Program realizujący cel „Konwergencja”, finansowany przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR)
Opis programu
W dniu 6 września 2007 r. Komisja Europejska przyjęła kolejny program rozwoju regionalnego; jest to mianowicie regionalny program operacyjny dla województwa małopolskiego na lata 2007-2013, finansowany przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR). Program ten obejmuje pomoc wspólnotową dla Małopolski w ramach celu „Konwergencja”. Całkowity budżet programu wynosi ok. 1,518 mld euro, a pomoc wspólnotowa udzielana za pośrednictwem Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego opiewa na kwotę 1,29 mld euro (około 1,9 % ogółu środków UE inwestowanych w Polsce w ramach polityki spójności w latach 2007-2013).
1. Założenia i cel inwestycji UE
Finansowany przez EFRR regionalny program operacyjny dla województwa małopolskiego na lata 2007-2013 jest pierwszym skoordynowanym, wieloletnim i finansowo stabilnym programem rozwojowym na tak szeroką skalę w historii regionu.
Celem programu jest zadbanie o właściwe warunki dla ułatwniania wzrostu gospodarki i zatrudnienia. W szczególności cel ten ma być urzeczywistniany dzięki inwestowaniu w infrastrukturę zwiększającą konkurencyjność, usprawnianiu prac nad innowacjami oraz budowie społeczeństwa informacyjnego, co doprowadzi do poprawy środowiska naturalnego i kulturowego.
W konsekwencji program stanowił będzie najważniejszy instrument rzeczywistych, strukturalnych zmian w tym regionie. Będzie on również ważnym narzędziem realizacji założeń odnowionej strategii lizbońskiej. Na cele dotyczące strategii lizbońskiej zarezerwowano w ramach programu środki rzędu 460 mln euro.
2. Oczekiwany wpływ inwestycji
Zgodnie z modelem planowania makroekonomicznego program ma zapewnić dodatkowy wzrost produktu krajowego brutto (PKB) o 1,84% i ponad 9 000 nowych miejsc pracy. Z programu finansowanych będzie około 1 000 projektów związanych z bezpośrednimi inwestycjami na rzecz małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP).
3. Priorytety
Głównymi celami finansowanego przez EFRR regionalnego programu operacyjnego dla województwa małopolskiego na lata 2007-2013 są zwiększenie konkurencyjności i zdolności innowacyjnych Małopolski, pogłębienie spójności wewnętrznej w regionie w zgodzie z zasadą zrównoważonego wzrostu oraz powiększenie potencjału instytucjonalnego podmiotów działających na terenie Małopolski.
Na regionalny program operacyjny na lata 2007-2013 w ramach EFRR dla województwa małopolskiego składają się następujące priorytety:
Priorytet 1: warunki dla rozwoju społeczeństwa opartego na wiedzy
Priorytet wpisuje się w zarys inicjatywy e-Europa wraz z kontynuacją (rok 2010, europejskie społeczeństwo informacyjne). Prawdziwy atut regionu stanowi potencjał w sferze szkolnictwa wyższego i badań naukowych. Rozwój w tych dwóch dziedzinach jest kluczem do konkurencyjności regionu w skali europejskiej, przyczynia się również do zwiększenia inwestycji na rzecz innowacji. W ramach tego celu można będzie uzyskać bezzwrotną pomoc przeznaczoną na działania w dwóch podstawowych obszarach: inwestycje w infrastrukturę dla szkolnictwa wyższego i uczenia się przez całe życie, a także inwestycje w infrastrukturę i technologie służące budowaniu społeczeństwa informacyjnego.
