Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο
Agriculture and rural development

Λίγα λόγια για τα συστήματα ποιότητας

Στόχοι των συστημάτων ποιότητας της ΕΕ

Η πολιτική της ΕΕ για την ποιότητα αποσκοπεί στην προστασία της ονομασίας συγκεκριμένων προϊόντων με σκοπό την προβολή των μοναδικών τους χαρακτηριστικών, τα οποία συνδέονται με τη γεωγραφική τους προέλευση καθώς και με την παραδοσιακή τεχνογνωσία.

Οι ονομασίες προϊόντων μπορούν να συνοδεύονται από «γεωγραφική ένδειξη» (ΓΕ) εάν έχουν ειδικό δεσμό με τον τόπο στον οποίο παράγονται. Η αναγνώριση των ΓΕ δίνει τη δυνατότητα στους καταναλωτές να εμπιστεύονται και να διακρίνουν τα προϊόντα ποιότητας, ενώ παράλληλα βοηθά τους παραγωγούς στην καλύτερη διάθεση των προϊόντων τους στην αγορά.

Τα υπό εξέταση προϊόντα ή τα προϊόντα στα οποία έχει χορηγηθεί αναγνώριση ΓΕ περιλαμβάνονται σε μητρώα προϊόντων ποιότητας. Στα ως άνω μητρώα περιλαμβάνονται επίσης πληροφορίες σχετικά με τις γεωγραφικές προδιαγραφές και τις προδιαγραφές προϊόντος για κάθε προϊόν.

Οι γεωγραφικές ενδείξεις αναγνωρίζονται ως διανοητική ιδιοκτησία και διαδραματίζουν ολοένα σημαντικότερο ρόλο στις εμπορικές διαπραγματεύσεις μεταξύ της ΕΕ και άλλων χωρών.

Άλλα συστήματα ποιότητας της ΕΕ δίνουν έμφαση στην παραδοσιακή διαδικασία παραγωγής ή σε προϊόντα που παράγονται σε δύσκολες φυσικές περιοχές, όπως τα βουνά ή τα νησιά.

Γεωγραφικές ενδείξεις

Οι γεωγραφικές ενδείξεις κατοχυρώνουν δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας για συγκεκριμένα προϊόντα, των οποίων οι ιδιότητες συνδέονται ειδικά με την περιοχή παραγωγής.

Οι γεωγραφικές ενδείξεις περιλαμβάνουν:

Το σύστημα γεωγραφικών ενδείξεων της ΕΕ προστατεύει τις ονομασίες των προϊόντων που προέρχονται από συγκεκριμένες περιοχές και έχουν ειδικές ιδιότητες ή χαίρουν φήμης που συνδέεται με την περιοχή παραγωγής. Οι διαφορές μεταξύ των ΠΟΠ και των ΠΓΕ σχετίζονται κυρίως με την ποσότητα πρώτων υλών του προϊόντος που πρέπει να προέρχονται από την περιοχή ή με τον βαθμό στον οποίο η διαδικασία παραγωγής οφείλει να πραγματοποιείται εντός της συγκεκριμένης περιοχής. Οι ΓΕ αφορούν ειδικά τα αλκοολούχα ποτά και τους αρωματισμένους οίνους.

Image: Λογότυπο προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης (ΠΟΠ)
Προστατευόμενη ονομασία προέλευσης (ΠΟΠ)

Οι ονομασίες προϊόντων που έχουν καταχωριστεί ως ΠΟΠ είναι εκείνες που έχουν τους ισχυρότερους δεσμούς με την περιοχή στην οποία παρασκευάζονται αυτά τα προϊόντα.

