Διαδικασίες θέσπισης νομοθεσίας

Στην ενότητα αυτή θα βρείτε πληροφορίες σχετικά με τις διαδικασίες που οδηγούν στην έκδοση νομικών πράξεων από τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα. Το EUR-Lex σάς παρέχει πρόσβαση στα στάδια της διαδικασίας και στα σχετικά έγγραφα. Θα βρείτε επίσης πρόσθετες πληροφορίες σχετικά με το καθεστώς της διαδικασίας (σε εξέλιξη, ολοκλήρωση, διακοπή), το είδος της διαδικασίας (π.χ. συνήθης νομοθετική διαδικασία, μη νομοθετική διαδικασία κ.λπ.), τη νομική βάση κ.λπ.

Οι περισσότερες από τις διαδικασίες αυτές είναι διοργανικές, δηλαδή αφορούν τουλάχιστον δύο θεσμικά όργανα της ΕΕ.

Το EUR-Lex παρέχει επίσης πρόσβαση σε κάποιες από τις εσωτερικές διαδικασίες ορισμένων ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων / οργανισμών.

Πώς γίνεται η αναζήτηση σ’ αυτή την ενότητα;

Η αριστερή πλευρά αυτής της σελίδας σάς δίνει πρόσβαση σε διάφορα εργαλεία αναζήτησης.

Η αναζήτηση στις διαδικασίες θέσπισης νομοθεσίας ανακατευθύνεται σε δελτίο σύνθετης αναζήτησης που προσφέρει πολλές επιλογές, όπως η αναζήτηση με βάση τον διοργανικό αριθμό αναφοράς της διαδικασίας, το είδος της διαδικασίας, μια συγκεκριμένη εργασία που αφορά τη διαδικασία ή το καθεστώς της διαδικασίας. Η αναζήτηση πραγματοποιείται μόνο στην ενότητα «Διαδικασίες θέσπισης νομοθεσίας».
Η επιλογή Πρόσφατες εκδόσεις σάς δίνει πρόσβαση σε όλες τις διαδικασίες που δημοσιεύτηκαν στην ενότητα αυτή κατά τις τελευταίες 14 ημέρες.

Μπορείτε επίσης να βρείτε μια νομοθετική διαδικασία που συνδέεται μ’ ένα έγγραφο κάνοντας κλικ στην καρτέλα «Διαδικασία» στην αριστερή πλευρά της σελίδας του σχετικού εγγράφου.

Για να παρακολουθήσετε την πρόοδο μιας νομοθετικής διαδικασίας, δημιουργήστε ειδοποίηση (τροφοδοσία RSS) κάνοντας κλικ στο «Παρακολούθηση αυτής της διαδικασίας» στην αριστερή πλευρά της σελίδας ενός εγγράφου. Θα ενημερώνεστε κάθε φορά που καταγράφεται μια νέα εργασία στη συγκεκριμένη διαδικασία.

Οι διαδικασίες θέσπισης νομοθεσίας της ΕΕ καθορίζουν τα στάδια που οδηγούν στην έκδοση νομικών πράξεων, καθώς και τα θεσμικά όργανα και τους οργανισμούς, με τους αντίστοιχους ρόλους τους, που μετέχουν στη διαδικασία. Οι διαδικασίες αυτές ποικίλλουν ανάλογα με τον τομέα πολιτικής και το είδος της σχετικής πράξης.

Η νομοθετική διαδικασία αναφέρεται στη διαδικασία με την οποία οι «συννομοθέτες» (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Συμβούλιο της ΕΕ) εκδίδουν νομικές πράξεις: κανονισμούς, οδηγίες και αποφάσεις. Οι νομικές πράξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης που εκδίδονται μέσω της νομοθετικής διαδικασίας είναι νομοθετικές πράξεις.

Η Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) προβλέπει δύο είδη νομοθετικών διαδικασιών:

τη συνήθη νομοθετική διαδικασία· και
την ειδική νομοθετική διαδικασία.

Συνήθης νομοθετική διαδικασία

Από την έναρξη ισχύος της Συνθήκης της Λισαβόνας, η συνήθης νομοθετική διαδικασία αποτελεί την κύρια νομοθετική διαδικασία για τη λήψη αποφάσεων της ΕΕ, στο πλαίσιο της οποίας το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενεργούν από κοινού ως «συννομοθέτες». Προηγουμένως, η διαδικασία αυτή ήταν κοινώς γνωστή ως «διαδικασία συναπόφασης».

Ειδική νομοθετική διαδικασία

Η διαδικασία αυτή ακολουθείται σε ειδικές περιπτώσεις που ορίζονται στη Συνθήκη. Στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας, σε αντίθεση με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία, δεν υπάρχει ενιαία διαδικασία για την έκδοση των πράξεων. Μια νομική πράξη μπορεί να εκδοθεί σύμφωνα με την ειδική νομοθετική διαδικασία από:

το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με τη συμμετοχή του Συμβουλίου·
το Συμβούλιο με τη συμμετοχή του Κοινοβουλίου.

