Direct naar de inhoud
Agriculture and rural development

Kwaliteitsregelingen

Doel van EU-kwaliteitsregelingen

Het kwaliteitsbeleid van de EU is erop gericht de namen van specifieke producten te beschermen om hun unieke kenmerken die samenhangen met hun geografische oorsprong en met traditionele kennis, te promoten.

De naam van een product kan als “geografische aanduiding” (GA) worden erkend als er een specifiek verband is met de plaats waar het product wordt gemaakt. De bescherming als geografische aanduiding zorgt ervoor dat de consument deze producten kan herkennen en op de kwaliteit ervan kan vertrouwen, en dat producenten hun product beter in de markt kunnen zetten.

Producten die al een geografische aanduiding mogen dragen of waarvoor een aanvraag is ingediend, staan in de registers van kwaliteitsproducten. De registers bevatten ook informatie over de geografische en productiespecificaties van elk product.

Geografische aanduidingen worden erkend als intellectuele eigendom en spelen als zodanig een steeds belangrijkere rol in handelsonderhandelingen tussen de EU en andere landen.

Bij andere kwaliteitsregelingen van de EU wordt de nadruk gelegd op het traditionele productieproces of op de vervaardiging van producten in gebieden met natuurlijke beperkingen, zoals bergen of eilanden.

Geografische aanduidingen

Een geografische aanduiding garandeert dat een product bepaalde kwaliteiten heeft die verband houden met het productiegebied.

Er zijn drie soorten geografische aanduidingen:

Het EU-systeem voor geografische aanduidingen beschermt de namen van producten die afkomstig zijn uit bepaalde regio’s en die specifieke kwaliteiten of een reputatie hebben die verband houden met het productiegebied. De verschillen tussen BOB’s en BGA’s houden vooral verband met de mate waarin de grondstoffen afkomstig moeten zijn uit het gebied of het productieproces in de specifieke streek moet plaatsvinden. GA’s zijn specifiek bedoeld voor gedistilleerde dranken en gearomatiseerde wijnen.

Image: Protected Designation of Origin (PDO) logo
Beschermde oorsprongsbenaming (BOB)

Productnamen die zijn geregistreerd als BOB, zijn het nauwst verbonden met de plaats waar zij worden geproduceerd.

  • Producten: Levensmiddelen, landbouwproducten en wijnen.
  • Specificaties: Alle stappen van de productie, de verwerking en de bereiding moeten plaatsvinden in het specifieke gebied. Voor wijn betekent dit dat alleen druiven mogen worden gebruikt die afkomstig zijn uit het geografische gebied waar de wijn wordt gemaakt.
  • Voorbeeld: Olijfolie met de BOB Kalamata wordt volledig geproduceerd in de Kalamata-regio in Griekenland en wordt gemaakt van lokale olijfsoorten.
  • Logo: Verplicht voor levensmiddelen en landbouwproducten, facultatief voor wijn.
Image: Protected Geographical Indication (PGI) logo
Beschermde geografische aanduiding (BGA)

Bij de BGA wordt het verband benadrukt tussen het specifieke geografische gebied en de naam van het product, waarbij een bepaalde kwaliteit, faam of andere eigenschap van het product hoofdzakelijk is toe te schrijven aan de geografische oorsprong.

  • Producten: Levensmiddelen, landbouwproducten en wijnen.
  • Specificaties: Voor de meeste producten moet minstens één van de productie-, verwerkings- of bereidingsstappen in het betrokken gebied plaatsvinden. Voor wijn betekent dit dat minstens 85% van de gebruikte druiven afkomstig moet zijn uit het geografische gebied waar de wijn wordt gemaakt.
  • Voorbeeld: Ham met de BGA Westfälischer Knochenschinken wordt in Westfalen volgens aloude procedés bereid, maar het gebruikte vlees is niet uitsluitend afkomstig van dieren die in die specifieke Duitse regio zijn geboren en gehouden.
  • Logo: Verplicht voor levensmiddelen en landbouwproducten, facultatief voor wijn.
Image: Protected Geographical Indication (PGI) logo
Geografische aanduidingen van gedistilleerde dranken en gearomatiseerde wijnen (GA)

De GA beschermt de naam van een gedistilleerde drank of gearomatiseerde wijn die zijn oorsprong heeft in een land, streek of plaats, waarbij een bepaalde kwaliteit, faam of andere eigenschap van het product hoofdzakelijk is toe te schrijven aan zijn geografische oorsprong.