  • Προϊόντα: Τρόφιμα, γεωργικά προϊόντα και οίνοι.
  • Προδιαγραφές: Κάθε μέρος της διαδικασίας παραγωγής, μεταποίησης και παρασκευής πρέπει να πραγματοποιείται στη συγκεκριμένη περιοχή. Για τους οίνους, αυτό σημαίνει ότι τα σταφύλια πρέπει να προέρχονται αποκλειστικά από τη γεωγραφική περιοχή όπου παράγεται ο οίνος.
  • Παράδειγμα: Το ελαιόλαδο ΠΟΠ Καλαμάτα παράγεται εξ ολοκλήρου στην περιοχή της Καλαμάτας στην Ελλάδα, με ποικιλίες ελιάς της περιοχής αυτής.
  • Ετικέτα: Υποχρεωτική για τα τρόφιμα και τα γεωργικά προϊόντα, Προαιρετική για τους οίνους.
Image: Λογότυπο γεωγραφικής ένδειξης (ΓΕ)
Προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη (ΠΓΕ)

Η ΠΓΕ δίνει έμφαση στη σχέση μεταξύ της συγκεκριμένης γεωγραφικής περιοχής και της ονομασίας του προϊόντος, όπου μια συγκεκριμένη ιδιότητα, φήμη ή άλλο χαρακτηριστικό μπορεί να αποδοθεί κατά κύριο λόγο στη γεωγραφική του καταγωγή.

  • Προϊόντα: Τρόφιμα, γεωργικά προϊόντα και οίνοι.
  • Προδιαγραφές: Για τα περισσότερα προϊόντα, τουλάχιστον ένα από τα στάδια της παραγωγής, της μεταποίησης ή της παρασκευής πραγματοποιείται στη συγκεκριμένη περιοχή. Στην περίπτωση των οίνων, αυτό σημαίνει ότι τουλάχιστον το 80 % των χρησιμοποιούμενων σταφυλιών πρέπει να προέρχονται αποκλειστικά από τη γεωγραφική περιοχή στην οποία παράγεται πραγματικά ο οίνος.
  • Παράδειγμα: Το χοιρομέρι με την ΠΓΕ Westfälischer Knochenschinken παράγεται στη Βεστφαλία με πατροπαράδοτες τεχνικές, αλλά το χρησιμοποιούμενο κρέας δεν προέρχεται αποκλειστικά από ζώα που γεννήθηκαν και εκτράφηκαν στη συγκεκριμένη περιοχή της Γερμανίας.
  • Ετικέτα: Υποχρεωτική για τα τρόφιμα, τα γεωργικά προϊόντα, Προαιρετική για τους οίνους.
Image: Λογότυπο γεωγραφικής ένδειξης (ΓΕ)
Γεωγραφικές ενδείξεις για αλκοολούχα ποτά και αρωματισμένους οίνους (ΓΕ)

Η ΓΕ προστατεύει την ονομασία ενός αλκοολούχου ποτού ή αρωματισμένου οίνου που προέρχεται από μια χώρα, περιοχή ή τοποθεσία όπου η συγκεκριμένη ποιότητα, φήμη ή άλλο χαρακτηριστικό μπορεί να αποδοθεί κατά κύριο λόγο στη γεωγραφική του καταγωγή.

  • Προϊόντα: Αλκοολούχα ποτά και αρωματισμένοι οίνοι.
  • Προδιαγραφές: Για τα περισσότερα προϊόντα, τουλάχιστον ένα από τα στάδια της απόσταξης ή της παρασκευής, πραγματοποιείται στη συγκεκριμένη περιοχή. Ωστόσο, τα ακατέργαστα προϊόντα δεν χρειάζεται να προέρχονται από την περιοχή.
  • Παράδειγμα: Η ΓΕ Irish Whiskey παρασκευάζεται, αποστάζεται και ωριμάζει στην Ιρλανδία από τον 6ο αιώνα, αλλά οι πρώτες ύλες δεν προέρχονται αποκλειστικά από την Ιρλανδία.
  • Ετικέτα:Προαιρετική για όλα τα προϊόντα.

Εγγυημένο παραδοσιακό ιδιότυπο προϊόν

Image: Λογότυπο εγγυημένου παραδοσιακού ιδιότυπου προϊόντος (ΕΠΙΠ)

Το σήμα εγγυημένο παραδοσιακό ιδιότυπο προϊόν (ΕΠΙΠ) προβάλλει τα παραδοσιακά χαρακτηριστικά ενός προϊόντος, όπως τον τρόπο με τον οποίο παράγεται το προϊόν ή τη σύνθεσή του, δίχως να γίνεται σύνδεση με συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή. Όταν ένα προϊόν καταχωρίζεται ως ΕΠΙΠ, προστατεύεται από την παραποίηση και την κατάχρηση.

