Zwiększanie wzrostu gospodarczego i spójności w regionach przygranicznych UE

Wzdłuż wewnętrznych granic lądowych w Unii Europejskiej położonych jest 40 regionów, stanowiących 40% terytorium Unii i zasiedlanych przez blisko 30% populacji UE. Jednakże regiony przygraniczne osiągają z reguły gorsze wyniki gospodarcze w porównaniu z innymi regionami w danym państwie członkowskim. Dostępność usług, takich jak opieka szpitalna i studia na uczelni wyższej, jest w takich regionach zasadniczo dużo niższa. Lawirując między różnymi systemami prawnymi i administracyjnymi, obywatele, przedsiębiorstwa i władze publiczne z regionów przygranicznych mierzą się ze swoistymi trudnościami. Do ich rozwiązania potrzebne są środki inne niż fundusze pieniężne z UE, ponieważ samym tylko finansowaniem i inwestowaniem nie uda się tego osiągnąć. W odpowiedzi na te problemy oraz w celu zaproponowania szeregu nowych, solidnych działań 20 września 2017 r. Komisja przyjęła komunikat „Zwiększanie wzrostu gospodarczego i spójności w regionach przygranicznych UE”.

Komunikat ten uwydatnia sposoby, dzięki którym UE i jej państwa członkowskie mogą zredukować złożoność, długość i koszty kontaktów transgranicznych, a także wspierać proces łączenia służb wzdłuż granic wewnętrznych. Wskazuje on obszary wymagające poprawy dla zapewnienia, że obywatele z regionów przygranicznych będą mogli w pełni wykorzystać możliwości dostępne po obu stronach granicy. Komunikat ten ma również na celu propagowanie refleksji zapoczątkowanych w Białej Księdze w sprawie przyszłości Europy. Przejawia się to w zawartych w nim zaleceniach i proponowanych środkach, które mają ułatwić regionom przygranicznym współpracę, ograniczenie ilości barier i wspieranie obywateli je zamieszkujących oraz przedsiębiorstw działających na ich terenie w pełnym wykorzystaniu potencjału tych regionów.

Komunikat przedstawia szereg działań dla wzmocnienia konkurencyjności i spójności regionów przygranicznych, szczególnie w odpowiedzi na niektóre bariery natury prawnej i administracyjnej utrudniające obecnie bliższą współpracę i kontakty. Wdrożenie tych działań ma zostać ułatwione poprzez ustanowienie w Komisji „Punktu Koordynacyjnego ds. Transgranicznych”, tworzonego przez ekspertów Komisji ds. transgranicznych, który zajmie się doradztwem dla krajowych i regionalnych władz w kwestiach przygranicznych barier prawnych i administracyjnych.

Pozytywne skutki płynące z redukcji transgranicznych barier mają się przyczynić zarówno do poprawy wzrostu społeczno-gospodarczego, jak i integracji regionów przygranicznych. Komisja odgrywa pod tym względem ważną rolę poprzez składanie wniosków ustawodawczych lub proponowanie mechanizmów finansowania czy objęcie państw członkowskich i regionów wsparciem ukierunkowanym na lepsze zrozumienie wyzwań i opracowywanie uzgodnień operacyjnych, w szczególności poprzez promowanie wymiany informacji i prezentowanie skutecznych praktyk w swoich regionach przygranicznych.

Komunikatowi towarzyszy dokument roboczy służb Komisji przedstawiający kluczowe koncepcje i proces ich opracowywania zapoczątkowany w 2015 r. w ramach inicjatywy „przeglądów transgranicznych”. Ponadto dokument ten zawiera dodatkowe informacje o prawnych i administracyjnych utrudnieniach, z jakimi mierzą się przygraniczne regiony UE, oraz o ich wpływie na społeczeństwo. Prezentując dogłębną analizę i konkretne przykłady, wzmacnia on także działania zaproponowane przez Komisję w komunikacie.

Z okazji przyjęcia niniejszego komunikatu w dniach 20–21 września odbędzie się w Brukseli jego inauguracja. Ponadto między październikiem 2017 r. a lutym 2018 r. zostaną zorganizowane trzy podobne wydarzenia: w miejscowości Merida (Hiszpania), w Kopenhadze (Dania) oraz w Bratysławie (Słowacja).