  • Producten: Gedistilleerde dranken en gearomatiseerde wijnen.
  • Specificaties: Voor de meeste producten moet minstens één van de distillatie- of bereidingsstappen in het betrokken gebied plaatsvinden. De grondstoffen hoeven echter niet uit het betrokken gebied afkomstig te zijn.
  • Voorbeeld: Irish Whiskey wordt al sinds de 6e eeuw in Ierland gestookt, gedistilleerd en gerijpt, maar de grondstoffen voor deze GA komen niet uitsluitend uit Ierland.
  • Logo: Facultatief voor alle producten.

Gegarandeerde traditionele specialiteit

Image: Traditional Speciality Guaranteed (TSG) logo

Het label “gegarandeerde traditionele specialiteit” (GTS) benadrukt de traditionele aspecten, zoals de wijze waarop het product gemaakt of samengesteld is, zonder te zijn gebonden aan een specifiek geografisch gebied. De registratie van de naam van een product als GTS biedt bescherming tegen vervalsing en misbruik.

  • Producten: Levensmiddelen en landbouwproducten.
  • Voorbeeld: De GTS Gueuze is een traditioneel, spontaan gegist bier, dat gewoonlijk wordt geproduceerd in en rond Brussel (in België). Als GTS is de productiemethode van het bier beschermd, maar het kan wel ergens anders worden geproduceerd.
  • Logo: Verplicht voor alle producten.

Andere regelingen

Product uit de bergen

De kwaliteitsaanduiding “product uit de bergen” wordt gebruikt om de aandacht te vestigen op de specifieke kenmerken van een product dat is gemaakt in berggebieden met moeilijke natuurlijke omstandigheden.

De erkenning hiervan is een voordeel voor zowel de landbouwer als de consument. De landbouwer kan namelijk zijn product beter in de markt zetten en de consument krijgt garanties over bepaalde kenmerken van het product.

Image: panoramic view of rural alpine landscape with cows grazing in fresh green meadows
  • Producten: Landbouwproducten en levensmiddelen.
  • Specificaties: Grondstoffen en diervoeders moeten afkomstig zijn uit berggebieden. Verwerkte producten moeten daar ook geproduceerd zijn.

Verslag: Etikettering van landbouw- en voedingsproducten uit de bergen

Product uit de ultraperifere gebieden van de EU

De landbouw in de ultraperifere gebieden van de EU kampt met problemen als gevolg van de afgelegen ligging en het insulaire karakter van die gebieden, met moeilijke geografische omstandigheden en een ongunstig klimaat. Om meer bekendheid te geven aan landbouwproducten uit de ultraperifere gebieden van de EU (de Franse overzeese departementen – Guadeloupe, Frans-Guyana, Réunion en Martinique – en de Azoren, Madeira en de Canarische Eilanden) is een speciaal logo ontwikkeld.

Outermost regions logo
  • Producten: Landbouwproducten en levensmiddelen.
  • Specificaties: Moet geproduceerd zijn in een van de ultraperifere gebieden
  • Logo: Voorbeeld van een logo voor landbouwproducten en levensmiddelen uit de ultraperifere gebieden van de EU.

Vrijwillige certificeringsregelingen

Ook vrijwillige certificeringsregelingen op nationaal niveau of van particuliere exploitanten kunnen consumenten die een product kiezen, vertrouwen geven in de kwaliteit ervan.

Naast de EU-regelingen bestaan er heel wat particuliere en nationale voedselkwaliteitsregelingen en -logo’s, die betrekking hebben op een breed scala aan initiatieven tussen bedrijven onderling en van bedrijven voor consumenten.

De Europese Commissie heeft, in overleg met de belanghebbenden, richtsnoeren opgesteld met beste praktijken voor de werking van dergelijke regelingen.

Commission Communication: EU best practice guidelines for voluntary certification schemes for agricultural products and foodstuffs

Regelgeving inzake kwaliteitsregelingen

De Commissie heeft regelgeving vastgesteld over de toepassing van kwaliteitsregelingen:

Regelgeving inzake levensmiddelen en landbouwproducten

Regelgeving inzake wijn

Regelgeving inzake gedistilleerde dranken

Regelgeving inzake producten uit de bergen

Regelgeving inzake producten uit de ultraperifere gebieden

Voorstel om het GA-systeem te versterken

Op 31 maart 2022 heeft de Commissie een voorstel aangenomen voor een verordening inzake GA’s voor wijn, gedistilleerde dranken en landbouwproducten, en andere kwaliteitsregelingen voor landbouwproducten. De bedoeling van het voorstel is om het aantal GA’s in de EU te verhogen. Dit moet de plattelandseconomie ten goede komen en een hoger beschermingsniveau voor de producten waarborgen, in het bijzonder online. 