  • Προϊόντα: Τρόφιμα και γεωργικά προϊόντα.
  • Παράδειγμα: Το ΕΠΙΠ Gueuze είναι μια παραδοσιακή μπύρα που παράγεται με αυθόρμητη ζύμωση. Συνήθως παράγεται στην πόλη των Βρυξελλών και στα περίχωρά της, στο Βέλγιο. Ωστόσο, ως ΕΠΙΠ, η μέθοδος παραγωγής της προστατεύεται μεν, αλλά θα μπορούσε να παραχθεί και κάπου αλλού.
  • Ετικέτα: Υποχρεωτική για όλα τα προϊόντα.

Άλλα συστήματα

Προϊόν ορεινής παραγωγής

Η ένδειξη ποιότητας «προϊόν ορεινής παραγωγής» επισημαίνει τις ιδιαιτερότητες ενός προϊόντος, που παράγεται σε ορεινές περιοχές, με δύσκολες φυσικές συνθήκες.

Η αναγνώριση αυτή αποτελεί πλεονέκτημα τόσο για τους γεωργούς όσο και για τους καταναλωτές. Επιτρέπει την καλύτερη διάθεση του προϊόντος στην αγορά από πλευράς των γεωργών, αλλά επίσης εξασφαλίζει ότι ορισμένα χαρακτηριστικά είναι σαφή στον καταναλωτή.

Image: panoramic view of rural alpine landscape with cows grazing in fresh green meadows
  • Προϊόντα: Γεωργικά προϊόντα και τρόφιμα.
  • Προδιαγραφές: Οι πρώτες ύλες και οι ζωοτροφές προέρχονται από ορεινές περιοχές. Για τα μεταποιημένα προϊόντα, η παραγωγή θα πρέπει να πραγματοποιείται επίσης στις εν λόγω περιοχές.

Έκθεση: Επισήμανση των γεωργικών προϊόντων και των τροφίμων ορεινής γεωργίας

Προϊόν των εξόχως απόκεντρων περιοχών της ΕΕ

Η γεωργία στις εξόχως απόκεντρες περιοχές της ΕΕ αντιμετωπίζει δυσκολίες λόγω του απομακρυσμένου και του νησιωτικού χαρακτήρα, που συνεπάγεται δύσκολες γεωγραφικές και μετεωρολογικές συνθήκες. Για τη διασφάλιση μεγαλύτερης ευαισθητοποίησης όσον αφορά τα γεωργικά προϊόντα από τις εξόχως απόκεντρες περιοχές της ΕΕ (τα γαλλικά υπερπόντια διαμερίσματα — Γουαδελούπη, Γαλλική Γουιάνα, Ρεϊνιόν και Μαρτινίκα — καθώς και τις Αζόρες, τη Μαδέρα και τις Κανάριες Νήσους) έχει δημιουργηθεί ειδικό λογότυπο.

Outermost regions logo
  • Προϊόντα: Γεωργικά προϊόντα και τρόφιμα.
  • Προδιαγραφές: Παράγονται σε εξόχως απόκεντρες περιοχές
  • Ετικέτα: Παράδειγμα λογότυπου για γεωργικά προϊόντα και τρόφιμα που προέρχονται από εξόχως απόκεντρες περιοχές της ΕΕ.

Προαιρετικά συστήματα πιστοποίησης

Τα προαιρετικά συστήματα πιστοποίησης σε εθνικό επίπεδο ή υπό τη διαχείριση ιδιωτικών φορέων μπορούν επίσης να βοηθήσουν τους καταναλωτές να έχουν εμπιστοσύνη στην ποιότητα των προϊόντων που επιλέγουν.

