door Dr. Martina Pötschke-Langer MD, M.A., hoofd van de eenheid kankerpreventie, WHO-samenwerkingscentrum voor tabaksbestrijding, Deutsches Krebsforschungszentrum (DKFZ)

Op 20 mei is de nieuwe richtlijn tabaksproducten in werking getreden in de EU. Deze richtlijn is een belangrijke stap voor de Europese volksgezondheid en moet vooral jongeren ontmoedigen om te gaan roken.

Vooral voor de verkoop van tabaksproducten in de EU zal er veel veranderen. Gearomatiseerde sigaretten, die aantrekkelijk zijn voor jongeren door bijvoorbeeld een fruit- of mentholsmaak, worden verboden. Op sigarettenpakjes komen nog grotere waarschuwingen voor de risico’s van roken, met tekst en afbeeldingen. Tabaksproducenten mogen hun producten niet meer aanprijzen met misleidende termen zoals "biologisch" of "natuurlijk". De richtlijn gaat ook over de illegale handel in tabaksproducten. Er komen veiligheids- en kwaliteitsregels voor elektronische sigaretten.

De afgelopen twee jaar zijn voor ons en iedereen die het tabaksgebruik bestrijdt, een drukke tijd geweest.

De Europese Commissie heeft negen besluiten (acht uitvoerings‑ en één gedelegeerd besluit) aangenomen met gedetailleerde technische voorschriften voor de uitvoering van de richtlijn. Het gaat onder meer om methoden om smaakstoffen in tabaksproducten te bepalen, de vormgeving van de nieuwe gezondheidswaarschuwingen en regels voor navulbare e-sigaretten.

Het Europees Parlement en de Raad hebben de richtlijn verdedigd in drie afzonderlijke zaken die de industrie en een lidstaat aanhangig hadden gemaakt. Op 4 mei verklaarde het Hof van Justitie de richtlijn over de hele lijn geldig en niet in tegenspraak met de regels van de interne markt, waarmee het voorkwam dat de regels werden uitgehold.

De lidstaten hebben ook hard aan de omzetting van de richtlijn gewerkt. Heel wat landen hebben zelfs extra maatregelen genomen, zoals neutrale verpakkingen ("plain packaging"), reclamebeperkingen en rookvrije ruimten.

Van ons als tabaksbestrijders vergde deze richtlijn, met steeds de volksgezondheid als doel en de wetenschap als uitgangspunt, een grote inzet, vooral door de massale lobby-activiteiten van de tabaksindustrie en haar bondgenoten. Ook de omzetting van de richtlijn in de lidstaten was niet altijd gemakkelijk.

De toepassing van de richtlijn in de hele EU is een grote stap vooruit voor de gezondheid van al onze burgers. We hebben vastgesteld dat het aantal rokers in de EU daalt. De richtlijn moet deze trend versterken en ervoor zorgen dat nog minder jongeren beginnen met deze dodelijke gewoonte.