Priorytet 2: gospodarka regionalnej szansy
Finansowane w ramach tego priorytetu działania będą skoncentrowane na tworzeniu prężnego i trwałego sektora MŚP. Cel ten będzie realizowany poprzez pomoc bezpośrednią i pośrednią dla MŚP, polegającą na dotacjach do inwestycji udzielanych w ramach uzgodnionych ram pomocy publicznej, zwiększanie dostępu do kapitału poprzez usprawnianie oferowanych obecnie przez instytucje wspierające przedsiębiorców instrumentów finansowania oraz tworzenie nowych, jak również przez usprawnianie przekazywania innowacyjnych i najświeższych rozwiązań między środowiskiem akademickim a zainteresowanymi przedsiębiorcami. Przedsiębiorcy będą ponadto zachęcani do stosowania procesów i produktów bezpiecznych dla środowiska. Wszystkie wymienione działania mają się przyczynić do usuwania podstawowych przeszkód, na jakie natykają się małopolscy przedsiębiorcy, jednocześnie stymulując takie zmiany w ich działalności gospodarczej, które pozwolą im na osiągnięcie zwiększonej wartości dodanej.
Priorytet 3: turystyka i przemysł kulturowy
Rozwój turystyki ma istotny wpływ na konkurencyjność danego regionu oraz na wzrost jego potencjału gospodarczego. Wyjątkowe skarby przyrody i unikalne dziedzictwo historyczne i kulturowe czynią z Małopolski jeden z najliczniej odwiedzanych rejonów turystycznych w Polsce. Działania mają zmierzać do tworzenia kolejnych możliwości w tym względzie, jak również do wykorzystania szans rozwoju przedsiębiorczości w sektorze turystycznym i sferach pokrewnych. W ramach wysiłków na rzecz zwiększenia atrakcyjności turystycznej regionu zapoczątkowane zostaną projekty w dziedzinie ochrony dziedzictwa kulturowego i przyrody Małopolski, a także wsparcia dla instytucji zaangażowanych w ochronę i udostępnianie tego dziedzictwa. Jednym z argumentów przemawiających za udzielaniem wsparcia temu sektorowi – niezależnie od ratowania dziedzictwa kulturowego – jest dążenie do podniesienia rangi sektora kultury w gospodarce poprzez rozszerzenie oferty wydarzeń kulturalnych dla wszystkich konsumentów kultury.
Priorytet 4: infrastruktura dla rozwoju gospodarczego
Główny cel w ramach tego priorytetu to usuwanie barier przestrzennych hamujących rozwój gospodarki i wynikającej z nich niewystarczającej dostępności regionu oraz szczupłych zasobów atrakcyjnych obszarów dla inwestycji.
Rozszerzanie i poprawa jakości infrastruktury dla transportu drogowego – zwiększona waga, jaką przykłada się do transportu publicznego i dostępu do atrakcyjnych terenów pod inwestycje spowoduje zwiększoną opłacalność inwestycji w Małopolsce. Poprawa systemu transportu (przy rozszerzeniu przewozów pasażerskich) przyciągnie do Małopolski liczniejszych inwestorów – tak z kraju, jak i z zagranicy. Rozwój połączeń drogowych pomiędzy istniejącymi i planowanymi odcinkami autostrady pozwoli na wdrożenie wspólnotowych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskich sieci transportowych (TENT-T).
Priorytet 5: Krakowski Obszar Metropolitarny
W ramach tego priorytetu sfinansowane zostanie wszechstronne wsparcie dla najważniejszego ośrodka wzrostu w Małopolsce, którym bez wątpienia jest aglomeracja Krakowa. Celem inwestycji będzie poszerzenie zakresu i ilości usług oferowanych w aglomeracji, umocnienie zlokalizowanych w jej obrębie ośrodków badawczo-rozwojowych, usprawnienie sieci transportu samej aglomeracji oraz dostępności drogą lotniczą. Pozwolą one na usprawnienie najważniejszych funkcji spełnianych przez metropolię a także spotęgowanie jej korzystnego wpływu na rozwój w całym regionie. Wzrośnie tym samym ranga i konkurencyjność Krakowa jako ośrodka gospodarczego, usług medycznych (w tym wyspecjalizowanych), centrum kultury, turystyki i miasta uniwersyteckiego.
