-Network tas-Saħħa elettronika b’pariri tekniċi u xjentifiċi, li tiffaċilita l-kura tas-saħħa transfruntiera madwar l-UE u li tipprovdi l-appoġġ politiku meħtieġ għall-infrastruttura tas-Servizz Diġitali tas-Saħħa elettronika (eHDSI).
L-eHAction tiżviluppa rakkomandazzjonijiet u strumenti strateġiċi biex jappoġġjaw id-diskussjonijiet politiċi bejn in-Network tas-Saħħa elettronika, il-pajjiżi tal-UE u l-Kummissjoni dwar 4 oqsma ta’ prijorità, li huma bbażati fuq il-Programm ta’ Ħidma Pluriennali tan-Network tas-Saħħa elettronika għall-perjodu 2018 - 2021. Hija ffinanzjata permezz tal-Programm tas-Saħħa tal-UE bl-għanijiet espressi biex:
- tagħti s-setgħa lin-nies
- tikkontribwixxi għall-użu innovattiv tad-data dwar is-saħħa
- ittejjeb il-kontinwità tal-kura
- tegħleb l-isfidi tal-implimentazzjoni
- Il-grupp tal-partijiet ikkonċernati tas-Saħħa elettronika (eHSG) hu magħmul minn rappreżentanti ta’ organizzazzjonijiet/assoċjazzjonijiet umbrella jew organizzazzjonijiet b’sensibilizzazzjoni Ewropea fl-oqsma tar-riċerka, l-industrija, l-istandardizzazzjoni u l-assoċjazzjonijiet li jirrappreżentaw lill-utenti (pazjenti, professjonisti, provvedituri eċċ.) attivi fis-settur tas-Saħħa elettronika. L-għan primarju tiegħu huwa li jikkontribwixxi għall-iżvilupp ta’ politika tas-Saħħa elettronika fil-livell tal-UE. Stabbilit fl-2012 u b’mandat sa tmiem l-2022, għandu 30 membru.
Bħalissa qed tiġi żviluppata kooperazzjoni Ewropea fl-oqsma tekniċi li ġejjin, bl-għan li jiġu promossi l-benefiċċji u l-valur miżjud tas-saħħa diġitali f’oqsma operazzjonali konkreti:- It-twaqqif tal-Infrastruttura ta’ Servizzi Diġitali tas-Saħħa elettronika għall-iskambju transfruntier ta’ data dwar is-saħħa, biex tippermetti l-kontinwità tal-kura għaċ-ċittadini meta jivvjaġġaw barra minn pajjiżhom fl-UE
- It-twaqqif ta’ Spazju Ewropew tad-Data dwar is-Saħħa biex ikun jista’ jsir użu sigur tad-data dwar is-saħħa b’appoġġ għat-twassil tal-kura, ir-riċerka u t-tfassil tal-politika
-
L-Azzjoni Konġunta għall-Ispazju Ewropew tad-Data dwar is-Saħħa, imsejħa TEHDAS (Lejn l-Ispazju Ewropew tad-Data dwar is-Saħħa) tnediet fl-2021. Din tlaqqa’ flimkien 26 pajjiż Ewropew (22 Stat Membru tal-UE u 4 pajjiżi Ewropew oħrajn).
L-Azzjoni Konġunta se tappoġġja l-ħidma tal-Kummissjoni dwar l-Ispazju Ewropew tad-Data dwar is-Saħħa billi
-
tlaqqa’ flimkien l-atturi rilevanti għall-użu tad-data dwar is-saħħa għar-riċerka u t-tfassil tal-politika (użu sekondarju tad-data) fl-UE
-
tiġbor l-aħjar prattika disponibbli fl-UE dwar l-użu sekondarju tad-data
-
tiżviluppa l-kunċetti u l-għażliet neċessarji għall-użu sekondarju effiċjenti tad-data dwar is-saħħa
Dawn il-kunċetti u l-għażliet se jiffukaw fuq il-governanza, il-kwalità tad-data, l-infrastruttura u l-għoti tas-setgħa liċ-ċittadini fir-rigward tal-użu tad-data tas-saħħa sekondarja fl-UE.
L-Azzjoni Konġunta hi stabbilita taħt it-Tielet Programm tas-Saħħa tal-UE.
-
Appoġġ finanzjarju tal-UE
Sabiex timplimenta l-politika tagħha fil-qasam tas-Saħħa elettronika, il-Kummissjoni tibbaża ruħha fuq diversi strumenti finanzjarji:
- Il-Faċilità Nikkollegaw l-Ewropa (CEF) tappoġġja networks u infrastrutturi trans-Ewropej fis-setturi tat-trasport, tat-telekomunikazzjoni u tal-enerġija. Din tiffinanzja proġetti li jindirizzaw sfidi komuni permezz tal-għoti ta’ assistenza teknika u għarfien espert organizzattiv. Il-baġit allokat propost mill-Kunsill Ewropew għall-2021-2027 huwa ta’ €28,396 miljun għall-programm kollu.
