Ο κύκλος του άνθρακα:
συνεχής κίνηση
Ο άνθρακας είναι παντού και σε όλους τους ζωντανούς
οργανισμούς, ακόμα και σε σένα! Αλλά ο άνθρακας δεν
μένει σε ένα μέρος, κινείται συνεχώς από το ένα μέρος
του πλανήτη στο άλλο, αλλάζοντας μορφή. Για παράδειγμα,
ο άνθρακας υπάρχει στην ατμόσφαιρα κυρίως ως αέριο
(διοξείδιο του άνθρακα), το οποίο απορροφάται από τα φυτά,
συμπεριλαμβανομένων των δένδρων, και τους ωκεανούς.
Στη γη, τόσο τα ζώα όσο και οι άνθρωποι προσλαμβάνουν
άνθρακα όταν καταναλώνουν φυτά και τον εκπνέουν με την
αναπνοή. Ο κύκλος του άνθρακα διατηρεί το ποσοστό του
αερίου στην ατμόσφαιρα λίγο πολύ σταθερό.
Ωστόσο, αυτή η λεπτή ισορροπία έχει αποσταθεροποιηθεί από
τις ανθρώπινες δραστηριότητες, που είτε απελευθερώνουν CO
2
γρηγορότερα απ’ ό,τι μπορεί να αφαιρεθεί με φυσικό τρόπο,
είτε μειώνουν τα φυσικά αποθέματα άνθρακα, π.χ. μέσω της
αποψίλωσης των τροπικών δασών.
Η τρύπα του όζοντος
ευθύνεται για την κλιματική
αλλαγή;
Όχι! Το όζον είναι ένα πολύ χρήσιμο αέριο που βρίσκεται
ψηλά στην ατμόσφαιρα της Γης και το οποίο απορροφά τη
βλαβερή υπεριώδη ακτινοβολία του ηλίου. Όταν οι επιστήμονες
συνειδητοποίησαν ότι τα τεχνητά αέρια που χρησιμοποιεί ο
άνθρωπος στα ψυγεία και τα αεροζόλ δημιουργούσαν μια
τρύπα στην
, η διεθνής κοινότητα ξεκίνησε
ένα πρόγραμμα σταδιακής κατάργησής τους. Συντάχθηκε μια
συμφωνία γνωστή ως το πρωτόκολλο του Μόντρεαλ, για τη
σταδιακή μείωση της χρήσης αυτών των επικίνδυνων ουσιών
που καλούνται χλωροφθοροϋδρογονάνθρακες (CFC).
Οι προσπάθειες σημείωσαν τέτοια επιτυχία που η στιβάδα του
όζοντος αναμένεται να έχει αποκατασταθεί έως τα μέσα του
21ου αιώνα. Δυστυχώς, οι CFC, όπως και οι ουσίες που τους
διαδέχθηκαν, τελικά αντικαταστάθηκαν με
Αυτά δεν έχουν επιπτώσεις στην στιβάδα του όζοντος αλλά
είναι ισχυρά αέρια του θερμοκηπίου. Σήμερα η ΕΕ ηγείται μιας
προσπάθειας περιορισμού της χρήσης τους και εξεύρεσης
εναλλακτικών ουσιών. Έως το 2030, οι εκπομπές φθοριούχων
αερίων στην ΕΕ θα μειωθούν κατά δύο τρίτα σε σχέση με τα
σημερινά επίπεδα.
Τα
, όπως ο άνθρακας,
είναι υπολείμματα αρχαίων φυτών και
ζώων που βρίσκονται θαμμένα βαθιά στο
έδαφος για εκατομμύρια χρόνια και έχουν
μετατραπεί σε ουσίες που μπορούν να
χρησιμοποιηθούν ως καύσιμα.
Το γνώριζες;
Χωρίς το φαινόμενο του θερμοκηπίου, η
μέση θερμοκρασία στη Γη θα ήταν –18 °C,
αντί της μέσης θερμοκρασίας των 15 °C
που είναι σήμερα, δηλαδή η Γη θα ήταν
υπερβολικά ψυχρή για την επιβίωση των
φυτών, των ζώων και των ανθρώπων!
Πώς συγκρίνεται το CO
2
με τα άλλα αέρια του θερμοκηπίου
που απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα;
Συμβολή στην
υπερθέρμανση
του πλανήτη
Χρόνος
ζωής
Δυνατότητα
αποθήκευσης
θερμότητας
Διοξείδιο
του άνθρακα (CO
2
)
55%
50-500
χρόνια
/
Μεθάνιο
32%
12 χρόνια
28 x CO
2
Πρωτοξείδιο
του αζώτου (N
2
O)
6%
120 χρόνια
265 x CO
2
Αλογονωμένοι
υδρογονάνθρακες
και φθοριούχα
αέρια
7%
από ημέρες
έως
χιλιάδες
χρόνια
1-10000 x CO
2
Το γνώριζες;
Ο άνθρακας απαντάται σε
διάφορες μορφές, όπως ο
γραφίτης στο μολύβι σου,
αλλά και τα διαμάντια, που
είναι καθαρός άνθρακας. Και
περίπου το 20% του σώματός
μας είναι άνθρακας.
5