Priorytet 6: spójność wewnątrzregionalna
Miasta i miasteczka małopolskie pełnią w swoich regionach istotną rolę ośrodków wzrostu, jednak urbanizacja regionu jest ograniczona, a rozwój społeczny i ekonomiczny nie obywa się bez znacznych dysproporcji w ujęciu przestrzennym. Kluczowy cel w ramach tego priorytetu ma zapewnić spójność, w skali regionu, warunków ułatwiających rozwój osobisty mieszkańców Małopolski i rozwój jej przedsiębiorstw – niezależnie od miejsca zamieszkania i działalności. Podejmowane działania zostaną skoncentrowane na odnowie obszarów zdegradowanych, w tym również posiadających potencjał mieszkalny, zadbaniu o podstawowe potrzeby w zakresie infrastruktury socjalnej na wsi i w małych miejscowościach: infrastruktura sportowa i placówki oświaty i opieki nad dziećmi, a także poprawa dostępu do służby zdrowia.
Priorytet 7: infrastruktura ochrony środowiska
Bogactwa naturalne (wyjątkowe walory krajobrazowe, obszary chronione, lasy, zasoby wodne i źródła wód mineralnych) bez wątpienia stanowią atut Małopolski i jej szansę rozwoju. Bogactwa te nie są w pełni pożytkowane z powodu niedostatecznej infrastruktury miejskiej ochrony środowiska. Sfinansowane zgodnie z tym priorytetem działania będą dotyczyły gospodarki wodno-ściekowej, tworzenia zielonej, odnawialnej energii, odnawiania sieci ciepłowniczych oraz gospodarowania odpadami, a ich celem byłoby ograniczenie szkód na środowisku wywołanych działalnością człowieka – będące jednym z podstawowych założeń polityki trwałego i zrównoważonego wzrostu. Inwestycje w sektor energii odnawialnych mają na względzie zarówno zwiększenie bezpieczeństwa dostaw energii jak również efektywności energetycznej, co z kolei ma usprawnić wdrożenie przepisów dyrektywy 2004/8/WE.
Priorytet 8: współpraca międzyregionalna
Priorytet zorientowany na promowanie Małopolski oraz angażowanie uczestników życia gospodarczego regionu w sieciach współpracy europejskiej. Ten typ działań usprawni wymianę wiedzy i doświadczeń łączącą organizacje małopolskie z pozostałymi regionami Europy. W ramach tej osi priorytetowej możliwe jest uczestnictwo w inicjatywie „Regiony na rzecz zmian gospodarczych”, jak również wdrażanie działań dotyczących rezultatów tej inicjatywy.
Priorytet 9: pomoc techniczna
Przewidziano również pomoc techniczną w wykonywaniu programu. Dostępne jest wsparcie finansowe na zarządzanie, monitorowanie, ocenę i kontrolę. W ramach tego priorytetu udzielane będzie również wsparcie przeznaczone na finansowanie projektów pilotażowych, także w fazie przygotowawczej projektów dla województwa małopolskiego oraz w fazie monitorowania polityki rozwoju dla Małopolski.
4. Instytucja zarządzająca
Informacje finansowe
Podział środków finansowych według osi priorytetowych
| Oś priorytetowa | Inwestycje UE | Krajowy wkład publiczny | Ogółem wkład publiczny |
|---|---|---|---|
| Warunki dla rozwoju społeczeństwa opartego na wiedzy | 162.841.230,00 | 28.736.688,00 | 191.577.918,00 |
| Gospodarka regionalnej szansy | 160.708.698,00 | 28.360.358,00 | 189.069.056,00 |
| Turystyka i przemysł kulturowy | 101.004.036,00 | 17.824.242,00 | 118.828.278,00 |
| Infrastruktura dla rozwoju gospodarczego | 390.836.457,00 | 68.971.140,00 | 459.807.597,00 |
| Krakowski Obszar Metropolitarny | 171.897.053,00 | 30.334.774,00 | 202.231.827,00 |
| Spójność wewnątrzregionalna | 155.981.854,00 | 27.526.210,00 | 183.508.064,00 |
| Infrastruktura ochrony środowiska | 93.003.516,00 | 16.412.385,00 | 109.415.901,00 |
| Współpraca międzyregionalna | 10.000.399,00 | 1.764.776,00 | 11.765.175,00 |
| Pomoc techniczna | 44.001.159,00 | 7.764.910,00 | 51.766.069,00 |
| Łącznie | 1.290.274.402,00 | 227.695.483,00 | 1.517.969.885,00 |