Εκτός από τα συστήματα της ΕΕ, υπάρχουν πολλά ιδιωτικά και εθνικά συστήματα ή λογότυπα ποιότητας τροφίμων, τα οποία καλύπτουν ευρύ φάσμα πρωτοβουλιών και λειτουργούν μεταξύ επιχειρήσεων ή μεταξύ των επιχειρήσεων και των καταναλωτών.

Σε διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατάρτισε κατευθυντήριες γραμμές που αναδεικνύουν τις βέλτιστες πρακτικές για τη λειτουργία των εν λόγω συστημάτων.

Commission Communication: EU best practice guidelines for voluntary certification schemes for agricultural products and foodstuffs

Κανονισμοί για τα συστήματα ποιότητας

Η Επιτροπή έχει εκδώσει ορισμένους κανονισμούς σχετικά με την εφαρμογή των συστημάτων ποιότητας:

Κανονισμοί για τα τρόφιμα και τα γεωργικά προϊόντα

Κανονισμοί για τον οίνο

Κανονισμοί για τα αλκοολούχα ποτά

Κανονισμοί για τα προϊόντα ορεινής παραγωγής

Κανονισμοί όσον αφορά προϊόντα των εξόχως απόκεντρων περιοχών

Πρόταση για την ενίσχυση του συστήματος ΓΕ

Στις 31 Μαρτίου 2022, η Επιτροπή εξέδωσε μια πρόταση κανονισμού σχετικά με τις γεωγραφικές ενδείξεις για τον οίνο, τα αλκοολούχα ποτά και τα γεωργικά προϊόντα, και με τα συστήματα ποιότητας για τα γεωργικά προϊόντα. Η πρόταση αποσκοπεί στην αύξηση της υιοθέτησης των ΓΕ σε όλη την ΕΕ με στόχο να ωφεληθεί η αγροτική οικονομία, καθώς και στην επίτευξη υψηλότερου επιπέδου προστασίας των προϊόντων, ιδίως στο διαδίκτυο. 

Η Επιτροπή πρότεινε, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα μέτρα για την ενίσχυση και τη βελτίωση του υφιστάμενου συστήματος:

  • μεγαλύτερη βιωσιμότητα, δίνοντας στους παραγωγούς τη δυνατότητα να αναδείξουν στις προδιαγραφές προϊόντων τους τα μέτρα που λαμβάνουν για λόγους κοινωνικής, περιβαλλοντικής και οικονομικής βιωσιμότητας·
  • μεγαλύτερη προστασία των ΓΕ στο διαδίκτυο, ιδίως όσον αφορά τις πωλήσεις σε επιγραμμικές πλατφόρμες, την προστασία έναντι κακόπιστων καταχωρίσεων και τη χρήση ΓΕ στο σύστημα ονομάτων τομέα·
  • ενδυνάμωση των ομάδων παραγωγών ώστε να διαχειρίζονται, να επιβάλλουν και να αναπτύσσουν τις ΓΕ τους έχοντας πρόσβαση στις αρχές καταπολέμησης της παραποίησης/απομίμησης και τις τελωνειακές αρχές όλων των χωρών της ΕΕ·
  • μια πιο σύντομη και απλουστευμένη διαδικασία καταχώρισης θα συγχωνεύσει τους διάφορους τεχνικούς και διαδικαστικούς κανόνες, με αποτέλεσμα μια ενιαία διαδικασία καταχώρισης ΓΕ για αιτούντες εντός και εκτός ΕΕ.

Η πρόταση της Επιτροπής είναι το αποτέλεσμα εκτενών διαβουλεύσεων. Η αρχική εκτίμηση επιπτώσεων δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο του 2020. Στη συνέχεια, από τον Ιανουάριο έως τον Απρίλιο του 2021, διεξάχθηκε δημόσια διαβούλευση, καθώς και στοχευμένες διαβουλεύσεις με χώρες της ΕΕ και σχετικές οργανώσεις ενδιαφερόμενων μερών.

Πώς προστατεύονται τα προϊόντα

Στο πλαίσιο του συστήματος ΔΔΙ της ΕΕ, οι ονομασίες των προϊόντων που έχουν καταχωριστεί ως ΓΕ προστατεύονται νομικά από την απομίμηση και την κατάχρηση εντός της ΕΕ, καθώς και σε τρίτες χώρες με τις οποίες έχει υπογραφεί συγκεκριμένη συμφωνία προστασίας.

