Naar een Europese onderwijsruimte in 2025
De Europese onderwijsruimte moet de samenwerking tussen de lidstaten van de Europese Unie (EU) bevorderen om de kwaliteit en inclusiviteit van de nationale onderwijs- en opleidingsstelsels verder te verbeteren.
Met name in het licht van de coronacrisis moeten we voorkomen dat structurele belemmeringen voor leren en de ontwikkeling van vaardigheden de arbeidskansen van mensen en hun deelname aan de samenleving beïnvloeden.
De Europese onderwijsruimte sluit daarom aan bij Next Generation EU, het Herstelplan voor Europa, om de EU uit de crisis te helpen en te leiden naar een modern en duurzamer Europa dat klaar is voor de digitale en groene transitie.
De EU moet onderwijs en opleiding holistisch benaderen om een echte Europese ruimte voor onderwijs te maken voor alle lerenden, leerkrachten en instellingen.
Het idee van een Europese onderwijsruimte werd voor het eerst onderschreven door de Europese leiders tijdens de Sociale top van 2017 in Göteborg (Zweden). De eerste pakketten maatregelen werden in 2018 en 2019 vastgesteld.
In haar “Politieke beleidslijnen voor de volgende Europese Commissie 2019-2024” heeft Commissievoorzitter Von der Leyen zich ertoe verbonden de Europese onderwijsruimte te verwezenlijken tegen 2025.
Meer middelen voor de onderwijsruimte
Op 30 september 2020 heeft de Commissie een nieuwe mededeling over de totstandbrenging van de Europese onderwijsruimte tegen 2025 bekendgemaakt.
Daarin stelt ze een ambitieuze aanpak voor om de onderwijsruimte tegen 2025 te verwezenlijken. Zij beschrijft de middelen en mijlpalen om samen met de EU-lidstaten en belanghebbenden de doelstellingen te verwezenlijken.
De visie van de Commissie op een Europese onderwijsruimte is gebaseerd op zes dimensies:
- basisvaardigheden, waaronder digitale competenties, en transversale vaardigheden, zoals ondernemerschap, creativiteit en maatschappelijk engagement, verbeteren
- de mobiliteit van lerenden en lesgevers en de internationale samenwerking tussen onderwijsinstellingen vergemakkelijken
- het leren van talen en meertaligheid bevorderen en de ontdekking en het beheer van culturele diversiteit ondersteunen
- onderwijs verrijken met een Europees perspectief om inzicht in en kritisch denken over wat Europa betekent in het dagelijks leven van de burgers, te bevorderen
- ervoor zorgen dat onderwijs- en opleidingsinstellingen veilig, inclusief en vrij van desinformatie zijn
- onderwijsniveau en -prestaties loskoppelen van sociale, economische en culturele status om sociale mobiliteit te bevorderen
- inclusief onderwijs en gendergelijkheid op alle niveaus en in alle sectoren van onderwijs en opleiding bevorderen
- genderbewustzijn verbeteren, bijvoorbeeld door seksistisch gedrag en seksuele intimidatie in onderwijs en opleiding aan te pakken
- ervoor zorgen dat beroepsonderwijs en -opleiding zijn aangepast aan de groene en digitale transitie en dat toekomstbestendige strategieën voor een leven lang leren voorhanden zijn
- de grensoverschrijdende samenwerking op het gebied van jeugdwerk, sport en cultuur versterken en niet-formeel leren bevorderen
- streven naar genderevenwicht in leidinggevende functies, ook in instellingen voor hoger onderwijs, en beroepen waarin mannen en/of vrouwen ongelijk vertegenwoordigd zijn, openstellen
- genderstereotypen over studiekeuzes en binnen onderwijspraktijken en -materiaal aanpakken
- expertise en middelen mobiliseren om gedrag ten aanzien van milieuduurzaamheid te veranderen door een “Onderwijs voor klimaat”-coalitie op te richten
- investeren in groene onderwijs- en opleidingsinfrastructuur