De Commissie heeft onder meer de volgende maatregelen voorgesteld om het bestaande systeem te versterken en te verbeteren:

  • meer duurzaamheid door producenten de kans te geven hun inspanningen voor sociale, ecologische en economische duurzaamheid te valoriseren in hun productspecificaties;
  • betere bescherming van GA’s op het internet, met name wat betreft de verkoop via onlineplatforms, bescherming tegen registraties te kwader trouw en het gebruik van GA’s in het domeinnaamsysteem;
  • producentengroeperingen in staat stellen hun GA’s te beheren, te handhaven en te ontwikkelen door middel van toegang tot de autoriteiten voor namaakbestrijding en de douanediensten in alle EU-landen;
  • een verkorte en vereenvoudigde registratieprocedure zal de verschillende technische en procedurevoorschriften samenvoegen tot één procedure voor de registratie van GA’s voor aanvragers uit de EU en daarbuiten.

Het voorstel van de Commissie is het resultaat van een uitgebreid raadplegingsproces. In oktober 2020 werd een aanvangseffectbeoordeling gepubliceerd, gevolgd door een openbare raadpleging van januari tot april 2021 en gerichte raadplegingen met EU-landen en betrokken organisaties van belanghebbenden.

Hoe wordt een product beschermd?

In het kader van het systeem voor intellectuele-eigendomsrechten van de EU zijn als GA geregistreerde namen van producten wettelijk beschermd tegen namaak en misbruik, zowel in de EU als in landen buiten de EU waarmee een specifieke beschermingsovereenkomst is gesloten.

De bevoegde nationale autoriteiten van elke EU-lidstaat nemen voor alle kwaliteitsregelingen de nodige maatregelen om de geregistreerde namen op hun grondgebied te beschermen. Zij moeten ook de onrechtmatige productie of het onrechtmatig in de handel brengen van producten met een geregistreerde naam voorkomen of beëindigen.

Niet-Europese productnamen kunnen eveneens als GA worden geregistreerd indien het land van herkomst een bilaterale of regionale overeenkomst met de EU heeft gesloten die de wederzijdse bescherming van dergelijke namen omvat.

Er worden al namen beschermd van diverse producten (wijn, levensmiddelen, gearomatiseerde wijnen en gedistilleerde dranken) die buiten de EU worden geproduceerd, bv. in Colombia of Zuid-Afrika.

Europese GA’s (aangevraagd of toegekend) zijn te vinden in de officiële EU-registers via eAmbrosia. Zowel Europese als niet-Europese aanduidingen die bij overeenkomsten beschermd zijn, staan op GIview.

Download logo’s

26 APRIL 2018
Beschermde oorsprongsbenaming
Nederlands
(3.72 MB - ZIP)
Downloaden
26 APRIL 2018
Beschermde geografische aanduiding
Nederlands
(3.83 MB - ZIP)
Downloaden
26 APRIL 2018
Gegarandeerde traditionele specialiteit
Nederlands
(3.77 MB - ZIP)
Downloaden

Documenten

13 APRIL 2022
Administrative agreement between the Directorate-General for Agriculture and Rural Development and the European Union Intellectual Property Office
English
(1.1 MB - PDF)
Downloaden
30 MAART 2022
Proposal for a regulation on EU geographical indications for wine, spirit drinks and agricultural products, and quality schemes for agricultural products
English
(HTML)
Downloaden
31 MAART 2022
Annex to the proposal for a regulation on EU geographical indications for wine, spirit drinks and agricultural products, and quality schemes for agricultural products
English
(142.02 KB - PDF)
Downloaden
5 MEI 2022
Commission staff working document – executive summary of impact assessment report on proposal for a Regulation on geographical indications for wine, spirit drinks and agricultural products, and quality schemes
English
(HTML)
Downloaden
18 MEI 2022
Commission staff working document – impact assessment report on proposal for a Regulation on geographical indications for wine, spirit drinks and agricultural products, and quality schemes
English
(HTML)
Downloaden
2 MEI 2022
Commission staff working document – annex to the impact assessment report on proposal for a Regulation on geographical indications for wine, spirit drinks and agricultural products, and quality schemes
English
(HTML)
Downloaden
18 MEI 2022
Regulatory Scrutiny Board opinion – impact assessment report on proposal for a Regulation on geographical indications for wine, spirit drinks and agricultural products, and quality schemes
English
(253.41 KB - PDF)
Downloaden