Środki ochrony rąk
Bezpieczeństwo i higiena pracy

Środki ochrony rąk służą do zapewniania ochrony przed wieloma zagrożeniami, w tym:

• skaleczeniami i obtarciami;
• ekstremalnymi temperaturami;
• podrażnieniem i zapaleniem skóry; oraz
• kontaktem z substancjami toksycznymi i żrącymi.

W zależności od prawdopodobnych zagrożeń dostępne są różne rodzaje środków ochrony dłoni. Najbardziej oczywistym są rękawice, które mogą być wykonane z różnych materiałów. Kremy ochronne również stanowią pewien rodzaj środka ochrony dłoni i można je stosować jako dodatkowy środek higieny skóry.

Pamiętaj: kremy ochronne nie zapewniają dobrej ochrony przed podrażnieniami i zapaleniem skóry, które mogą zostać spowodowane przez kontakt z olejami i innymi chemikaliami. Nie można ich stosować zamiast rękawic, tylko jako dodatek do nich. Aby zapewnić ich skuteczność, należy nakładać je na czyste dłonie, przez nadgarstek do przedramienia, przed założeniem rękawic.

Rodzaj rękawicy	Zastosowanie
Jednorazowe lateksowe	Rękawiczki do standardowego badania
Nielateksowe (medyczne), jednorazowe, np. nitrylowe	Badanie nieznanych substancji chemicznych, leków, zabarwienia skóry, choroby zakaźne (np. zapalenie wątroby)
Rękawiczki z PVC	Obchodzenie się z olejami napędowymi i innymi olejami opałowymi oraz niektórymi powszechnie stosowanymi substancjami chemicznymi
Rękawice gumowe odlewane/rękawice przemysłowe (odpowiednie do przeszukiwania WC w statkach powietrznych, maszynowni itp.)	Ochrona przed ekskrementami, środkami dezynfekującymi, chemikaliami do użytku domowego, olejem napędowym i innymi olejami opałowymi
Rękawiczki bawełniane ze skórzaną częścią dłoniową (odpowiednie do kontroli ładunku i prac związanych z przeszukiwaniem)	Ochrona przed drzazgami, obtarciami i małymi skaleczeniami (np. spowodowanymi przez chropowate lub ostre krawędzie)
Ze skóry i aramidu o dużej wytrzymałości	Ochrona przed skaleczeniami i obtarciami (ostre przedmioty)
Rękawiczki nylonowe (do wchodzenia na pokład itp.)	Antypoślizgowe części dłoniowe zapewniają dobry chwyt i ograniczoną ochronę dłoni

Uwaga: Rękawice ochronne muszą być odpowiednio przechowywane i regularnie wymieniane. Zarówno kauczuk naturalny, jak i syntetyczny ulegają z czasem rozkładowi i mogą nie zapewniać właściwego poziomu ochrony.

Podczas pobierania próbek narażenie na działanie substancji chemicznych powinno być krótkie – ale ważne jest, by rozumieć zagrożenia oraz możliwości rękawic. Zazwyczaj stosowane są następujące terminy:

• Przenikanie – proces, w którym chemikalia przechodzą przez rękawicę na poziomie molekularnym. Poziom przenikania wskazuje, jak długo można nosić rękawice. Najlepsze są rękawice o niskiej wartości przenikania.
• Penetracja – masowy przepływ substancji chemicznej przez otwory, szwy lub inne usterki rękawicy.
• Degradacja – szkodliwa zmiana jednej lub większej liczby fizycznych właściwości rękawicy ochronnej w wyniku narażenia na działanie substancji chemicznej.
• Czas przebicia – czas, jaki upłynął między pierwszym kontaktem substancji chemicznej z rękawicami a jej wykryciem po drugiej stronie. Wartości czasu przebicia są wskazane w tabeli kompatybilności chemicznej. Czas przebicia w przypadku rękawic chemoodpornych powinien być dłuższy niż 30 minut.

I wreszcie, należy unikać nieumyślnego narażenia na działanie chemikaliów podczas zdejmowania rękawic ochronnych.

Rękawice zaprojektowane do ochrony przed chemikaliami muszą być zgodne z normą EN374, która przewiduje różne poziomy ochrony:

Ochrona podstawowa: wodoodporność i ochrona przed zanieczyszczeniem biologicznym	Typ A: rękawice ochronne o odporności na przenikanie co najmniej 30 minut dla co najmniej 6 testowych substancji chemicznych.	Typ B: rękawice ochronne o odporności na przenikanie co najmniej 30 minut dla co najmniej 3 testowych substancji chemicznych.	Typ C: rękawice ochronne o odporności na przenikanie co najmniej 10 minut dla co najmniej 1 testowej substancji chemicznej.

Należy sprawdzić, czy rękawica zapewnia właściwą ochronę w odniesieniu do danej substancji chemicznej oraz czy zapewnia odpowiedni czas na przeprowadzenie pobierania próbek.