Μη νομοθετικές διαδικασίες

Τα θεσμικά όργανα της ΕΕ μπορούν επίσης να εκδίδουν μη νομοθετικές πράξεις.

Το τμήμα της EUR-Lex για τις διαδικασίες θέσπισης νομοθεσίας περιλαμβάνει διοργανικές μη νομοθετικές διαδικασίες για πράξεις που εκδίδονται κυρίως από το Συμβούλιο κατόπιν πρότασης της Επιτροπής.

Οι διαδικασίες για τις νομικές πράξεις που εκδίδονται μόνο από την Επιτροπή (αυτόνομες πράξεις), συμπεριλαμβανομένων των εκτελεστικών και των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων της Επιτροπής, περιλαμβάνονται στην ενότητα για τις εσωτερικές διαδικασίες.

Συντομογραφίες των κύριων διοργανικών διαδικασιών

Τον διοργανικό αριθμό αναφοράς για τις διαδικασίες θέσπισης νομοθεσίας συνθέτουν το έτος, ο αριθμός της διαδικασίας (ψηφία και/ή γράμματα) και η συντομογραφία του είδους της διαδικασίας.

Παράδειγμα

2012/0011/COD — (έτος)/(αριθμός διαδικασίας)/(είδος διαδικασίας).

Το είδος της διαδικασίας «COD» καλύπτει τη συνήθη νομοθετική διαδικασία (καθώς και την παλαιότερη διαδικασία συναπόφασης).

Συντομογραφία	Διοργανική διαδικασία	Καθεστώς
ACC	Συμφωνία	Παρωχημένο
APP	Ειδική νομοθετική διαδικασία (απαιτείται έγκριση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο)	Ισχύον
AVC	Διαδικασία σύμφωνης γνώμης	Παρωχημένο
BUD	Διαδικασία του προϋπολογισμού	Ισχύον
CNB	Διαβούλευση με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα	Παρωχημένο
CNC	Διαβούλευση με το Ελεγκτικό Συνέδριο	Παρωχημένο
CNS	Ειδική νομοθετική διαδικασία (διαβούλευση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο)	Ισχύον
COD	Συνήθης νομοθετική διαδικασία (πρώην διαδικασία συναπόφασης)	Ισχύον
DEC	Διαδικασία απαλλαγής για τον προϋπολογισμό	Ισχύον
NLE	Μη νομοθετική διαδικασία	Ισχύον
PRT	Κοινωνικό πρωτόκολλο	Παρωχημένο
SYN	Διαδικασία συνεργασίας	Παρωχημένο

Το EUR-Lex παρέχει επίσης πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με κάποιες από τις εσωτερικές διαδικασίες ορισμένων ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων / οργανισμών.

Εσωτερική διαδικασία είναι μια σειρά σταδίων της εσωτερικής διαδικασίας λήψης αποφάσεων σ’ ένα θεσμικό όργανο ή σ’ έναν οργανισμό. Τα στάδια διαφέρουν ανάλογα με το είδος της διαδικασίας, το εμπλεκόμενο θεσμικό όργανο και τον εσωτερικό κανονισμό του.

Το αποτέλεσμα μιας εσωτερικής διαδικασίας μπορεί να είναι πράξη που εκδίδεται από ένα μόνο θεσμικό όργανο (π.χ. αυτόνομη πράξη της Επιτροπής υπό μορφή εκτελεστικής πράξης) ή έγγραφο που αποτελεί μέρος διοργανικής διαδικασίας θέσπισης νομοθεσίας [π.χ. πρόταση της Επιτροπής ή γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (ΕΟΚΕ)].

Πληροφορίες σχετικά με τις εσωτερικές διαδικασίες έχουν αναφορτωθεί στο EUR-Lex από τον Ιούλιο του 2016 κι έπειτα και επί του παρόντος είναι διαθέσιμες μόνο όσον αφορά την ΕΟΚΕ. Για παράδειγμα, μπορείτε να βρείτε τις εσωτερικές διαδικασίες που οδηγούν στην έγκριση των προτάσεων της Επιτροπής ή των κατ’ εξουσιοδότηση/εκτελεστικών πράξεων, των γνωμοδοτήσεων της ΕΟΚΕ κ.λπ.

Πρόσβαση στις εσωτερικές διαδικασίες

Μπορείτε να αποκτήσετε πρόσβαση στις εσωτερικές διαδικασίες κάνοντας κλικ στην αντίστοιχη καρτέλα που βρίσκεται στο αριστερό μενού σελίδας οποιουδήποτε σχετικού εγγράφου.

Βλ. παράδειγμα εσωτερικής διαδικασίας που οδηγεί στην έκδοση εκτελεστικής οδηγίας της Επιτροπής.