- Il-programm Ewropa Diġitali se jinvesti f’kapaċitajiet diġitali strateġiċi ewlenin u se jikkomplementa strumenti oħrajn fl-appoġġ tat-trasformazzjoni diġitali, b’baġit ta’ €6,761 miljun kif propost mill-Kunsill Ewropew.
- Orizzont 2020 - l-akbar programm ta’ riċerka tal-UE, jappoġġja r-riċerka, l-innovazzjoni u l-kooperazzjoni fil-qasam tal-ICT għas-saħħa u l-benessri. Hu jinkoraġġixxi wkoll lill-SMEs biex jespandu soluzzjonijiet tas-Saħħa elettronika u jisfruttaw is-swieq barra l-pajjiż. Dan se jiġi segwit mill-programm Orizzont Ewropa li jmiss, li jkopri l-perjodu 2021-2027, li ngħata baġit ta’ €75,900 miljun, kif propost mill-Kunsill Ewropew f’Lulju 2020.
- It-tielet Programm tas-Saħħa (2014-2020) appoġġja Azzjonijiet Konġunti u kkofinanzja diversi proġetti fil-qasam tas-Saħħa elettronika. Il-programm EU4Health (2021-2027) li jmiss se jkompli jappoġġja l-azzjoni dwar is-Saħħa elettronika tal-Unjoni Ewropea. Il-konklużjonijiet tal-Kunsill Ewropew ta’ Ġunju 2020 jipprovduh b’baġit ta’ €1,670 miljun.
Studji relatati mas-Saħħa elettronika
Il-Kummissjoni Ewropea sponsorjat żewġ studji dwar it-telemediċina u l-big data biex jiggwidaw il-politiki dwar is-saħħa diġitali u l-kura.
Il-Kummissjoni kkummissjonat studju għal “Valutazzjoni tar-regoli tal-pajjiżi tal-UE dwar id-data tas-saħħa fid-dawl tal-GDPR” (anness). L-istudju jipprovdi mmappjar ta’ kif il-GDPR jiġi implimentat fis-settur tas-saħħa fil-pajjiżi differenti. Hu jagħti wkoll ħarsa ġenerali lejn il-modalitajiet legali u tekniċi fis-seħħ fil-pajjiżi tal-UE għall-ixxerjar tad-data dwar is-saħħa kif ukoll tal-mekkaniżmi ta’ governanza stabbiliti biex jiffaċilitaw l-aċċess ta’ partijiet terzi għad-data dwar is-saħħa għall-użu mill-ġdid tagħha.
Il-KE qed twettaq ukoll studju dwar il-lakuni regolatorji, bl-għan li jiġu identifikati l-ostakli għall-provvista ta’ servizzi tas-saħħa diġitali, l-użu tal-Intelliġenza Artifiċjali fis-saħħa b’enfasi partikolari fuq ir-responsabbiltà u l-użu tad-data dwar is-saħħa. L-istudju jħares ukoll lejn l-Artikolu 14 tad-Direttiva 2011/24/UE dwar l-applikazzjoni tad-drittijiet tal-pazjenti fil-qasam tal-kura tas-saħħa transkonfinali.
Bini tal-kapaċità u ħiliet diġitali
Is-soluzzjonijiet diġitali għall-kura u s-saħħa jistgħu jżidu l-benessri ta’ miljuni ta’ ċittadini u jibdlu radikalment il-mod kif is-servizzi tal-kura u tas-saħħa jitwasslu lill-pazjenti, jekk dawn is-soluzzjonijiet ikunu mfasslin bi skop u implimentati b’mod kosteffettiv. Dawn jistgħu jgħinu wkoll biex jiġu indirizzati kriżijiet tas-saħħa bħall-pandemija tal-COVID-19.
Il-Kummissjoni tistinka biex tappoġġja l-bini tal-kapaċità tal-Istati Membri fl-użu ta’ teknoloġiji ġodda, bħat-telesaħħa u l-Intelliġenza Artifiċjali u biex tgħin tottimizza s-sistemi tas-saħħa tagħhom permezz tal-iżvilupp ta’ indikaturi u valutazzjoni komparattiva, u evalwazzjonijiet bejn il-pari fuq terminu qasir/ġemellaġġi. Bħala parti importanti mid-diġitalizzazzjoni tas-settur tas-saħħa u l-kura, il-Kummissjoni qed taħdem mal-pajjiżi tal-UE biex tipprovdi taħriġ u edukazzjoni fil-ħiliet diġitali, inklużi titjib tal-ħiliet, taħriġ mill-ġdid u opportunitajiet għall-ixxerjar tal-għarfien, lill-istudenti u lill-professjonisti tal-kura tas-saħħa, lill-maniġers tal-isptarijiet u lil dawk li jfasslu l-politika.