Istnieje szereg innych norm określających oznaczenia dla różnych rodzajów ochrony:

EN 388 Ochrona mechaniczna przed ścieraniem i przecięciem	EN 407 Ochrona przed ogniem/gorącem	EN 511 Ochrona przed zimnem/mrozem	EN 16350 Ochrona elektrostatyczna
			(Brak oznakowania)

Środki ochrony rąk należy stosować wszędzie, gdzie istnieje ryzyko jakiegokolwiek rodzaju urazu lub choroby w trakcie wykonywania pracy.

W każdym miejscu, w którym w lokalu przedsiębiorcy obowiązkowe jest stosowanie środków ochrony dłoni, widnieje znak podobny do tego. W większości przypadków oznacza to rękawice, z wyjątkiem sytuacji, w których istnieje niebezpieczeństwo, że mogłyby one zostać wciągnięte przez maszynę lub w których ważne jest zachowanie pewnej swobody ruchu.

Jednorazowe rękawice powinny być noszone w połączeniu z innymi środkami ochrony indywidualnej, gdy funkcjonariusze mają do czynienia z towarami niebezpiecznymi lub chemikaliami o nieznanym składzie, jak również czynnikami zakaźnymi, krwią i płynami ustrojowymi.

W celu zapewnienia większej ochrony lub ochrony przed połączeniem zagrożeń chemicznych/biologicznych i fizycznych mogą być konieczne dodatkowe warstwy rękawiczek.

Nie należy nosić rękawic z PVC w bardzo niskich temperaturach, ponieważ mogą zesztywnieć.

Rękawice ze skóry o dużej wytrzymałości lub bawełny mogą stać się niewygodne, jeżeli są długo noszone, w szczególności w ciepłym środowisku.

Rękawice nie zapewniają ochrony nadgarstków ani przedramion. Jeżeli istnieje ryzyko uszkodzenia tych części ciała, należy nosić rękawice i wpuszczać je w rękawy innych elementów odzieży. To ograniczy ryzyko wycieków po ręku i do obszaru chronionego przez rękawice.

Podczas pracy z chemikaliami należy ograniczyć narażenie do minimum. Nawet jeśli w karcie charakterystyki zalecane jest noszenie rękawic, mogą one zapewniać ochronę tylko przez ograniczony czas. Chemikalia mogą powodować degradację lub przenikanie rękawicy po nawet stosunkowo krótkim czasie. Jeżeli nie jest się pewnym, należy zasięgnąć porady lub skorzystać z usług przeszkolonego personelu lub wykonawców w celu pobrania próbki.

Większość rodzajów rękawic można utrzymywać w dobrym stanie poprzez czyszczenie i przechowywanie ich zgodnie z instrukcjami dostarczonymi przez producenta. W przypadku niektórych rodzajów rękawic ich trwałość przedłuży postępowanie zgodnie z poniższymi szczególnymi wskazówkami:

• rękawice z PVC należy czyścić poprzez regularne mycie powierzchni zewnętrznych – jeżeli pozwoli się, aby te powierzchnie się zabrudziły, rękawice będą o wiele mniej skuteczne;
• rękawice z kauczuku naturalnego (lateksu) łatwo uszkodzić. Nie wolno dopuścić do ich kontaktu z olejami, smarem, terpentyną i innymi rozpuszczalnikami. Należy również:
  • myć je mydłem i wodą, jeżeli były używane przy pracy z silnymi kwasami lub zasadami;
  • przechowywać je w solidnym pojemniku w chłodnym, suchym miejscu, gdy nie są używane;
  • upewnić się przed założeniem rękawic, że ręce są czyste i suche;
  • regularnie myć wnętrze rękawic mydłem i wodą – i umożliwiać ich dokładnie wyschnięcie; oraz
  • nie nosić ich dłużej, niż jest to absolutnie konieczne.

Jednorazowe rękawice należy używać do jednej operacji, a po użyciu należy je zutylizować – pamiętając jednak o tym, że prawdopodobnie będą one musiały zostać potraktowane jak odpady niebezpieczne. Szczególnie w przypadku obchodzenia się z towarami niebezpiecznymi, chemikaliami o nieznanym składzie oraz czynnikami zakaźnymi należy zachować szczególną ostrożność przy zdejmowaniu rękawic, aby uniknąć wtórnego zanieczyszczenia.

Zanieczyszczone rękawice należy umieścić w oddzielnej, szczelnie zamkniętej torbie przeznaczonej do utylizacji przez zatwierdzone przedsiębiorstwo unieszkodliwiania odpadów.

Należy również zwrócić uwagę na prawidłowe zakładanie i zdejmowanie rękawic w celu uniknięcia zanieczyszczenia krzyżowego.

W celu uzyskania dalszych informacji należy odwołać się do obowiązujących przepisów i wytycznych odpowiedniej administracji krajowej.