- milieuduurzaamheid integreren in de natuur- en menswetenschappen en de uitwisseling tussen de bijbehorende vaardigheden, methoden, processen en culturen aanmoedigen
- mensen de nodige vaardigheden geven voor de groene economie van de toekomst, zoals digitale vaardigheden en ondernemerschap
- de lidstaten ondersteunen bij het aanpakken van tekorten aan leerkrachten en loopbanen in het onderwijs diverser en aantrekkelijker maken
- ervoor zorgen dat leerkrachten en opleiders zich kunnen bij- en nascholen
- de kwaliteit en hoeveelheid van de mobiliteitsperioden van leerkrachten in de initiële lerarenopleiding en daarna verbeteren
- internationale mobiliteit tot een integraal onderdeel maken van de lerarenopleiding
- nauwere en hechtere samenwerking tussen instellingen voor hoger onderwijs, met name internationale allianties voor hoger onderwijs, ondersteunen
- meewerken aan de volledige uitrol van de initiatieven “Europese universiteiten” en “Europese studentenpas”
- samen met de lidstaten en belanghebbenden een transformatieagenda voor instellingen voor hoger onderwijs opstellen
- een Europese aanpak van microcredentials ontwikkelen om te zorgen voor ruimere leermogelijkheden en de rol van instellingen voor hoger onderwijs en beroepsonderwijs en -opleiding bij een leven lang leren versterken
- de nadruk leggen op gespecialiseerde onderwijsprogramma’s voor uitgebreide digitale vaardigheden op het gebied van geavanceerde technologieën, zoals kunstmatige intelligentie en high-performance computing
- de inspanningen van de EU om wereldwijde uitdagingen aan te pakken, stimuleren en de Europese belangen en waarden internationaal bevorderen, inclusief de duurzameontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties voor 2020
- de internationalisering van het Europees onderwijs bevorderen in het lager, middelbaar en hoger onderwijs, het beroepsonderwijs en het jeugdwerk
- internationale samenwerking tussen onderwijsinstellingen om de beste talenten naar Europa te halen, en peer learning en gezamenlijke internationale onderzoeks- en innovatieprojecten ondersteunen
- hervormingen in de onderwijs-, opleidings- en onderzoeksstelsels van de Westelijke Balkan en de Europese nabuurschapslanden aanmoedigen
Op 18 februari 2021 heeft de Raad zijn goedkeuring gehecht aan de Resolutie betreffende een strategisch kader voor Europese samenwerking op het gebied van onderwijs en opleiding met het oog op de Europese Onderwijsruimte en verder (2021-2030).
Hoe werkt de Europese Commissie aan die Europese onderwijsruimte?
In de mededeling over de totstandbrenging van de Europese onderwijsruimte tegen 2025 worden een reeks middelen en mijlpalen voor de zes dimensies beschreven.
Meer informatie over de afzonderlijke beleidsmaatregelen en initiatieven staat in de rubriek “Europese onderwijsruimte” en op de pagina’s over beleid van deze website.
De Europese onderwijsruimte zal in synergie met de Europese vaardighedenagenda, het vernieuwde beleid inzake beroepsonderwijs en -opleiding en de Europese onderzoeksruimte werken om kennis te benutten en tot grondslag te maken voor het herstel en de welvaart van Europa.
Om de Europese onderwijsruimte tegen 2025 te verwezenlijken en om de geboekte vooruitgang te volgen, stelt de Commissie voor een kader op te zetten voor samenwerking en dialogen met de lidstaten en andere belanghebbenden.
De Commissie zal nauw samenwerken met de lidstaten om een volwaardig governancekader voor de Europese onderwijsruimte te ontwikkelen.
Zij maakt ook een permanent platform voor de Europese onderwijsruimte en alle maatregelen en diensten, dat zal zorgen voor transparantie en toegang tot informatie over de Europese onderwijsruimte en de resultaten van de beleidssamenwerking.