Για όλα τα συστήματα ποιότητας, οι αρμόδιες εθνικές αρχές κάθε χώρας της ΕΕ λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα για την προστασία των καταχωρισμένων ονομασιών εντός της επικράτειάς τους. Πρέπει επίσης να προλαμβάνουν και να εμποδίζουν την παράνομη παραγωγή ή εμπορία προϊόντων που χρησιμοποιούν την εν λόγω ονομασία.

Οι μη ευρωπαϊκές ονομασίες προϊόντων μπορούν επίσης να καταχωριστούν ως ΓΕ, εάν η χώρα καταγωγής τους έχει συνάψει διμερή ή περιφερειακή συμφωνία με την ΕΕ η οποία περιλαμβάνει την αμοιβαία προστασία των εν λόγω ονομασιών.

Προστατεύονται ονομασίες διάφορων προϊόντων (οίνοι, τρόφιμα, αρωματισμένοι οίνοι και αλκοολούχα ποτά) που παράγονται σε χώρες εκτός της ΕΕ, όπως η Κολομβία ή η Νότια Αφρική.

Οι ΓΕ για τις οποίες έχει υποβληθεί αίτηση και έχουν καταχωριστεί στα μητρώα της Ένωσης είναι διαθέσιμες στο eAmbrosia (την επίσημη βάση δεδομένων των μητρώων ΓΕ της ΕΕ), ενώ στην πύλη GIview είναι διαθέσιμες τόσο οι ΓΕ της ΕΕ όσο και εκείνες που προστατεύονται βάσει συμφωνιών.

Τηλεφορτώστε τα λογότυπα

26 ΑΠΡΙΛΊΟΥ 2018
Προστατευόμενη ονομασία προέλευσης
ελληνικά
(3.65 MB - ZIP)
Τηλεφόρτωση
26 ΑΠΡΙΛΊΟΥ 2018
Προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη
ελληνικά
(3.73 MB - ZIP)
Τηλεφόρτωση
26 ΑΠΡΙΛΊΟΥ 2018
Εγγυημένο παραδοσιακό ιδιότυπο προϊόν
ελληνικά
(3.67 MB - ZIP)
Τηλεφόρτωση

Έγγραφα

13 ΑΠΡΙΛΊΟΥ 2022
Administrative agreement between the Directorate-General for Agriculture and Rural Development and the European Union Intellectual Property Office
English
(1.1 MB - PDF)
Τηλεφόρτωση
30 ΜΑΡΤΊΟΥ 2022
Proposal for a regulation on EU geographical indications for wine, spirit drinks and agricultural products, and quality schemes for agricultural products
English
(HTML)
Τηλεφόρτωση
31 ΜΑΡΤΊΟΥ 2022
Annex to the proposal for a regulation on EU geographical indications for wine, spirit drinks and agricultural products, and quality schemes for agricultural products
English
(142.02 KB - PDF)
Τηλεφόρτωση
5 ΜΑΪ́ΟΥ 2022
Commission staff working document – executive summary of impact assessment report on proposal for a Regulation on geographical indications for wine, spirit drinks and agricultural products, and quality schemes
English
(HTML)
Τηλεφόρτωση
18 ΜΑΪ́ΟΥ 2022
Commission staff working document – impact assessment report on proposal for a Regulation on geographical indications for wine, spirit drinks and agricultural products, and quality schemes
English
(HTML)
Τηλεφόρτωση
2 ΜΑΪ́ΟΥ 2022
Commission staff working document – annex to the impact assessment report on proposal for a Regulation on geographical indications for wine, spirit drinks and agricultural products, and quality schemes
English
(HTML)
Τηλεφόρτωση
18 ΜΑΪ́ΟΥ 2022
Regulatory Scrutiny Board opinion – impact assessment report on proposal for a Regulation on geographical indications for wine, spirit drinks and agricultural products, and quality schemes
English
(253.41 KB - PDF)
Τηλεφόρτωση